Hartelust liet zelf “onbruikbare” tbc-apen afmaken

Uit het antwoord van de minister blijkt dat de NVWA op 28 april 2023 melding uit Frankrijk heeft ontvangen dat bij een aap, afkomstig van een groep apen die via Hartelust in de EU was geïmporteerd, tuberculose was vastgesteld. De NVWA heeft de ministeries van LNV en VWS op de hoogte gesteld. Tevens heeft de NVWA Hartelust vervolgens geblokkeerd.

Alle apen waren afkomstig uit een zending uit Vietnam. Daar waren de apen getest met een Mantoux test op mycobacterium tuberculosis, die test was negatief. De apen bleken echter besmet met een andere variant: M. bovis caprae. 15 van de dieren die nog bij Hartenlust aanwezig waren bleken besmet. Inmiddels is het testprotocol aangepast.

Hartelust heeft er zelf op aangedrongen alle apen te laten afmaken, ziek of niet ziek.

“De apen in het Nederlandse bedrijf, zowel de besmette apen als de nog aanwezige apen waar geen besmetting bij is aangetoond, zijn uiteindelijk op verzoek van de eigenaar door de eigen bedrijfsdierenarts geëuthanaseerd. Er bestaat geen verplichting deze dieren te euthanaseren, de eigenaar heeft hier na zorgvuldige overweging en in overleg met experts voor gekozen. De apen waren niet meer geschikt voor het onderzoeksdoel waarvoor ze waren gekomen, noch was gebruik in een dierentuin mogelijk omwille van de gezondheidsrisico’s voor andere apen en voor bezoekers." Het gebruik van het woord euthanasie is hier ongepast en misleidend. Euthanasie vereist meer dan pijnloos of met een minimum aan lijden doden. Het beëindigen van het leven van een individu dient ook om de juiste reden(en) plaats te vinden, bijvoorbeeld van ondraaglijk, ongeneeslijk lijden. Deze dieren waren zover we weten niet ziek, de meerderheid (waarschijnlijk) niet eens besmet. Dit was daarom moord geen euthanasie. De apen waren voor Hartelust onverkoopbaar en daarmee economisch waardeloos geworden, daarom liet hij ze afmaken. Er lijkt geen poging te zijn gedaan opvang voor de apen te vinden.

Wat er is gebeurd met apen die al op transport naar laboratoria in Frankrijk, Duitsland, Spanje, Hongarije en Italië waren gezet is onbekend. Ten minste in Spanje is men bij Anapath Research ook overgegaan tot het "ruimen" van de apen.

Een verdere uitspraak van de minister onderstreept nog eens wat ook Animal Rights een merkwaardige tegenstrijdigheid vindt: de Nederlandse overheid beweert dierproeven te willen afbouwen, maar tegelijkertijd faciliteert het wel de activiteiten van Hartelust.

“Het Kabinet werkt actief aan het verminderen van dierproeven in het algemeen en aan dierproeven met apen in het bijzonder. Nederlandse onderzoeksinstellingen hebben in principe de afspraak gemaakt dat apen voor dierproeven niet uit het buitenland afkomstig kunnen zijn. Deze afspraak geldt in Nederland maar niet in andere EU-lidstaten, waar de apen voor bestemd waren. De euthanasie van deze apen voelt daarom zeer ongemakkelijk.”

Er is dus voor Nederland zelf geen aanwijsbare reden waarom de schimmige apenimport toegestaan zou moeten blijven. Toch is de minister schijnbaar niet van plan paal en perk te stellen aan het leuren met apen door Hartelust. Ze bagatelliseert het gevaar voor de volksgezondheid - wat moet ze anders? - ze verzweeg de TBC-uitbraak voor het parlement en de bevolking, en ze wil de inzet van apen in Europese laboratoria voor infectieziekten en neurologische aandoeningen verder blijven ondersteunen. Ze gaat daarmee lijnrecht in tegen de eigen Nederlandse voornemens om apenproeven af te bouwen. Wat in Nederland moet stoppen, moeten we dat in het buitenland wel blijven faciliteren?¹

Update 24/05/2024

Een motie van de Partij voor de Dieren die stelt dat de provincie Brabant de minister gaat oproepen om de handel in proefapen in Nederland niet langer toe te staan, is aangenomen in Provinciale Staten. Ellen Putman, statenlid voor de Partij voor de Dieren zegt: "Goed dat vanuit de Brabantse politiek nu zo'n duidelijk signaal is gekomen dat we niet willen meewerken aan deze ellendige handel in apen voor minstens zulke ellendige dierproeven. Het is een smet op Brabant dat we een bedrijf huisvesten dat duizenden apen per jaar verscheept, en ontzettend fijn voor de apen dat we nu hebben opgeroepen hiermee te stoppen."

De motie van de Partij voor de Dieren werd gesteund door 40 van de 52 aanwezige Statenleden. Tegen stemden 50 Plus, BBB, ChristenUnie/SGP en Ja21.²

Update 28/05/2024 Ook in de Tilburgse gemeenteraad werd unaniem een motie van de Partij voor de Dieren aangenomen die stelt dat de gemeente de minister gaat oproepen om de handel in proefapen in Nederland niet langer toe te staan.