Nertsen & Corona - Tijdlijn 2020

In Nederland is in 2013 de Wet verbod pelsdierhouderij in werking getreden. In deze wet staat dat pelsdierhouders tot 1 januari 2024 onder bepaalde voorwaarden mogen doorgaan met hun bedrijf. Uitbreiding van het bedrijf of een nieuw bedrijf starten is niet toegestaan. Na die datum is het houden van pelsdieren in Nederland niet meer toegestaan.

Vanwege dit verbod en de historisch lage prijzen voor de ‘vellen’ zijn er voor de pelsdierhouders nauwelijks nog redenen om te investeren in het welzijn van de dieren. Op 20 april riep Animal Rights daarom op om minimaal jaarlijks alle resterende bedrijven te controleren.

In maart is Animal Rights met een nieuw onderzoek gestart naar de overgebleven nertsenfokkerijen in Nederland door de bedrijven van buiten af te observeren.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voerde in 2018 inspecties uit om te controleren of de regels uit de Wet verbod pelsdierhouderij worden nageleefd. Daarbij is voornamelijk gecontroleerd of de nertsenhouder zich houdt aan het aantal nertsen dat maximaal op het bedrijf aanwezig mag zijn en niet zozeer het welzijn van de dieren.

In 2018 waren er 140 pelsdierhouderijen in Nederland, hiervan zijn er (slechts) 21 geïnspecteerd door de NVWA. Op twee bedrijven waren geen nertsen aanwezig, twee waren er niet akkoord. De niet-akkoordinspecties hadden betrekking op het houden van meer dieren dan toegestaan volgens de milieuvergunning. Naar aanleiding van deze inspecties zijn 1 schriftelijke waarschuwing en 1 proces-verbaal opgemaakt.

Deze minimale inspectie hield in dat van de door de NVWA gecontroleerde pelsdierfokkerijen waarop ook daadwerkelijk nertsen aanwezig waren, meer dan 10% meer dieren hield dan toegestaan. Dit was voor de NVWA blijkbaar geen reden om de inspecties uit te breiden.

“In 2019 zijn (projectmatig) geen inspecties uitgevoerd bij pelsdierhouders,” liet de NVWA aan Animal Rights weten.

Dit lijkt Animal Rights volstrekt onverantwoord. Vanwege het nakende verbod en de historisch lage prijzen voor pelzen is er voor de nertsenhouders geen enkele stimulans om te investeren in het welzijn van de dieren, bijvoorbeeld in onderhoud van de draadgazen kooien.

Uit de antwoorden op de vragen die de vaste commissie voor LNV stelde over het Ontwerpbesluit tot wijziging van het Besluit subsidiëring sloop- en ombouwkosten pelsdierhouderij blijkt dat er het afgelopen anderhalf jaar geen controles hebben plaatsgevonden: “Op grond van risicogericht inspecteren heeft de NVWA in 2019 en de eerste helft van 2020 geen reguliere controles uitgevoerd op dierenwelzijn en de Wet verbod pelsdierhouderij bij nertsenbedrijven. Er is wel een inspectie uitgevoerd naar aanleiding van een melding. Voor 2020 stond een naleefmeting gepland bij de nertsenhouderij op zowel de Wet verbod pelsdierhouderij als dierenwelzijn. Vanwege de huidige besmettingen met COVID-19 op de nertsenbedrijven, zijn deze inspecties tot nader order uitgesteld.” ¹

Ondertussen publiceerden onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam op 17 april een onderzoek met fretten dat aantoonde dat het Covid-19-virus door de lucht overdraagbaar is. De fret is net als de nerts een marterachtige. De vrees voor corona besmetting bij nertsen zou snel bewaarheid worden.

Op 20 juli, zegt minister Schouten in antwoord op de Kamervraag van de SP "Bent u bereid om de NVWA te verzoeken om bij de door u aangekondigde screening van alle nertsenhouderijen in Nederland ook te controleren op het welzijn van de gehouden dieren en op de brandveiligheid van stallen?" het volgende:

"De NVWA coördineert het screeningsonderzoek, dat gericht is op diergezondheid, bij de nertsen, maar dierenartsen van de NVWA bezoeken daarvoor niet zelf de bedrijven. Het daadwerkelijk bemonsteren van de dieren gebeurt door dierenartsen van de Gezondheidsdienst voor Dieren. Van elk bezoek aan een nertsenhouderij geven zij een terugkoppeling aan de NVWA. Dit screeningsbezoek heeft een specifiek doel: monsters nemen en de gezondheid van de dieren beoordelen. Inspectie op brandveiligheid valt niet onder de toezichtverantwoordelijkheid van de NVWA en staat los van het screeningsonderzoek. De gemeente kan als bevoegd gezag erop toezien dat gebouwen, waaronder nertsenhouderijen, voldoen aan de wettelijke eisen op het gebied van brandveiligheid." ²

Er wordt dus nog steeds niet gekeken naar het welzijn van de dieren.

