Inhoud
Melderslo: stalbrand (2014), gestikte varkens (2021) en in 2024 nog altijd sjoemelen met luchtwassers
Dinsdag 24 augustus 2021 werden in een varkensstal aan de Broekhuizerdijk 53 in het Limburgse Melderslo honderden dode varkens gevonden. De luchtwasser van de stal was uitgevallen waardoor de dieren stikten. In de stal zaten 700 varkens waarvan volgens de brandweer 95% van de dieren het niet overleefden. Hoe dit kon gebeuren, werd nooit bekendgemaakt.
Voor het bedrijf uit Melderslo was dat niet de eerste keer dat daar een ramp plaatsvond. Op 2 juni 2014 komen 1300 varkens om het leven als de stal waarin ze zitten opgesloten, uitbrandt.
Lees ook: 600 VARKENS STIKTEN IN MELDERSLO, NVWA WEIGERT INZAGE IN ONDERZOEK EN OM SEPONEERT DE ZAAK
Het bedrijf mag 5228 ‘vleesvarkens' houden.
Animal Rights vroeg bij de gemeente de inspectierapporten bij het bedrijf op sinds de brand van 2014. Dat leverde twee rapporten op in ruim 10 jaar tijd.
Uit een brief van de gemeente Horst aan de Maas van 26 juni 2023, blijkt dat op 18 april 2023 een toezichthouder van de Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) Limburg Noord in opdracht van de gemeente Horst aan de Maas bij het bedrijf een controle uitvoert of het bedrijf zich houdt aan de artikelen uit het Activiteitenbesluit milieubeheer en de bijbehorende regeling en de omgevingsvergunning(en). Er blijkt van alles mis te zijn.
Op 3 mei 2024 wordt er opnieuw een rapport opgemaakt door de RUD Limburg Noord en opnieuw gaat het bedrijf in de fout.
Luchtwassers worden niet onderhouden
In 2023 blijkt onder andere dat het bedrijf zich niet houdt aan de voorschriften die gepaard gaan met het in gebruik hebben van een luchtwasser. Van één van de wassers was het display met de pH-waarde niet afleesbaar. Verder gaf deze aan dat de doorstroming te laag was. Er waren geen gegevens van recent onderhoud of het halfjaarlijks kalibreren van de EC-elektrode en de pH-elektrode en de filterpakketten werden niet ten minste jaarlijks gereinigd.
Tijdens het bezoek konden er geen logboeken worden overgelegd met gegevens van het kalibreren van de EC-elektrode en de pH-elektrode. Verder ontbraken gedragsvoorschriften, een gebruikshandleiding, een dimensioneringsplan en een opleveringsverklaring van het geïnstalleerde luchtwassysteem. Ook werden er geen registraties bijgehouden van het verrichte onderhoud of andere storingen waarbij de wasser tijdelijk buiten gebruik is geweest.
Het bedrijf is niet in overeenstemming met haar vergunning
Verder bleek dat er geen reservoir voor de opslag van propaan meer aanwezig was, er is geen dieseltank meer aanwezig, in de stallen zijn geen verwarmingsinstallaties meer, de loodsen aan de voorkant van het bedrijf zijn niet (meer) bij de uitbater van de varkenshouderij in gebruik, deze maken geen onderdeel meer uit van de inrichting, en alle stallen zijn aangesloten op een luchtwassysteem wat niet conform de vergunning is.
De bedrijfssituatie moet volgens de RUD in overeenstemming worden gebracht met de vergunning van 18 september 2007. Of er moet voor bovengenoemde wijzigingen een omgevingsvergunning verandering worden aangevraagd. Het is onduidelijk of dit gebeurd is.
Luchtwassers worden omzeild
Op 3 mei 2024 wordt er opnieuw een rapport opgemaakt door de RUD Limburg Noord. Op 25 augustus 2023 werd geconstateerd dat de deur van de drukkamer van de luchtwasser van stal 5 volledig openstaat. Wanneer de deur van de drukkamer niet gesloten is, passeert een deel van de ventilatielucht ongereinigd het luchtwassysteem en zorgt hiermee voor een verhoogde verontreiniging van het omringende milieu, In principe is de schade niet herstelbaar aangezien de extra ammoniakuitstoot reeds is geëmiteerd in het milieu.
