Drie redenen waarom de Nederlandse eendenhouderij moet stoppen

Eenden in de Nederlandse eendenhouderij worden gruwelijk mishandeld. Dat blijkt uit undercoverbeelden van Animal Rights die in 2018 zijn gemaakt bij bedrijven in Dalfsen, Epe en Putten. Zo worden de dieren doodgetrapt en tegen de muur doodgeslagen.

Ondanks de grove overtredingen kwamen de drie betrokken eendenhouderijen er aanvankelijk met een waarschuwing vanaf. Alleen op het doodslaan van eenden in Epe kwam een boete te staan. Animal Rights vond deze 'strafmaat' van de NVWA veel te laag en ging in beroep. En met succes. In december 2021 bepaalde de rechter dat de beelden opnieuw beoordeeld moesten worden. De eerder opgelegde maatregelen waren namelijk niet voldoende gemotiveerd.

"Uit de beelden blijkt een grote minachting voor het welzijn van de dieren, zowel in woord als daad," schrijft Inspecteur Generaal Gerard Bakker van de NVWA naar aanleiding van de nieuwe beoordeling. "We zien in de beelden dat er ten tijde van deze beelden sprake was van een bedrijfscultuur van achteloosheid ten aanzien van het welzijn van de dieren. Deze houding is voor ons reden om de betreffende bedrijven verantwoordelijk te houden voor de gedragingen van de personen op de beelden." Besloten werd een boete van 1.500,- per bedrijf op te leggen.¹

Hoewel Animal Rights blij is dat de NVWA door het gebruik van woorden als 'minachtig' en 'achteloosheid' de mishandelingen veroordeelt, betreurt de organisatie de lage strafmaat. Campagnecoördinator Anna Krijger: "Een boete van 1.500,- is een lachertje voor deze bedrijven. Deze 'straf' heeft geen afschrikwekkende functie. In feite is hier sprake van een gedoogbeleid: de brute mishandeling van eendjes zal blijven doorgaan tot er een einde komt aan deze industrie."

Europa maakt de grootste vogelgriepepidemie ooit door. Volgens Wageningen University and Research zijn er sinds het najaar 2021 meer dan twee miljoen dieren gedood wegens besmetting met hoog pathogene aviaire influenza (HPAI).¹

De Partij voor de Dieren maakt zich ernstig zorgen over de eenden. Op 14 april 2022 diende Esther Ouwehand vragen in bij de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de nieuwe vogelgriepuitbraak in de Gelderse Vallei. De bewindsvrouw vraagt de ministers te reageren op het feit dat eenden vele malen vatbaarder zijn voor vogelgriep dan andere vogels. Om die reden is er dit ‘seizoen’ maar liefst een vijfde van alle eenden in de eendenhouderij vergast. Ook wijst Ouwehand erop dat er in de eendenhouderij sprake is van structurele, ernstige dierenwelzijnsproblemen. ²

Omdat ze geen toegang hebben tot open water kunnen de eenden natuurlijke gedragingen zoals zwemmen, niet vertonen. Daarnaast leidt het selectief fokken op snelle groei en hoog gewicht net als bij plofkippen tot bewegingsproblemen, hart-, lever- en longproblemen en vroegtijdige sterfte. Beelden van verborgen camera's, die Animal Rights in 2017 in stallen plaatsten, bevestigen dit.

Animal Rights vindt het bizar dat de intensieve pluimveehouderij niet aan banden wordt gelegd nu de gezondheid van dier en mens opnieuw door een zoönose in gevaar wordt gebracht. Campagnecoördinator Anna Krijger: "Het leven van een dier is niets waard. Eenden en andere vogels worden massaal 'geruimd' en korte tijd later worden de stallen weer gevuld met nieuwe vogels. Dat zoogdieren, en dus ook mensen, besmet kunnen raken met het vogelgriepvirus lijkt ondanks waarschuwingen van onderzoekers ook nog niet door te dringen."

Eerder schreef Krijger namens Animal Rights een opiniestuk over de vogelgriep dat werd gepubliceerd in NRC.

Jaarlijks worden er meer dan 8,4 miljoen eenden geslacht in Nederland. Voor de productie van eendenvlees worden in Nederland uitsluitend ‘pekingeenden’ gefokt, een zwaardere eendensoort die weinig eieren oplevert, maar veel vlees. Nederlanders eten amper eend: de productie is met name bestemd voor de export.

De volledige Nederlandse eendensector wordt beheerst door de omstreden eendenslachterij Tomassen Duck-To in Ermelo. Dit bedrijf begeleidt en betaalt diverse andere eendenbedrijven voor het afleveren van eenden. Tomassen neemt het verdere productieproces op zich: slachting, verwerking, verkoop en export. Het Ermelose bedrijf werkt al jaren zonder de benodigde vergunningen. Ook is het gebruik in strijd met het bestemmingsplan. De rechter stelde onlangs opnieuw vast dat Tomassen Duck-To de regels overtreedt.¹

Inwoners van Ermelo strijden al jaren tegen het onrecht dat hun door Tomassen en de gemeente wordt aangedaan. Onder het mom van 'zicht op legalisatie' houdt het bedrijf zich niet aan de bestaande regels en de gemeente treedt vervolgens ook niet handhavend op. Stank- en verkeersoverlast zijn het gevolg. Het tv-programma Opstandelingen van BNNVARA wijdde er een aflevering aan.²

De combinatie van de wrede mishandelingen van eendjes in de eendenhouderij, de grootste Europese vogelgriepuitbraak in de geschiedenis en de wetteloosheid in de Nederlandse eendenindustrie, gedomineerd door Tomassen Duck-To, laat er geen twijfel over bestaan. Er moet een einde komen aan de Nederlandse eendenhouderij!