Apenhel in Rijswijk wordt Coronahel

In een fanatieke wedloop vinden dierproeven nu ongehinderd plaats waarbij dus ook de proefapen in het BPRC met het virus geïnfecteerd worden. “Dieren worden eerst door de mens uitgebuit waardoor COVID-19 kon ontstaan en tot een pandemie uitgroeien en nu zijn dieren opnieuw de dupe om het door de mens veroorzaakte probleem op te lossen,” aldus Hochmuth.

De krabbenetende makaak, beter bekend als de Java-aap, is volgens het BPRC “inzetbaar” om nieuwe medicijnen en experimentele vaccins te testen in de strijd tegen het coronavirus. Met “inzetbaar” bedoelt het BPRC dat het hun gelukt is om de apen ziek te maken met het virus.

Naar schatting zijn sinds de oprichting van het BPRC maar liefst 10.000 apen gebruikt in experimenten. Het BPRC maakt al decennialang apen doodziek zonder enig resultaat voor de mens. Ondanks duizenden wrede en dodelijke dierproeven op apen staat het BPRC geen enkel stap verder in de zoektocht naar een nieuw vaccin tegen tuberculose, een levensbedreigende zoönose net zoals corona.

“Wereldwijd gebruiken we nog steeds het eerste en slechts matig effectief vaccin tegen tuberculose dat in de jaren 20 van de vorige eeuw werd ontwikkeld. Waarom zou het proefdiernemers aan het BRPC nu ineens wel lukken om een vaccin tegen corona te ontwikkelen?”, vraagt Jen Hochmuth, toxicologe bij Animal Rights, zich af.

Er is geen robuust wetenschappelijk bewijs dat dierproeven betrouwbaar voorspellend zijn voor de veiligheid en doeltreffendheid van geneesmiddelen voor de mens. Integendeel, er is zelfs meer bewijs dat dierproeven de reacties van mensen op geneesmiddelen niet op een betrouwbare manier voorspellen. Meer dan 90% van de nieuwe geneesmiddelen die veilig en effectief lijken in dierproeven, blijven falen in menselijke testen.

De race naar een vaccin blijft in volle gang. Normaal kost het ontwikkelen van een vaccin zeker tien jaar, onder grote druk kan dat misschien in de helft van de tijd. Om een vaccin tegen Covid-19 te ontwikkelen zijn daarom onorthodoxe maatregelen nodig. Eén maatregel die genoemd wordt, is het overslaan van de gebruikelijke dierproef. Normaal wordt een vaccin uitgebreid in dieren getest. Volgens Wassenberg gebeurt dit niet omdat de dierproef de betrouwbaarste manier is, maar simpelweg omdat dat altijd al gebeurde. “Dierproeven kosten veel tijd, veel geld en geven lang niet altijd zekerheid over de te verwachte werking.”, zegt Wassenberg. Daarbovenop gebeuren dierproeven in eerste instantie omdat de verouderde wet ze voor de geneesmiddelontwikkeling verplicht.

Het gebruik van apen in dieproeven is een erg controversieel onderwerp. Onze maatschappij is tegen het onnodig lijden van dieren, vooral als het om apen, honden en katten gaat. De enige reden dat burgers dierproeven accepteren is omdat ze aannemen dat het een ‘noodzakelijk kwaad’ is, een manier om nieuwe behandelingen te vinden voor menselijke ziektes. Naast de morele argumenten is er inmiddels voldoende wetenschappelijk bewijs om het gebruik van apen voor het wetenschappelijk nut aan te vechten. Ziektes die in de apen worden opgewekt zijn vaak niet dezelfde ziektes als bij de mens: zo krijgen apen geen HIV maar SIV. Bovendien worden de ziektes kunstmatig opgewekt waardoor het verloop van de ziekte weer verschilt met die van de mens. Het uitblijven van resultaten uit dierproeven kost naast talloze dierenlevens ook veel geld en verspilt kostbare tijd om effectief mensenlevens te redden.

Jen Hochmuth: “We zien keer op keer hetzelfde gebeuren: gezonde apen worden eerst doodziek gemaakt en daarna afgemaakt. Dieren lijden veel stress, angst en pijn maar nooit wordt een remedie gevonden.”

In de strijd tegen corona is er naast proefdieronderzoek ook proefdiervrij onderzoek naar het gebruik van antilichamen in het bloed van mensen die hersteld zijn van een COVID-19-infectie om zo de immuniteit van nieuw geïnfecteerde te verhogen. Het Universitair Ziekenhuis van Gent heeft een kritieke coronapatiënt er in sneltempo bovenop geholpen, door hem bloedplasma te geven van iemand die het virus al had overwonnen.¹ Het UZ Gent gaat nu verder onderzoek doen naar de behandeling met bloedplasma en hoopt dat er meer patiënten bij gebaat zijn in de toekomst.

Jen Hochmuth van Animal Rights: "Zou het kunnen dat de oplossing zo simpel is en alle dierproeven waarin duizenden proefdieren sneuvelen overbodig zijn?"

Lees ook: Maken we zonder dierproeven een betere kans in de strijd tegen corona?

Het BPRC ontvangt jaarlijks 9,5 miljoen euro van het Rijk. Er gaan miljoenen euro’s subsidie naar deze akelige dierproeven. Ondertussen is er amper geld beschikbaar voor dierproefvrij onderzoek. “Geld dat aan zinloze dierproeven wordt besteed, kan niet besteed worden aan proefdiervrij onderzoek, ook al worden juist daar steeds betere resultaten mee bereikt”, zegt Wassenberg.

Als we de ontwikkeling van onze kennis van ziekte en gezondheid niet langer willen laten remmen door dierproeven, moet de overheid andere keuzes durven maken. “De overheid steekt elk jaar vele honderden miljoenen euro’s subsidie in onderzoek met proefdieren. Minder dan één procent van het onderzoeksbudget gaat naar nieuwe onderzoeksmodellen zonder proefdieren. Dat moet anders”, aldus Wassenberg.

In 2017 diende het BPRC 7 nieuwe langdurende dierproefstudies in bij de Centrale Commissie Dierproeven. In 2018 werden 8 studies ingediend, waarvan 1 werd afgekeurd. ¹

Recentelijk kwam het BPRC nog negatief in het nieuws door schokkende beelden in een undercovervideo. Op de beelden is te zien hoe apen worden afgemaakt voor het oog van andere apen die doodsbang zitten opgesloten in hun krappe kooien.

Het BPRC geeft aan dat apen gebruikt worden omdat deze nauw verwant zijn aan de mens. Maar dat zou ook direct de belangrijkste afweging moeten zijn om juist geen dierproeven uit te voeren. Dieren die zoveel op ons lijken, verdienen dezelfde wettelijke bescherming.

Animal Rights voert samen met dierenrechtenorganisatie Een DIER Een VRIEND campagne voor stopzetting van de apenexperimenten.² We willen dat de miljoenen euro’s subsidie besteed worden aan moderne dierproefvrije technieken en niet aan verouderde dierproeven. De apen die nu opgesloten zitten, moeten met pensioen: zij verdienen de juiste zorg in een gespecialiseerd opvangcentrum.

“De vraag is hoeveel apen er nog moeten boeten in de strijd tegen corona en andere ziektes voordat wetenschappers eindelijk inzien dat dierproeven een nutteloze en wrede verspilling van geld, tijd, dieren en zelfs mensenlevens zijn", waarschuwt Jen Hochmuth.