In het voorjaar van 2024 werd opnieuw een controle uitgevoerd, waarbij geconstateerd is dat de drukkamer van een andere stal (deels) geopend was. Op 12 april staat de deur van de drukkamer van stal 2 open en op 16 april is dat nog steeds het geval. Op 26 april is deze gesloten.
Aangezien het bedrijf eerder is aangesproken op het dichthouden van de deuren en dit niet wordt opgevolgd is het voorstel van de toezichthouder om direct een last onder dwangsom op te leggen bij iedere volgende constatering. Of er nog controles/constateringen zijn geweest was niet op te maken uit de door Animal Rights opgevraagde informatie. Op 13 november laat de gemeente weten: "In de periode nadat geconstateerd was dat de deur van de drukkamer van de luchtwasser weer dicht was, is door toezichthouder diverse keren gecontroleerd of deze deur ook dicht bleef. Dit was telkens het geval waarvan geen afzonderlijke verslaglegging heeft plaatsgevonden, aangezien dit een situatie conform vergunning is en dus geen overtreding."
Luchtwassers
In een chemische luchtwasser wordt ammoniak en in mindere mate geur verwijderd door de uitgaande stallucht door een filter te voeren dat met zuur waswater wordt besproeid. Met het waswater wordt ook fijnstof verwijderd.
In een biologische luchtwasser en in een biofilter worden ammoniak en geur door micro-organismen (bacteriën) omgezet. Bij een biologische wasser zitten de micro-organismen op een kunststof of metalen filter en bij een biofilter op natuurlijk filtermateriaal.
Een waterwasser verwijdert met water fijnstof uit de stallucht.
De EC-elektrode meet de geleidbaarheid van het waswater. De geleidbaarheid is een maat voor de vervuiling van het waswater. Bij het bereiken van de ingestelde geleidbaarheid-waarde wordt het waswater, of een deel daarvan, uit de wateropvangbak gepompt - het ‘spuien’ - en wordt dit met vers water weer aangevuld.
De pH-elektrode meet de zuurgraad van het waswater. De waarde van de zuurgraad is belangrijk voor een goede werking van zowel een biologisch als een chemisch luchtwassysteem. Het waswater van een chemische wasser moet voldoende zwavelzuur bevatten om met voldoende ammoniak te kunnen reageren tot ammoniumsulfaat.
In een biologische wasser lost de ammoniak uit de stallucht op in het water en wordt omgezet in ammonium (NH4+). Daarna breken de micro-organismen het ammonium af naar nitriet (NO2-) en van nitriet naar nitraat (NO3-). Dat proces wordt ‘nitrificatie’ genoemd.
Het op deze wijzen gebonden ammoniak verdwijnt niet meer met de ventilatielucht uit de stal maar lost op in het waswater.
Bij het omzetten van ammoniak wordt het waswater zuurder. Wanneer de afbraakproducten niet voldoende worden afgevoerd, stijgt de zuurgraad (daalt de pH). De zuurgraad van het waswater mag niet te hoog, maar na verversing van het waswater na spuien ook niet te laag zijn.
De zuurgraad moet voldoen aan de eisen die gelden voor het luchtwassysteem. Het is niet toegestaan om hiervan af te wijken. De zuurgraad moet continu worden gemeten en ieder uur worden geregistreerd. De actuele zuurgraad van het waswater is af te lezen van de display van de installatie.
Voor een biologische luchtwasser geldt een bandbreedte voor de zuurgraad van niet lager dan 6,5 en niet meer dan 7,5. Bij een te hoge zuurgraad (lage pH) of te lage zuurgraad (hoge pH) kunnen de bacteriën, die de ammoniak omzetten in nitriet en nitraat, niet goed hun werk doen.
De benodigde zuurgraad is bij chemische luchtwassers afhankelijk van het type luchtwasser.
De lucht uit de stal moet zonder veel obstakels bij het filterpakket komen. De lucht moet na de ventilatoren tot rust komen in een ruimte voor de eerste reinigingsstap van de luchtwasser zodat deze zo laminair mogelijk door de luchtwasser gaat en zo optimaal mogelijk over het oppervlak van het filterpakket wordt verdeeld. Deze ruimte is de drukkamer. Ook als er geen ventilatoren tussen de stal en de luchtwasser aanwezig zijn, wordt de ruimte voor de luchtwasser drukkamer genoemd.
