Op dit moment zitten 16 apen in het proefdiercentrum van het Nederlands Herseninstituut in Amsterdam. Zij worden bewust dorstig gehouden. Wanneer ze een taak goed uitvoeren krijgen ze als beloning een druppel water of sap. Voordat de apen voor experimenten kunnen worden ingezet ondergaan ze één of meerdere hersenoperaties. Via boorgaten in de schedel worden elektroden aangebracht om hersenactiviteit te meten. Met cement wordt daarna een 'stammetje' aan de schedel vastgemaakt waarmee de kop van het dier kan worden gefixeerd tijdens een proef.

Wereldproefdierendag

Op jaarbasis worden ruim een miljoen proefdieren in Nederland gebruikt. Het zijn niet alleen apen, maar ook andere dieren als honden, konijnen en muizen. En iedereen wil ervan af. 24 april is het Wereldproefdierendag. Een dag die sinds 1979 jaarlijks wordt gehouden als protest tegen het gebruik van proefdieren.

Ambitie

De ambitie van het kabinet is om in 2025 wereldwijd koploper dierproefvrije innovatie te zijn. Heel de wereld kan dan van Nederland leren hoe onderzoek is te doen met vernieuwde wetenschap: niet met het achterhaalde en beperkte diermodel, maar met innovatieve onderzoeksmethoden die het menselijk lichaam kunnen nabootsen.

Zo kunnen bijvoorbeeld met gekweekte menselijke cellen steeds beter betrouwbare uitspraken worden gedaan, waar eerder proefdieren nodig waren. Bijvoorbeeld of een stof kankerverwekkend is of bijwerkingen op het hart kan veroorzaken. Dit levert ook nog eens betere resultaten op dan dierproeven, omdat een konijn of cavia immers geen mens is.

Ethiek

Een andere ontwikkeling is de wens van de Tweede Kamer om vanuit ethische overwegingen zo snel mogelijk te stoppen met experimenten op apen. Volgens het onafhankelijke Rathenau Instituut dat hier onderzoek naar gedaan heeft kunnen we met een andere, bredere manier van onderzoek dierproeven drastisch verminderen.

Niet het zoeken naar alternatieven voor dierproeven moet centraal staan, maar de wetenschappelijke vraag en hoe hier antwoord op te krijgen. Er zijn inmiddels zoveel technologische innovaties dat het vaak niet meer nodig is om te experimenteren op dieren.

Maar, ambitie en wensen uitspreken is één. Ernaar handelen is twee. Want de transitie naar dierproefvrij onderzoek gaat veel en veel te traag. De overheid stelde in verschillende rapporten dat het mogelijk is om dierproeven te vervangen door alternatieve testmethoden. Nu willen we dat deze woorden omgezet worden in daden.

Investeer

Vervang dierproeven zo snel mogelijk door alternatieven. Dit kan door een jaarlijkse investering van 37 miljoen euro. Hiermee kan bijna de helft van alle dierproeven vervangen zijn vanaf 2025. Ga ómdenken: stel de wetenschappelijke vraag centraal. Verbeter de internationale samenwerking van bedrijven, overheid en belangenorganisaties, en deel en verspreid kennis.

Regel dat alternatieven voor dierproeven sneller worden geaccepteerd binnen de wetgeving, zodat dierproeven sneller kunnen worden vervangen.

We kunnen nu Nederland op de kaart zetten als koploper van dierproefvrije technieken. Daar heeft iedereen profijt van. Om niet te vergeten, de dieren, die nu in stilte lijden in de laboratoria.

Paulien Edixhoven

Campagnecoördinator 'Vervang dierproeven' bij Animal Rights