Kankeronderzoek kan en moet zonder dierproeven

Wetenschappers van een Britse universiteit hebben een nieuw type immuuncel ontdekt die mogelijk álle types van kanker te lijf zou kunnen gaan. ¹ De onderzoekers beweren dat er een kans is om elke patiënt te behandelen. Voorheen geloofde niemand dat dit mogelijk was. Wat opmerkelijk is, dat de wetenschappers de vondst toevallig deden, bij de analyse van stalen uit een menselijke bloedbank.

Er is echter ook een schaduwkant aan dit veel belovende verhaal. ² In plaats van hun onderzoek verder te richten op menselijk materiaal hebben de onderzoekers ervoor gekozen om dierproeven op muizen uit te voeren. Ze hebben daarvoor menselijk immuuncellen in genetisch gewijzigde muizen gespoten waarbij het natuurlijke afweersysteem onderdrukt is.

Meer dan één vijfde van alle dierproeven in België en Nederland wordt uitgevoerd voor onderzoek naar kanker. Experimenten met niet-menselijke dieren worden doorgaans verdedigd met het argument dat ze betrouwbaar zijn, dat dieren voldoende goede modellen van de menselijke biologie en ziektes zijn en relevante informatie opleveren, en dat het gebruik ervan bijgevolg grote voordelen voor de menselijke gezondheid oplevert.

Volgens Jen Hochmuth is het niet alleen moreel onaanvaardbaar om muizen te gebruiken, maar riskeren de onderzoekers daarmee zelfs wetenschappelijke vooruitgang te vertragen: “Het feit dat proefdieren eerst genetisch gewijzigd dienen te worden is al een bewijs dat hun voorspellende waarde als model voor de mens niet voldoende is.”

Dr. Richard Klausner, voormalig directeur van het nationale kankerinstituut in de VS zei ooit: “De geschiedenis van het kankeronderzoek is de geschiedenis van het genezen van kanker in de muis. We hebben decennialang muizen van kanker genezen en het werkte gewoonweg niet bij de mens.”

Meer en meer wetenschappers realiseren zich nu dat dierproeven geen geschikte methode zijn voor het testen van medicijnen omdat de menselijke biologie verschilt van die van andere diersoorten. Zo verloopt botgenezing in proefmuizen anders dan bij de mens. Onderzoekers van het Erasmus MC hebben een methode ontwikkeld waarmee in één keer grote aantallen medicijnen kunnen worden getest voor de mogelijke genezing van uitgezaaide kanker in het bot. ¹ Deze methode is gebaseerd op kweekmodellen met menselijke botcellen en volledig proefdiervrij.

Vorig jaar hebben onderzoekers uit Groot-Brittannië een baanbrekende ontdekking in de zoektocht naar de behandeling voor diabetes gedaan, en dit zonder gebruik van proefdieren. ² Meer nog, deze ontdekking was niet eens mogelijk geweest met dierproeven. Lang dacht men, op basis van dierproeven, dat diabetes het gevolg was van het afsterven van de insuline- producerende cellen was. Maar deze onderzoekers ontdekten echter voor de eerste keer dat een aanzienlijk deel van de cellen niet sterft, maar in een ander type cel verandert die niet langer insuline kan aanmaken.

Dit is niet alleen baanbrekend onderzoek, maar was ook nooit mogelijk geweest met proeven op muizen. Jen Hochmuth: “Het wordt tijd dat we stoppen met het proefdiermodel als gouden standaard en volop inzetten op proefdiervrij onderzoek.”