Hazen en konijnen op de Rode Lijst, jacht gaat gewoon door

Rode Lijsten geven aan wat de kans op uitsterven is van een soort in een bepaalde regio. Ondanks de recente toevoeging aan de Rode Lijst in Nederland onder een hogere categorie¹ en de ondertussen al 7 jaar oude evaluatie van de situatie in België², zijn er geen intenties om de Rode Lijst Vlaanderen op korte termijn te herevalueren.³ Wanneer een soort het zo opvallend slecht doet, zou je denken dat ernaar gestreefd wordt om een gunstige staat van instandhouding te bekomen. “Heel moeilijk als de nood van opvolging niet wordt ingezien en men de kop in het zand steekt.“, zegt Legon.

Minister Zuhal Demir geeft aan dat het nieuwe GLB, een gemeenschappelijk landbouwbeleid voor alle EU-lidstaten, zeker “kansen” zal bieden om het leefgebied van de haas te versterken.⁴ Adder onder het gras: die komt er pas in 2023. Deze belofte en andere initiatieven die vooral gebaseerd zijn op de goodwill van landbouwers, zijn een magere troost voor een actueel probleem.

De haas en het konijn bevinden zich in hetzelfde schuitje als de patrijs. Dit schattig akkervogeltje staat onder een nog hogere status op de Vlaamse Rode Lijst en toch wordt de soort nog steeds doorzeefd met hagel. Wanneer een diersoort op de Rode Lijst staat, wil dit immers nog niet zeggen dat er niet meer op gejaagd wordt. Legon: "Dieren die met uitsterven bedreigd zijn, neerknallen voor het plezier? Kan het nog absurder?"

Wegens gebrek aan actuele wetenschappelijke opvolging en onderzoek, moeten we zelf een beeld proberen te vormen over de populatietrend van deze dieren. Maar de cijfers die we voorhanden hebben zijn op zijn minst twijfelachtig te noemen. De best beschikbare indicator voor de populatietrend en de densiteit van de haas en het konijn in Vlaanderen zijn de gerapporteerde afschotcijfers van de wildbeheereenheden zelf.¹ Deze cijfers worden op geen enkele manier, door geen enkele onafhankelijke instantie met expertise gecontroleerd. Toch stelt het ANB (Agentschap Natuur en bos) dat de Rode Lijsten een objectieve en wetenschappelijke basis vormen voor het soortenbeleid in Vlaanderen.²

Legon: “Als je daarnaast nog eens ondervindt dat de data voor haas en konijn waarop de Rode Lijst van 2014 gebaseerd is, net diezelfde dubieuze cijfers zijn, dan vraag je jezelf echt af hoe onverschillig er wel niet tegenover gestaan wordt.”

Hoewel de zelfrapportage van de jagers dan wel geen onafhankelijke input biedt, hebben ze er alle belang bij dat er een “bejaagbare populatie” behouden wordt.¹ M.a.w. : niet té veel doden zodat de jacht ook volgend jaar gewoon door kan gaan. De evolutie van de afschotcijfers zou bijgevolg een algemeen beeld moeten geven over de populatie.

Als we het afschot van konijnen van 2014, het jaar wanneer het dier op de rode lijst werd geplaatst, gaan vergelijken met het afschot van 2020 merken we dat er een populatieafname is van wel 60 procent! In vergelijking met Nederland, waar het dier een hogere indeling op de lijst krijgt, is dat de afgelopen 10 jaar 38 procent.² Dit kaart de nood van actuele evaluatie aan.

Van 2014 tot 2020 zijn er, louter gebaseerd op de afschotcijfers van de jagers, meer dan 300.000 hazen en 230.000 konijnen gedood.³

Legon: “Moet een dier als “uitgestorven” gecategoriseerd staan vooraleer er actie wordt ondernomen? Wanneer het dus te laat is?”

Elk dier heeft het recht op leven en welzijn, ook wilde dieren. Maar dat een dier die zich op de Rode Lijst bevindt, nog steeds bejaagd wordt, tart alle verbeelding.

Bij een afnemende populatie is het niet meer dan logisch om alle activiteiten die nefast zijn voor de instandhouding, te beletten. Dieren in de natuur zijn er niet om achterna gezeten, doodgeschoten en "geoogst" te worden, maar enkel en alleen voor zichzelf!