De wet overtreden om een ander, zwaarwegend belang te dienen

Op 18 april 2024 kreeg Roel Binnendijk, medewerker van Animal Rights, die voor Varkens in Nood undercover ging bij horror-slachthuis Gosschalk, te horen van het Openbaar Ministerie dat hij verder niet vervolgd zou worden. Die beslissing is inmiddels onherroepelijk geworden.

Vanzelfsprekend, zou je zeggen, Roel deed dat werk immers om aan de buitenwacht te tonen welke misstanden zich achter de ondoorzichtige muren van dit slachthuis afspeelden. En met succes: het slachthuis werd tijdelijk gesloten en ging uiteindelijk failliet.

Naar mening van het Openbaar Ministerie, echter, was dat helemaal niet zo vanzelfsprekend, zo bleek bij een recente zaak over Roels kosten voor rechtsbijstand. Volgens het Openbaar Ministerie zou Roel “bij vervolging zeker zijn veroordeeld, in aanmerking genomen dat ook hij zich heeft schuldig gemaakt aan de vormen van dierenmishandeling die hij nu juist wilde filmen en aan de kaak stellen. Het sepot is in die optiek al een voldoende vorm van billijkheid naar verzoeker.”

Gelukkig dacht de rechtbank daar volstrekt anders over en dat mooie stukje jurisprudentie van de uitspraak van 4 september 2024 willen we je niet onthouden:

“De enige manier om aandacht te vragen voor deze structurele dierenmishandeling tegenwoordig is het maken van – soms schokkende – beeldopnames teneinde de verantwoordelijke autoriteiten zover te krijgen eindelijk in actie te komen. Dat kan vaak alleen via ‘undercover-operaties’ en in dat verband is het welhaast onontkoombaar zelf in zekere mate deel te nemen aan de bewuste handelingen. Verzoeker heeft dat gedaan, maar is er zelf ook van geschrokken achteraf. Bij vervolging is het bepaald niet denkbeeldig dat verzoeker met succes een beroep zou kunnen doen op de rechtvaardigingsgrond noodtoestand, die overmacht kan opleveren als verdachte bij een conflict van maatschappelijke plichten de gerechtvaardigde keuze maakt de wet te overtreden om een ander, zwaarwegend belang te dienen. In zekere heeft verzoeker het onderzoek gedaan dat de controlerende overheidsinstellingen voortdurend laten liggen (of niet aan toe komen door structurele onderbezetting).” ¹

Amen!