Dierenrechten in de grondwet

De Wet dieren, die de regels bevat over ‘gehouden dieren’, erkent in Artikel 1.3.1 de intrinsieke waarde van het dier. Hieronder wordt verstaan “erkenning van de eigen waarde van dieren, zijnde wezens met gevoel.” Dit houdt volgens de Wet in “dat de inbreuk op de integriteit of het welzijn van dieren, verder dan redelijkerwijs noodzakelijk, wordt voorkomen en dat de zorg die de dieren redelijkerwijs behoeven is verzekerd. Die zorg zou er voor moeten zorgen “dat dieren zijn gevrijwaard van: dorst, honger en onjuiste voeding; fysiek en fysiologisch ongerief; pijn, verwonding en ziektes; angst en chronische stress; beperking van hun natuurlijk gedrag; voor zover zulks redelijkerwijs kan worden verlangd.”

De twee maal dat het woord ‘redelijkerwijs’ valt, is de voorbode van hoe de Wet dieren in het verdere vervolg de belangen van de dieren ondergeschikt maakt - opoffert - aan de economische belangen van het uitbuiten van dieren. De intrinsieke waarde van het dier wordt erkend, maar niet gerespecteerd.

De meeste politici behartigen alleen de belangen van hun kiezers en de markt bekommert zich alleen om koopkrachtigen, maar een werkelijke democratie beschermt natuurlijk ook de rechten van zwakkeren en ‘stemlozen’.

In steeds meer landen worden dieren de laatste jaren uit de categorie van goederen gehaald. Helaas worden ze vervolgens meestal als quasi-goederen beschouwd: ze worden met goederen vereenzelvigd, zonder goederen te zijn. De rechtstoestand van dieren kan alleen rechtvaardig worden gemaakt door hen te onttrekken aan de kwalificatie als goed (of zaak) en rechtspersoonlijkheid te verlenen.

Dit geldt zowel voor gehouden dieren die nu bezit zijn en wilde dieren die gekwalificeerd worden als ‘res nullius’: aan niemand toebehorend (totdat ze door iemand geschoten, gevangen of opgevist worden en vervolgens dood of levend bezit worden).

Stalbranden, hittestress, mishandeling tijdens het vangen van dieren, omkomen tijdens transport bij vriestemperaturen, transport ongelukken, dieren die in beerputten vallen, enorme sterfte onder kalveren, biggen, pluimvee en bokjes, slacht van hoog zwangere koeien, vervoer van niet-transportwaardige dieren, falende handhavers, horror-schuren, kunstmatige inseminatie, amputaties, smerige stallen, verstikkend stalklimaat, weghalen van pasgeboren dieren bij de moeder, horror taferelen in slachthuizen, verwaarlozing, ruimingen, epidemieën, vergiftigingen, stikken door falende ventilatie, etc, etc.

De lijst aan misstanden binnen de vee-industrie is eindeloos en combineert illegale, criminele verwaarlozing en mishandeling, met legale, standaard praktijken die inherent zijn aan dit systeem van uitbuiting.

Omdat zelfs de erkenning van sentiëntisme - een dier heeft het vermogen tot lijden - en intrinsieke waarde - een dier heeft een waarde van zichzelf, onafhankelijk van het nut voor anderen - geen garantie bieden voor de bescherming, het welzijn en de waardigheid van dieren, streeft Animal Rights naar een grondwettelijke verankering van dierenrechten.

De Grondwet is het fundament van de Nederlandse rechtsstaat. In de Grondwet staan de basisregels die in Nederland gelden en waar iedereen die zich in Nederland bevindt aan heeft te houden. De Grondwet bestaat uit twee delen. Het eerste deel, hoofdstuk 1, bevat de grondrechten. Daarin zijn de rechten van iedere ingezetene vastgelegd. Het gaat daarbij met name om persoonsrechten en democratische rechten. 
Grondrechten kunnen worden onderverdeeld in klassieke grondrechten en in sociale grondrechten. Samen regelen deze de bescherming van de burger tegen de overheid en door de overheid.

Animal Rights wil dat alle dieren in Nederland, wild en in gevangenschap, als (staats)burgers, personen en ingezetenen erkend worden en grondwettelijk verankerde rechten krijgen.

Daarnaast wil Animal Rights dat aan de tweede zin van artikel 1 uit hoofdstuk 1, na ras en geslacht, het woord ‘soort’ toegevoegd wordt.

Artikel 1 zou dan luiden: “Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, soort, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.”

Het opnemen van dierenrechten in de grondwet versterkt de morele en juridische status van dieren in Nederland en zal een betere juridische basis bieden om dieren te vrijwaren voor mishandeling, misbruik, uitbuiting en onnodig lijden.

Het opnemen van dierenrechten in de grondwet is een onvermijdelijk gevolg van de voortschrijdende ‘vooruitgang’. Morele vooruitgang bestaat uit een toenemend besef van gelijkheid: Rechten die je als individu zou willen hebben, moet je ook aan anderen toekennen. Er is geen enkele logisch dwingende reden om een moreel onderscheid te maken naargelang ras, geslacht of soort.

De dierenrechtenbeweging is onderdeel van het bredere emancipatie streven dat bijvoorbeeld ook afschaffing van slavernij, vrouwenkiesrecht en het homohuwelijk bewerkstelligde.

De dierenrechtenbeweging is geen welzijnsbeweging, maar een rechtvaardigheidsbeweging. De dierenrechtenbeweging strijd voor een samenleving waarin dieren niet langer worden gebruikt door de mens.