Alleen de pluimveesector zelf draagt schuld aan vogelgriep epidemieën

Rond de jaarwisseling kwamen de eerste meldingen van vogelgriep uit Polen. Dit betroffen vijf kalkoenbedrijven, een bedrijf met parelhoenders en twee kleinschalige bedrijven met meerdere soorten pluimvee. In dit gebied is ook een wilde vogel met H5N8 gevonden. De eerste acht uitbraken in het oosten van Polen werden al snel gevolgd door een kalkoenbedrijf in het Poolse Rościn, hemelsbreed zo’n 50 kilometer van de Duitse grens. Alle 22.600 kalkoenen werden afgemaakt. Een tweede uitbraak in het westen van Polen werd vastgesteld op een leghennenbedrijf in de provincie Wielkopolska. ¹ Donderdag 16 januari werd het virus vastgesteld op een eendenbedrijf in de plaats Ostrów Wielkopolski in de West-Poolse provincie Groot-Polen. Dit is de vierde uitbraak in die provincie, meldt de Poolse pluimveeorganisatie Kipdip. ² Alle dieren werden afgemaakt.

Hetzelfde lot was 53.500 kalkoenen in het Hongaarse Acs, een dorp in de regio Komarom-Eszetgom ten westen van Boedapest, beschoren, nadat bij sommige dieren het H5N8-virus werd vastgesteld op 12 januari, zei de voedselcontroledienst Nebih. ¹ Een tweede Hongaarse uitbraak van H5N8 werd vastgesteld op een bedrijf met ruim 115.000 eenden. ²

De wereldorganisatie voor diergezondheid OEI meldde vrijdag 10 januari ook een H5N8-uitbraak op een kleinschalig pluimveebedrijf in het zuidwesten van Slowakije. ³

Zaterdag 18 januari werd bekend dat de vogelgriep Tsjechië had bereikt. Het virus is ontdekt op een pluimveehouderij in het midden van het land. Twaalf kippen waren besmet, de helft daarvan was binnen twee dagen dood. De rest van het pluimvee wordt afgemaakt. ¹

In Duitsland is maandag 20 januari een geval van het vogelgriepvirus H5N8 ontdekt, meldde de overheid van de deelstaat Brandenburg. Het virus is geconstateerd bij een dode, wilde kolgans in de streek Spree-Neisse bij de Poolse grens. ²

In 2 weken tijd is het virus op zeker 15 bedrijven in 4 landen vastgesteld (Polen, Hongarije, Slowakije en Roemenië).

Eind januari meldt Slowakije twee nieuwe uitbraken bij de werelddiergezondheidsorganisatie OIE. Ook in Polen blijft de teller oplopen. Inmiddels zijn er in Oost- en Midden-Europa zeker dertig uitbraken met hoogpathogene vogelgriep vastgesteld sinds 31 januari 2019, waarvan achttien in Polen. ³

Begin februari is Israel het zevende land waar hoogpathogene H5N8-vogelgriepvirus wordt aangetroffen. Het gaat in Israel om een wilde vogel.

Midden februari worden op een kleinschalig eendenbedrijf in Bulgarije en een pluimveebedrijf met 7.500 kalkoenen en 130.000 vleeskuikens in Tsjechië hoog pathogene H5N8 vogelgriep (HPAI) vastgesteld.

Eind februari worden in Polen drie nieuwe uitbraken van H5N8 vogelgriep vastgesteld. Het virus is op twee eendenbedrijven in de centraal gelegen provincie Łódź vastgesteld en één in de aangrenzende provincie Groot-Polen.

Rond 20 maart wordt in het Noord-Duitse Dornum hoogpathogene vogelgriep (HPAI) H5N8 vastgesteld op een kalkoenbedrijf met 10.000 ouderdieren. Het gebied Dornun ligt op zo’n 50 kilometer afstand van de grens met Groningen. De kalkoenenouderdieren werden geruimd. ⁴

De vee-industrie staat altijd snel klaar om wilde dieren de schuld te geven bij epidemieën, wilde zwijnen voor Afrikaanse Varkens Pest, dassen voor runderTuBerculose en trekvogels bij vogelgriep. Men roept nog net niet op tot het afschieten van trekvogels. Er is echter maar één werkelijke schuldige aan deze epidemieën en dat is de industrie die deze dieren massaal op elkaar propt, zodat ziekten zich razendsnel kunnen verspreiden. Sterker nog, deze ziekmakende vorm van veehouderij was niet eens mogelijk tot de uitvinding van antibiotica en vaccinaties.

Het grootste gevaar voor een epidemie vormt nog altijd de sector zelf. Nederlandse afgedankte leghennen worden bijvoorbeeld vaak in Polen geslacht en verwerkt tot soepkip. Bij dat transport kunnen vrachtwagens besmet worden en de vogelgriep mee terug naar Nederland slepen.

Wanneer eenmaal het virus binnengeraakt in een industriële pluimveehouderij, is de kans groot dat het zich verder verspreidt binnen de sector. Er zijn nu eenmaal contacten. Dieren worden aangevoerd uit broederijen of opfokschuren en afgevoerd naar slachterijen; vangploegen, dierenartsen, controleurs, veevoeder- en mesttrucks rijden het erf op en af.

In Nederland zijn er zo’n 100 miljoen kippen. De laatste keer dat er een ophokplicht gold na uitbraak van vogelgriep was in 2017. Toen gold die voor vijf maanden. Niet alleen werden sommige bedrijven geruimd, ook mochten de eieren van opgehokte hennen niet meer als vrije-uitloopeieren verkocht worden. In 2003 werd bij een uitbraak een derde van de totale pluimveestapel in Nederland geruimd. Dat was een schadepost van 300 miljoen euro. ¹ Over het leed voor de 10-duizenden, 100-duizenden, miljoenen dieren die afgemaakt worden en werden reppen de pluimveesector en de overheid niet. Het interesseert ze niet. Veeboeren houden niet van dieren, veeboeren houden van geld verdienen!

Het overgrote deel van het pluimvee in Nederland bestaat uit vleeskuikens. Die worden slechts een week of zes, zeven oud. Als de sector bij de eerste berichten stopt met het uitbroeden van eieren en ook afgedankte leghennen niet vervangt is het aantal slachtoffers bij een uitbraak vele malen lager. Echter dat past niet binnen het economisch model. Alle kippen naar binnen en bidden dat het overwaait, is het devies van de sector.

Minister Schouten besloot echter op 23 januari dat de kippen nog niet naar binnen hoeven. Vooral het economisch model van de vrije-uitloop moet beschermd worden: "Een ophokplicht is een ingrijpende preventieve maatregel met consequenties voor dierenwelzijn en voor bedrijven met vrije-uitlooppluimvee.” ¹

“Heeft u misschien toch nog weer even met Erwin Vermeulen van Animal Rights gebeld, die ongetwijfeld vindt dat ophokken het welzijn van de dieren mogelijk in gevaar zou kunnen brengen,” vraagt pluimveehouder Harry Ketels minister Schouten in zijn column op pluimveeweb. ² Nee, Harry, Animal Rights vindt de pluimveehouderij ‘an sich’ een gevaar voor het welzijn van de dieren …