Inhoud
Dieren kunnen in de stront zakken
Op zaterdag 6 maart 2021 vallen zo'n zestig tot honderd varkens in de mestput van een stal op de Vreeweg in Nunspeet, nadat de vloer van de stal deels is ingestort. Meerdere varkens hebben volgens de eerste berichten de val niet overleefd. “Dit soort ongelukken komt met grote regelmaat voor,” zegt Animal Rights campagneleider Erwin Vermeulen, “maar hoe vaak precies weten we niet omdat deze rampen niet centraal geregistreerd worden.” Animal Rights wil dat de overheid start met een registratie.
Lees ook: Dieren komen om in eigen mest
Als je de websites van brandweerkorpsen of 112 meldingen doorspit, kom je er achter dat dit bijna dagelijks voorkomende rampen zijn. Nog schokkender is dat het aantal ‘incidenten', noch het aantal slachtoffers geregistreerd wordt.
Geen registratie
In antwoord op vragen behorende bij de ‘Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en het Diergezondheidsfonds voor het jaar 2020, zegt minister Schouten: “"Er is geen centrale registratie voor incidenten waarbij dieren in de mest- of gierput belanden. Het is daarom niet bekend hoe vaak in de afgelopen tien jaar dergelijke incidenten hebben plaatsgevonden”.
Oorzaak
De oorzaak ligt in de huisvesting en het gebrek aan controle en onderhoud. De meeste dieren opgesloten in schuren, brengen hun leven door op roosters boven hun eigen uitwerpselen. Bij een stalverzakking zakt de vloer onder de poten van de dieren weg en dan vooral de betonnen, stalen, houten of plastic roosters. Dit kan gebeuren als de vloer wordt aangetast door de zuren die vrijkomen uit de ontlasting van de dieren (en uit het veevoer), door achterstallig onderhoud, of slechte constructies. "Een varkensstal is na 20 jaar helemaal rot door de ammoniak en de vloeren zakken door. Dat is een probleem dat we kennen," liet een woordvoerder van de brandweer al in 2019 weten aan Animal Rights.
Slachtoffers
Wanneer de dieren in de beerput (mestput, gierput, aalput) terecht komen, kunnen ze verdrinken in hun eigen mest of stikken in de gassen die er boven hangen.
Zelfs als dieren levend uit een put gehaald worden, zijn ze vaak gewond door de val of hebben ze luchtwegproblemen door het binnenkrijgen van mest of het inademen van giftige gassen. Soms worden de slachtoffers alsnog afgemaakt.
Animal Rights
Animal Rights probeert zelf ook zicht te krijgen op hoe vaak dieren in hun eigen mest belanden. “Vooral het achterhalen van het aantal slachtoffers is moeilijk,” zegt Vermeulen. “De ongelukken worden vaak alleen gemeld in zeer lokaal nieuws en op de sites van regionale brandweerkorpsen. Veel incidenten worden waarschijnlijk helemaal niet gemeld, bijvoorbeeld wanneer de boer het zelf 'oplost'. Daarbij is het ook nog zo dat de brandweer niet uitrukt als de dieren reeds overleden zijn. De veehouder moet de dieren dan zelf uit de mestput verwijderen na deze leeggepompt en gelucht te hebben. De kans dat er een vloer instort zonder dat iemand het tijdig merkt, is groot in industriële stallen. Het verstrekken van voer en water is volledig geautomatiseerd, dus voor dat soort zaken hoeft de boer de stal niet meer in.”
Stop met huisvesten dieren boven hun eigen mest!
Het huisvesten van dieren boven beerputten moet natuurlijk zo snel mogelijk stoppen. Naast het instortingsgevaar zorgt dit ook voor luchtwegproblemen en oogirritatie bij de dieren, stikken de dieren als de ventilatie uitvalt, vormen licht ontvlambare mestgassen een groot risico op stalbranden en explosies en zorgen dit soort stallen voor stikstofdepositie op kwetsbare natuur.
Overheid kom in actie!
Animal Rights roept het ministerie van LNV op om onmiddellijk te starten met het registreren van deze incidenten en het aantal slachtoffers en actie te ondernemen om deze rampen te voorkomen. Animal Rights wil ook weten of deze ongelukken onderzocht worden, of stallen periodiek gecontroleerd worden, en of er ook daadwerkelijk sancties volgen op nalatigheid.
Update - Kamervragen
Naar aanleiding van de stalverzakking in Nunspeet op 6 maart 2021 en het persbericht dat Animal Rights uitstuurde, stelt de Socialistische Partij Kamervragen. SP Kamerlid Frank Futselaar wil onder andere weten of na gegaan wordt wat de oorzaak is geweest van de vloerverzakking bij het betreffende bedrijf in Nunspeet, hoe bij inspecties van veehouderijen wordt gecontroleerd op de veiligheid van stalvloeren en hoe vaak deze inspecties gemiddeld plaatsvinden en hoeveel fte hiervoor in totaal beschikbaar is.
Verder vraagt hij de minister:
Bent u bereid om in aanvulling op uw onderzoek naar de veiligheid van emissiearme vloersystemen in de melkveehouderij tevens een risico-inventarisatie op te stellen voor andere veelvoorkomende vloersystemen in de veehouderij?
Wat is uw reactie op de bevindingen van Varkens in Nood, dat onder meer vaststelde dat de brandweer in 2019 bijna vijf keer per week moest uitrukken voor meldingen van dieren die in mestputten belandden?
Kunt u per diercategorie registreren hoe vaak veiligheidsdiensten uitrukken voor meldingen omtrent dieren die door stalvloeren zakken of anderszins gewond raken bij incidenten met veehouderijvloeren, zowel bij emissiearme als bij ‘gangbare’ stalvloersystemen?
Deelt u de mening van de SP-fractie dat diervriendelijke alternatieven zoals vrije uitloop, uitwendige mogelijkheden voor mestopslag en weidegang minder risico’s voor het dierenwelzijn met zich meebrengen dan het geval is bij reguliere huisvesting in stallen?
Zo ja, bent u bereid om hier rekening mee te houden bij de uitvoering van de motie Futselaar (Kamerstuk 28 286, nr. 1162) die vraagt om het stellen van verbeteringen van het dierenwelzijn en de brandveiligheid als harde voorwaarden om in aanmerking te komen voor de Subsidiemodules brongerichte verduurzaming stal- en managementmaatregelen (Sbv)?
