Focus op dierproeven vervangen niet alleen verminderen

Voor het eerst in 25 jaar wordt de richtlijn voor het testen van medicijnen op schadelijkheid bij zwangerschap aangepast. ¹ Bij de vorige aanpassing waren de eisen aan verplichte dierproeven in Europa, Japan en de Verenigde Staten gelijkgetrokken. De nieuwe aanpassing eist voortaan minder dierproeven voor het testen van de schadelijkheid van medicijnen tijdens de zwangerschap door twee nieuwe maatregels.

Ten eerste moeten bepaalde dierproeven pas later gebeuren. Voorheen gebruikten onderzoekers in die beginfasen per medicijn zo’n 1.500 ratten en 1.000 konijnen om schadelijkheid bij zwangerschap te bepalen. Voortaan mogen bedrijven in plaats daarvan op één diersoort testen in een kleinere proef met zo’n 200 dieren. Deze maatregel kan het aantal dierproeven fors terugschroeven en wereldwijd 300.000 tot 400.000 proefdieren per jaar besparen. ²

Ten tweede kan voortaan als alternatief voor sommige dierproeven een in vitro-test, zoals testen op kweekcellen voldoende zijn. Wanneer uit deze in vitro-tests blijkt dat de stof inderdaad schadelijk is, dan mag zo’n medicijn niet gebruikt worden bij vrouwen die zwanger zijn of willen worden. Maar dit geldt alleen voor stoffen waarvan al bekend is dat ze schadelijk zijn tijdens de zwangerschap. Bij alle andere stoffen, volgen voor de zekerheid alsnog dierproeven.

Volgens Hochmuth draaien de nieuwe maatregels alleen om het verminderen van dierproeven en niet om het vervangen door alternatieven: “Wat is het nut van bijkomende alternatieven als al op voorhand geweten is dat een stof schadelijk is tijdens de zwangerschap? Daarmee is de nieuwe maatregel een halfslachtige poging om dierproeven te verminderen door het opheffen van testen die sowieso overbodig zijn.”

Het grootste probleem werd volgens Jen Hochmuth helemaal niet aangekaart: “Hoe voorspellend is een dierproef op een rat of op een konijn voor de gezondheid van een ongeboren kind?” Vorig jaar stierven te vroeg geboren baby’s na dodelijk misgelopen medische testen in Nederland. ¹ De moeders kregen sildenafil toegediend (een product dat bekendheid verwierf door de pil Viagra) in de hoop de bloedsomloop in de placenta te stimuleren waardoor het kind beter zou groeien. Uit dierproeven op ratten en konijnen bleek het medicijn veilig tijdens de zwangerschap. De dood van 11 te vroeg geboren baby’s zou te wijten zijn geweest aan een longaandoening, die mogelijk gelinkt kan worden aan sildenafil.

Terwijl deze ontwikkeling ongetwijfeld een stap vooruit is, draait het strikt genomen alleen om maatregels om dierproeven te verminderen en niet om ze daadwerkelijk te vervangen. Hoeveel dierenlevens deze nieuwe richtlijn effectief zal besparen is moeilijk te voorspellen, omdat het farmaceutische bedrijven niet verplicht om deze nieuwe maatregels toe te passen.

Veel dierproeven zijn nu nog wettelijk verplicht onder het mom van veiligheidstesten.

Robert Molenaar: “Met Animal Rights roepen wij de overheid op om de lijn volledig door te trekken, zodat het niet meer verplicht is om giftige stoffen te testen op dieren. Maak gebruik van moderne dierproefvrije technieken en blijf investeren in het doorontwikkelen van deze alternatieven."