Het welzijn van de ‘Kerstkalkoen’ wordt niet geïnspecteerd

In juli 2024 vroeg Animal Rights via de Wet open overheid (Woo) bij de Nederlandse voedsel- en warenautoriteit (NVWA) om inspectierapporten bij Nederlandse kalkoenhouderijen sinds 2022. In de voorbije twee jaar is er, zo blijkt, op slechts 3 bedrijven gecontroleerd. En dan enkel na terugkoppeling over misstanden vanuit het Duitse slachthuis. ¹

Omdat bekend is dat het antibioticagebruik in de kalkoensector hoog ligt, dat de snavels van de dieren afgebrand (moeten) worden omdat de dieren elkaar anders verwonden of doodpikken en omdat Animal Rights in 2022 nog verschrikkelijke omstandigheden filmde in Vlaamse kalkoenenhouderijen, is de dierenrechtenorganisatie geïnteresseerd in hoe vaak de NVWA controleert op dierenwelzijn binnen deze sector. Er blijkt al vele jaren geen georganiseerde, structurele controle plaats te vinden.

Er wordt al jaren niet of nauwelijks gecontroleerd bij kalkoenen
Animal Rights informeerde ook in 2022 al bij de NVWA hoe het gesteld was met inspecties binnen de kalkoenenindustrie. Uit de informatie die de stichting destijds verkreeg, bleek dat in de 5 jaar na 1 januari 2017 slechts bij 15 kalkoenbedrijven was gecontroleerd. Praktisch alle inspecties hadden te maken met het bijhouden van de administratie door de veeboer, en niets met de omstandigheden voor de dieren. Meer dan 80% van de documenten vermeldde niets over dierenwelzijn. Wanneer er iets met betrekking tot dierenwelzijn werd geconstateerd, was dat over het algemeen ‘bijvangst’ bij inspecties op administratieve malversaties.

Lees: OOK DE KALKOENENINDUSTRIE WORDT NIET GECONTROLEERD OP DIERENWELZIJN

Een half miljoen kalkoenen op 23 bedrijven
De voorlopige cijfers over 2024 van het Centraal Bureau voor de Statistiek laten zien dat er in Nederland iets meer dan een half miljoen kalkoenen worden gehouden op 23 bedrijven. Er is een gestaag dalende trend waarneembaar. In het jaar 2000 ging het nog om anderhalf miljoen kalkoenen op 123 bedrijven.

Nederland heeft al lange tijd geen gespecialiseerd kalkoenenslachthuis meer. De Nederlandse kalkoenen worden in overgrote meerderheid naar Duitse slachterijen getransporteerd.

De recentste inspecties
Op 16 augustus 2022 voert de NVWA een inspectie uit bij de voormalige LTO-voorzitter kalkoenenhouderij in Steenwijkerwold. Er was een melding van een kalkoenenslachterij in Duitsland dat er hanen tussen de hennen zaten, wat leidde tot problemen bij het bedwelmen. Ook werden er bij deze hanen, borstblaren en vangletsel waargenomen.
De houder kan zich er niets bij voorstellen en is inmiddels ook gestopt met kalkoenen. De NVWA tekent voor akkoord.

Op 16 mei 2023 inspecteert de NVWA een kalkoenenbedrijf in Weert, na een terugmelding vanuit het Duitse slachthuis dat er kalkoenen bevuild waren.
De houder beweert dat tijdens het laden van de kalkoenen er een slang van de waterleiding losgeraakt is. ”Daardoor zijn er wat kalkoenen met het natte strooisel bevuild.”

Op 30 november 2023 controleert de NVWA een kalkoenenmesterij in Uithuizen. De melding vanuit het Duitse slachthuis dateert al van 20 januari. Van de 4247 aangevoerde kalkoenen stierven er drie gedurende het transport, 311 hele kalkoenen en 651 deelstukken werden afgekeurd voor menselijke consumptie: 24 vanwege vermagering, 19 vanwege polyartritis (gewrichtsontsteking van meerdere gewrichten), 25 vanwege hematomen (bloeduitstortingen), 100 vanwege borstblaren, 10 vanwege buikwaterzucht, 62 vanwege luchtzakontstekingen en 71 vanwege kleurveranderingen van het vlees. Het transport had een afkeur van 7,33%, terwijl het weekgemiddelde van het slachthuis 0,75% bedroeg.

Als de NVWA ruim 10 maanden later navraag doet bij de houder blijkt dat het uitvalspercentage in de stallen ook al op 15,8% uitkwam. De veeboer wijdt dit ondermeer aan een combinatie van vaccineren tegen Newcastle Disease (pseudovogelpest) en frezen - het hakken en mengen van het strooisel. “Hierbij komt veel ammoniak in de stallucht. Wij hebben natuurlijk geventileerde stallen. In combinatie met het koude weer kan het zijn dat de slechte stallucht maar moeilijk wordt ververst. Samen met de enting kan dit de dieren hebben aangetast.”
Dit riekt naar onkunde en nalatigheid, maar de NVWA tekent voor akkoord.

Volgens een antwoord bij de vaststelling van de begrotingsstaten van het ministerie van LVVN uit oktober 2024 heeft er in 2024 nog één dierenwelzinsinspectie plaatsgevonden, waarvan Animal Rights de documenten nog niet heeft. ²

Kalkoenen zijn kwetsbaar
Vooral het laatste geval laat zien hoe kwetsbaar kalkoenen zijn voor ziekten, slechte luchtkwaliteit, weersomstandigheden en de (in)competentie van de veeboer. Alleen al het feit dat deze sector niet kan bestaan zonder de dieren te verminken door ze van hun snavelpunt te beroven, zou veelzeggend genoeg moeten zijn. Animal Rights is van mening dat kalkoenen ongeschikt zijn voor het houderijsysteem.

Zeker in het licht van deze grote welzijnsrisico’s is het voor Animal Rights onaanvaardbaar dat de NVWA deze sector niet controleert.