De strijd om een eind te maken aan het vangen van wilde aapjes voor dierproeven!

Uit de reacties van gebruikers bleek ten tijde van de studie, dat er geen specifieke wetenschappelijke redenen zijn die het gebruik van F1-dieren vereisen in plaats van F2/F2+-generaties. Maar, zei de dierproevensector vervolgens, er kunnen zich in de toekomst omstandigheden voordoen waarin een wetenschappelijke rechtvaardiging kan worden aangevoerd voor het gebruik van specifieke F1- of in het wild gevangen dieren. Ook vreest men het niet beschikbaar zijn van voldoende wetenschappelijk geschikte F2-dieren na volledige tenuitvoerlegging van artikel 10, en werd er verzocht om vrijstellingen van de F2-vereiste op wetenschappelijke gronden te blijven toestaan.

Fokkers en handelaren gebruiken verschillende argumenten om implementatie van de richtlijn tegen te houden. Fokkers uit Mauritius melden een verminderd voortplantingssucces en een korter fokleven bij F1-dieren in vergelijking met in het wild gevangen primaten. Ook ‘vreest’ men het moeten ‘ruimen’ van onverkoopbare, overtollige mannetjes. Ook zouden de kosten van F2+ NHP-proefdieren hoger zijn.

Een recente studie zegt zelfs: ”recente wetenschappelijke bevindingen geven aan dat NHP's afkomstig van SSC soms een abnormale hersenontwikkeling en -functie kunnen vertonen als gevolg van genetische defecten (Bridge et al., 2019), wat al het onderzoek met deze dieren in gevaar zou brengen.” ¹

Animal Rights ziet hierin de bevestiging dat dierproeven op primaten in zijn geheel moet stoppen! Dat fokken in gevangenschap geen alternatief is, wil nog niet zeggen dat we dus wildvang zouden moeten toestaan.

Dat de dierproevensector aan een lobby bezig is om deze richtlijn te saboteren, bleek ons ook uit een recente Woo met betrekking tot de Tilburgse apenhandelaar Hartelust. Een geanonimiseerde afzender zegt: “Het ligt mijns inziens voor de hand dat de Europese gebruikersgemeenschap en [geanonimiseerd] het het erover eens zijn dat de deadline van november 2022 niet haalbaar is.” ¹ De wereld, zou volgens de schrijver veranderd zijn sinds 2017, vanwege exportverboden, covid-19 een een groeiende wereldwijde vraag.

“Om er echter voor te zorgen dat de Commissie begrijpt dat de wereld is veranderd, en elke ambitie om aan de deadline van november 2022 te voldoen, in ieder geval uitgesteld moet worden, zal een gedetailleerde briefing worden geschreven en gestuurd aan het Wetenschappelijk Comité en ook de verschillende DG’s [Directoraat-generaal, de grootste zelfstandige eenheden binnen het ondersteunend apparaat van de Europese Commissie] in de Commissie,” voegt hij (of zij) daaraan toe. Ook laat de schrijver weten dat men bevriende, ondersteunende MEPs (Members of the European Parliament) moeten mobiliseren, want “zonder de collectieve stem van private, publieke en lidstaat gebruikers, die [wij] kunnen samenbrengen, zal de Commissie gewoon de deadline opleggen.”

De dierproeven-industrie lobbyt dus actief bij Europese Parlementsleden. Daarop is een antwoord nodig van de dierenrechtenbeweging.

De Amerikaanse Fish and Wildlife Service (USFWS) heeft in november 2022 aanklachten ingediend tegen acht mensen in Cambodja, waaronder twee ambtenaren van het Cambodjaanse Landbouwministerie. De beschuldigingen zijn gebaseerd op samenzwering om in het wild gevangen apen te verhandelen en naar de VS te exporteren met vervalste documenten waarin staat dat de apen in gevangenschap zijn gefokt. De implicaties van deze beschuldigingen roepen ernstige vragen op over de oorsprong van makaken en de geldigheid van beweringen over makaken die zijn geëxporteerd uit andere landen in Zuidoost-Azië. ¹

Het moge duidelijk zijn dat Animal Rights tegen iedere vorm van dierproeven is. Het is een morele nullijn die niet overschreden mag worden. Er moet ingezet worden op alternatieven.

