Corona-crisis gooit eendenslachthuis en eendenfokkerijen op slot

Eendenslachter Tomassen Duck-To uit Ermelo, spil van de volledige eendenindustrie in Nederland, heeft besloten vanaf aanstaande maandag 30 maart geen eendenkuikens meer te plaatsen in de ongeveer 50 Nederlandse eendenschuren, omdat de verkoop van eendenvlees is ingestort. ^{1 2} “Dit is een uitgelezen kans om deze wrede industrie voorgoed te beëindigen in Nederland,” zegt Animal Rights campagneleider Erwin Vermeulen.

De eendenstop gaat zeker acht weken duren, omdat de afzet van eendenvlees naar de horeca en de export nagenoeg stil ligt vanwege de Corona-crisis. Het bedrijf slacht de komende zes weken nog door, maar alle karkassen worden ingevroren.

Volgens pluimveekoepelorganisatie Avined ligt voor alle ruim 65 zelfstandige, gespecialiseerde eendenbedrijven en bijna alle betrokken partijen in deze keten een faillissement in het vooruitzicht nu ze voor geen enkele vergoeding in aanmerking komen. ³

"Eenden in Nederland leven in vreselijke omstandigheden in gesloten schuren,” geeft Vermeulen aan. “Eenden mogen niet naar buiten vanwege hun kwetsbaarheid voor vogelgriep. Naast dat ze nooit daglicht zien, hebben ze ook geen toegang tot zwemwater, omdat dat hygiene problemen zou geven. Omdat eenden niet scharrelen zoals kippen veranderen de ingestrooide stalvloeren in een zompige mix van uitwerpselen, gemorst drinkwater en stro. Eenden die geëvolueerd zijn om een groot deel van de tijd drijvend op water door te brengen, krijgen massaal last van gewrichtsproblemen in deze schuren.”

NVWA inspectierapporten geven duidelijk aan dat ook in het slachthuis zelf het dierwelzijn regelmatig in het geding is. Het slachthuis beschikt daarnaast niet over een geldige natuurvergunning en veroorzaakt grote overlast voor omwonende vanwege de transportbewegingen, stank en illegale bouwpraktijken.

Animal Rights pleit al langer voor een einde aan de eendenindustrie in Nederland. “De huidige problemen, geven duidelijk aan dat de eenden in Nederland lijden voor een exportindustrie,” zegt Vermeulen, “niet voor ‘onze’ voedselvoorziening.” Het bedrijf is dan ook in Thaise handen. Daarnaast vormt de eendenfokkerij vanwege de grote gevoeligheid voor vogelgriep ook nog eens een gevaar voor de andere dieren in de pluimvee-industrie.

“Dit is een goed moment om door te pakken,” zegt Vermeulen. “LNV dient geen geld in het voortbestaan van deze industrie te pompen, maar de eendensector uit te kopen en beëindigen!”

De Partij voor de Dieren stelde Kamervragen. ⁴ Uit de antwoorden op 28 april 2020 bleek onder andere dat er voorlopig geen nieuwe broedeieren ingelegd worden en er derhalve ook geen eendagskuikens uitkomen. Er wordt naar alternatieven voor de afzet van de broedeieren gezocht. Verder wisten we al dat eenden in de weken daarna worden geslacht zoals gepland en dat de slacht daarna tijdelijk wordt opgeschort. Zolang het vlees niet kan worden afgezet, wordt het ingevroren.

Over de vatbaarheid van eenden voor vogelgriep zegt minister Schouten: "Experts hebben al eerder aangegeven dat eenden gemakkelijker dan bijvoorbeeld kippen besmet kunnen worden met vogelgriepvirussen. De ziekteverschijnselen zijn vaak minder duidelijk bij eenden. Wilde watervogels en zeker ook wilde eenden zijn een natuurlijk reservoir voor vogelgriepvirussen."

En over het gevaar voor vogelgriep bij de mens via de eendenhouderij: "Daarmee beperken we de kans dat een vogelgriepvirus overslaat op mensen tot een minimum. Of deze kans nog verder vermindert wanneer er helemaal geen eendenbedrijven meer zouden zijn in Nederland is niet bekend."