Op 23 april worden de eerste corona besmettingen bij nertsenhouders in Beek en Donk (Peeleindseweg) en Milheeze (Bankert) geconstateerd. De dieren hadden maag-darmklachten en ademhalingsproblemen.

Het ministerie van landbouw gaat uit van besmetting van mens op dier, omdat enkele medewerkers van de bedrijven in Beek en Donk en Milheeze verschijnselen hadden van het coronavirus. Het is wereldwijd de eerste keer dat covid-19 op grotere schaal is vastgesteld bij fokdieren.

Minister Schouten heeft een meldplicht ingesteld voor nertsenhouders en dierenartsen. Als bij nertsen ademhalingsproblemen en verhoogde sterfte wordt vastgesteld, moet dit worden doorgegeven aan de NVWA.

Al snel blijkt ook een tweede lokatie op de Bankert van hetzelfde bedrijf besmet te zijn.

Op 27 april al pleitte Animal Rights op TV bij Omroep Brabant voor een versnelde afbouw van de nertsenfokkerij. ¹

Op 28 april stelt De Partij voor de Dieren Kamervragen, mede ondertekend door de SP en GL, naar aanleiding van corona bij nertsen en het Animal Rights artikel over de (afwezigheid van) NVWA controles bij nertsenfokkers. ²

Het besmette bedrijf aan de Peeleindseweg 5 in Beek en Donk

Op twee nertsenhouderijen in De Mortel (gemeente Gemert-Bakel) en Deurne werd op donderdag 7 mei bij de dieren opgesloten binnen deze bedrijven besmettingen met het coronavirus gevonden. Ook hier lijkt besmetting van mens op dier de oorzaak te zijn.

Onderzoek naar de besmette nertsen in Milheeze en Beek en Donk heeft uitgewezen dat het virus op de bedrijven al meerdere weken aanwezig was. Er heeft niet alleen besmetting van mens op dier plaatsgevonden. De nertsen hebben ook elkaar besmet.

Het bedrijf in De Mortel is evenals de twee locaties aan de Bankert in Milheeze eigendom van VOF Kuunders Nertsen. Het is gevestigd aan de Dr. de Quayweg.

Het bedrijf in Deurne heeft, zover bekend, geen connectie met de corona uitbraak van april. Het ligt aan de Vinkenweg onder de naam Kuijpers Nertsenhouderij B.V.

In de Kamerbrief van 8 mei van minister Schouten aan de Tweede Kamer staat dat uit de eerste resultaten van het onderzoek blijkt dat er geen virus in de luchtmonsters buiten de stal is aangetroffen. ¹ Het RIVM geeft aan dat het risico op blootstelling van mensen aan het virus buiten de stal verwaarloosbaar is. Wel werd er in stofdeeltjes in de stallen virus RNA aangetoond wat er op wijst dat mensen in de stallen met geïnfecteerde nertsen blootgesteld kunnen worden coronavirus.

In de tweede bemonsteringsreeks is het virus niet meer binnen of buiten de stal gevonden in de stofdeeltjes in de lucht. Dat laat minister Schouten weten in de Kamerbrief van 15 mei. ² Het eerdere RIVM-advies om uit voorzorg niet te wandelen of fietsen in een 400 meter zone rondom een besmet nertsenbedrijf is daarom ingetrokken.

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit meldt op 15 mei 2020 dat ook drie katten op de door corona getroffen nertsenhouderij in Milheeze besmet zijn geraakt met het corona virus. Bij de drie 'boerderijkatten' zijn antistoffen tegen COVID-19 aangetoond, wat betekent dat ze besmet zijn geweest.

In het kader van het onderzoek na de besmettingen bij nertsen zijn 11 boerderij-katten op het bedrijf getest. Bij drie van deze katten zijn antistoffen gevonden. Het is niet vast te stellen hoe de katten de infectie hebben opgelopen. Op het bedrijf werkten personen met verschijnselen van COVID-19. Ook waren nertsen op het bedrijf besmet met het virus.