Een vertraging in het gebruik van niet-menselijke primaten die alleen afkomstig zijn uit zelfvoorzienende kolonies, zou een grote tegenslag zijn voor het dierenwelzijn en de openbare veiligheid / volksgezondheid, vanwege het verhoogde risico op zoönotische ziekten.

Het vangen van en de handel in in het wild gevangen niet-menselijke primaten is een praktijk die algemeen gezien wordt als wreed en stressvol, die veel leed veroorzaakt en die door de EU niet aanvaardbaar wordt geacht. Niet-menselijke primaten zijn zeer sociale dieren en het is buitengewoon wreed om ze te vangen en ze uit hun leefgebieden te verwijden, en van hun families en sociale groepen te scheiden. De gevangen individuen zijn een verlies voor de biodiversiteit, het lokale ecosysteem en de genetische rijkdom van de soort.

De International Primatological Society (IPS) erkent dat "'de handel in levende primaten, zowel legaal als illegaal, een grote bedreiging vormt voor het behoud van niet-menselijke primaten [...] het vangen van niet-menselijke primaten uit het wild is stressvol voor de dieren en vergroot het lijden, risico op verwondingen, verspreiding van ziekten en zelfs overlijden tijdens vangst, opslag en transport." ¹

Animal Rights, Action for Primates ², One Voice ³ en Stop Camarles ⁴ hebben sympathieke EP-leden een brief gestuurd om hen te wijzen op de hangende verklaring over de invoer van primaten uit zelfvoorzienende kolonies.

De tweede 'Feasibility study under Article 10 of Directive 2010/63/EU on sourcing non-human primates only from self-sustaining colonies' werd uiteindelijk op 10 November 2022 gepubliceerd en werd een grote teleurstelling. De opstellers van het rapport geven aan dat de situatie met betrekking tot onderzoek en aanbod van niet-menselijke primaten is veranderd sinds het rapport van de haalbaarheidsstudie uit 2017 werd gepubliceerd. De covid-19 pandemie wordt aangehaald en het stoppen van de export van aapjes door China.

"Als gevolg van de aanzienlijke toename van de vraag wereldwijd en het sluiten van de toegang tot Chinese leveranciers," concludeert de studie, "hebben de overgebleven fokkers moeite om aan de vraag te voldoen, en als gevolg daarvan is de vooruitgang in de richting van zelfvoorzienende kolonies tot stilstand gekomen ..."
Een tweede excuus wordt gevonden in het feit dat de makaak in Mauritius wordt gezien als een invasieve exoot: "... in Mauritius, waar Java-apen een invasieve soort zijn, waarvoor overheidssteun bestaat voor het verwijderen van dieren uit het wild [...]. In dit geval is de introductie van in het wild gevangen dieren om de fokvoorraad te vergroten in tijden van grote vraag een logisch gevolg."
Verder word aangedragen dat de EU de enige is die zo veeleisend is met betrekking tot de herkomst van primaten en dat niet-Europese fokkers niet geneigd zijn zich aan te passen om te voldoen aan de relatief kleine vraag uit de EU.

De laatste zin van het rapport is ronduit deprimerend: "Op dit moment is het niet mogelijk om te bepalen of het streven om enkel in te kopen uit zelfvoorzienende kolonies in de toekomst zal worden verwezenlijkt, maar met de recente veranderingen in gebruik, beschikbaarheid, vraag en fokpraktijken in sommige centra is het onwaarschijnlijk dat dat in de nabije toekomst zal worden verwezenlijkt voor alle algemeen gebruikte niet-menselijke primatensoorten."

Dit geeft nog maar eens aan dat welzijnsmaatregelen moeilijk te realiseren zijn en ingezet moet worden op afschaffing van dierproeven. Welzijnsmaatregelen legitimeren het gebruik van dieren, of het nu om de veehouderij of vivisectie gaat. De inspanningen zouden gericht moeten zijn op alternatieven.