Verder geeft de minister aan dat ze niet zal optreden tegen het ontbreken van een natuurvergunning voor het eendenslachthuis: "In mijn brief van 27 juni jl. (Kamerstuk 32 670, nr. 163) geef ik aan dat er voor die situaties wordt gestreefd naar legalisatie en dat er geen sprake zal zijn van actieve handhaving."

Met betrekking tot het levend aanhangen van eenden en de waterbadbedwelming in het slachthuis verschuilt de minister zich achter Europese regelgeving: "Zowel het levend aanhangen als het bedwelmen met de waterbadmethode zijn toegestaan volgens de Europese verordening inzake de bescherming van dieren tijdens het doden (Verordening (EG) nr. 1099/2009). Voor het gebruik van het waterbad als bedwelmingsmethode zijn in de Verordening specifieke voorschriften vastgelegd voor onder andere de wijze van aanhangen en de maximale duur tussen het aanhangen en de bedwelming. De Verordening voorziet niet in de mogelijkheid om op nationaal niveau strengere voorschriften te stellen aan het fixeren van dieren. Een verbod op een bepaalde fixatiemethode kan dus alleen in Europees verband worden bereikt. Waterbadbedwelming wordt nog maar in een beperkt aantal slachthuizen toegepast, waaronder die voor eenden. Een werkbaar alternatief is voor eenden niet aanwezig. Aan de geschiktheid van de gasbedwelmingsmethode voor eenden wordt namelijk sterk getwijfeld, omdat de dieren het vermogen hebben hun adem in te houden."

Er lijkt ook geen bereidheid te zijn de sector te verbieden: "Zoals ik al heb aangegeven in het Algemeen Overleg van uw Kamer over dieren in de veehouderij van 11 september 2019, vind ik het nogal ver gaan om in een keer een hele sector te verbieden, dan wel te beëindigen. In deze tijden is het niet gepast om beëindiging van een sector als voorwaarde aan financiële steun te verbinden."

De tweede week van mei 2020 kondigde Tomassen aan dat de Nederlandse eendensector van plan is om minimaal twaalf in plaats van acht weken geen vleeseenden op te zetten. ⁵ Het ziet er niet naar uit dat (Aziatische) restaurants in Nederland en de rest van Europa snel weer volledig open zullen gaan. De afzet moet eerst weer op gang komen en de voorraad moet omlaag voordat slachthuis en fokkerijen weer kunnen opstarten. Vrijdag 8 mei werd voorlopig voor het laatst geslacht. Alle eendenbroedeieren zijn sinds halverwege maart vernietigd. De sector vraagt om een bedrag een bedrag tussen de 4 en 5 miljoen euro aan steun.

In Engeland kondigde Avara Foods eind april aan waarschijnlijk uit de eendenindustrie te stappen. ⁶ Cherry Valley Foods uit Caistor, Lincolnshire vertegenwoordigd de eenden tak van het bedrijf. Het slachthuis heeft 300 personeelsleden. Iets meer dan een kwart van de 29 eendenleveranciers worden direct gemanaged door het bedrijf, de overigen werken op contract basis. De combinatie van Brexit, corona-crisis, Europese competitie, lagere veerprijzen en hogere voerkosten maakten het bedrijf verliesgevend zonder hoop op herstel.

Ook de Franse pluimveevleesketenorganisatie Anvol waarschuwt dat in de Franse vleeseendensector veel bedrijven zich op de rand van een faillissement bevinden. ⁷ Normaal is de horeca sector goed voor 35% van de Franse vleeseendenproductie en die is nu weggevallen. Ook de export is stil gevallen, die normaal gesproken goed is voor 50% van de afname. Inmiddels zijn de vrieshuizen voor eendenvlees overvol.De coronacrisis brengt volgens Anvol de genadeslag toe, nadat de sector vorig jaar al hard getroffen werd door Europese overproductie.