Daarnaast is er in Nederland ook voor het eerst een hond met antistoffen tegen het virus aangetroffen. Het ministerie benadrukt dat de kans klein is dat een huisdier besmet raakt. Omdat het ministerie verwacht dat dierenbezitters naar aanleiding van deze Kamerbrief vragen zullen hebben over de omgang met huisdieren, zal het ministerie extra aandacht geven aan de adviezen voor de omgang met huisdieren op haar sociale mediakanalen (Facebook, LinkedIn en Twitter).

Op 18 mei laat de Vlaamse regering zien hoe je nertsenfokkers stimuleert om zo snel mogelijk over te gaan tot sluiting: door meer geld te bieden aan bontfokkers die meteen stoppen. Het compensatiebedrag wordt vanaf 1 april 2021 al met 10 procent verminderd en ook op 1 april 2022 en 1 april 2023 gaat er telkens 10 procent af van het bedrag.

Animal Rights hoopt dat de Belgische regeling nertsenfokkers zal aanzetten om zo snel mogelijk het bedrijf te sluiten. Ten laatste tegen 30 november 2023 zullen de nog bestaande bedrijven hun activiteiten in Vlaanderen beëindigen. De Nederlandse pelsdierhouderij volgt dan op 1 januari 2024. Waar echter Vlaanderen de afbouw in vier jaar voltooid, trok Nederland daar ruim 10 jaar voor uit.

In juli was in Vlaanderen nog geen enkele nertsenfokkerij gecontroleerd. Na lang aandringen van Animal Rights besluit de Belgische overheid in september ook de nertsenbedrijven in Vlaanderen te gaan controleren.

Op dinsdag 19 mei laat minister Schouten van Landbouw weten dat het aannemelijk is dat er een besmetting heeft plaatsgevonden van nerts op mens. ¹ Het gaat waarschijnlijk om het bedrijf uit Milheeze. Bij één medewerker is aangetoond dat het virus overeenkomsten vertoont met het virus dat bij de nertsen op datzelfde bedrijf werd gevonden. Het zou voor het eerst in Nederland zijn dat een mens door een dier is geïnfecteerd met het coronavirus.

Er zijn extra maatregelen afgekondigd voor nertsenhouderijen. Alle bedrijven worden gescreend en er komt een bezoekverbod voor in de stallen. Aanvullend onderzoek op de besmette locaties heeft aangetoond dat nertsen corona kunnen doormaken zonder ziekteverschijnselen te vertonen, zoals dit eveneens het geval kan zijn bij mensen. Daarover schrijft minister Schouten: ”Deze besmette bedrijven zouden onder de radar kunnen blijven, wat onwenselijk is gezien de potentiële risico’s voor de volks- en diergezondheid.”

Het is vooralsnog niet nodig om dieren te ruimen, zegt Schouten. "We willen eerst een breder beeld krijgen van alle fokkerijen. Ruimen is het uiterste middel, eerst willen we andere maatregelen treffen.”

‘Ruimen’ is het eufemisme dat politici en veeboeren gebruiken voor de massamoord op onschuldige dieren. Dat de minister ‘ruimen’ als een optie ziet is verwerpelijk. De dieren zijn ziek gemaakt door de werknemers van de nertsenfokkerijen. We willen dat de minister nu werk gaat maken van het onmiddellijk beëindigen van deze hele verwerpelijke industrie.

Er wordt ook onderzoek gedaan naar andere landbouwdieren. De minister zegt dat er nu bijvoorbeeld ook naar varkens wordt gekeken.

Schouten hield de meldplicht van de ziekte in stand voor nertsenhouders, dierenartsen en personen van onderzoeksinstellingen. Bij sprake van ademhalingsproblemen en verhoogde sterfte bij nertsen moet dit bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gemeld worden. Uit voorzorg en om eventuele verspreiding van het virus naar andere bedrijven te voorkomen mogen de dieren en de mest, een besmet bedrijf niet verlaten.

Professor Wim van den Poel van de Universiteit Wageningen, expert op het gebied van virusoverdracht tussen dier en mens, waarschuwde al dat een besmetting door een dier daarmee niet was uitgesloten. Het is aannemelijk dat dit nog kan, omdat het virus bij nertsen nog sterk leek op het virus bij mensen. Daardoor zou het weer kunnen terugspringen naar de mens. De volgorde en richting van besmetting is te achterhalen, omdat het virus iets verandert als het op dieren overgaat. Deze veranderingen zien we terug als mensen ermee besmet raken.

Op 20 mei diende Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren), samen met Jesse Klaver(GroenLinks), Farid Azarkan (DENK) en Henk Krol (Groep Krol/van Kooten-Arissen), een motie in om de nertsenfokkerijen te sluiten:

De Kamer,
gehoord de beraadslaging, constaterende, dat het coronavirus is uitgebroken onder nertsen die in Nederland worden gefokt en gehouden voor bont,
constaterende, dat aanvankelijk werd gedacht dat de kans op besmetting van mensen door nertsen verwaarloosbaar was, maar dat dat toch is gebeurd, 
constaterende, dat de Commissie Van Dijk de regering naar aanleiding van de Q-koortsepidemie dringend adviseerde voortaan het voorzorgsbeginsel te hanteren,
verzoekt de regering over te gaan tot sluiting van nertsenfokkerijen,
en gaat over tot de orde van de dag. ¹

SARS-CoV-2 is per 20 mei 2020 opgenomen op de lijst met aangifteplichtige dierziekten bij nertsen via de 'Regeling maatregelen vanwege verschijnselen SARS-CoV-2 bij nertsen'. Daarmee is de meldplicht die gold vanaf 26 april 2020 omgezet in een aangifteplicht. In deze regeling worden onder andere 2 zaken verplicht gesteld. Ten eerste een screening van alle nertsenbedrijven in Nederland. In dit onderzoek wordt gekeken bij alle bedrijven naar antistoffen bij de nertsen. Ten tweede een early warning procedure, waarbij de nertsenbedrijven wekelijks kadavers van nertsen moeten insturen. De NVWA coördineert het verplichte screeningsonderzoek van alle nertsenbedrijven in Nederland. ²

Vossen op nertsenfokkerij in Wilbertoord

Op maandagochtend 25 mei laat het ministerie van LNV weten: "Zeer recent is een tweede geval bekend geworden waarbij op één van de besmette nertsenbedrijven het meest waarschijnlijk is dat SARS-CoV-2 (CoV-2) is overgegaan van nerts naar mens. Deze casus is vergelijkbaar met de vorige. In dit geval is bij drie personen op het besmette bedrijf het virus aangetoond. De genetische code van deze virussen laat grote gelijkenis zien met de genetische codes zoals die bij de nertsen van het bedrijf zijn aangetroffen. Op grond van de beschikbare informatie is het meest waarschijnlijk dat tenminste één van de drie besmette personen door een nerts is geïnfecteerd. Het is vanuit de gegevens niet mogelijk vast te stellen of meer dan één van deze drie personen vanuit de nertsen is geïnfecteerd.” ¹ Het gaat hier om het bedrijf in Deurne.

Op 25 mei ontving de Tweede Kamer een technische briefing ‘COVID-19 besmettingen op mens en dier’. De briefing bestond uit presentaties van Arjan Stegeman, Hoogleraar Gezondheidszorg Landbouwhuisdieren en Voorzitter Deskundigengroep Dierziekten, en Jaap van Dissel, directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Nertsen hebben het coronavirus initieel waarschijnlijk van medewerkers opgelopen (mens-op-dier), en daarna onderling doorgegeven (dier-op-dier, meerdere weken). Vier medewerkers hebben het virus van nertsen opgelopen (ten minste tweemaal dier-op-mens introductie, daarna verspreiding in het huishouden in Deurne). Dat besmetting van dier-op-mens heeft plaatsgevonden is voor twee individuen zeer waarschijnlijk maar nooit met 100% zekerheid aan te geven.

Huisdieren en nertsen lijken een verwaarloosbare rol te spelen in de huidige pandemie. In week 21 was de sterfte onder nertsen ook genormaliseerd. Sinds week 19 is geen virus meer waargenomen in stalluchtmonsters. Blootstelling omwonenden via lucht is onwaarschijnlijk. Beide presentaties geven duidelijk aan dat in luchtmonsters buiten de stallen geen virus RNA is aangetroffen.

De volgende maatregelen worden genomen: álle nertsenbedrijven worden gescreend (antistof test) en er is een meldplicht voor zieke dieren (virus test). Op besmette bedrijven geldt bovendien: een bezoekersverbod én een afvoerverbod van dieren, mest en boerderijkatten. De medewerkers van besmette bedrijven gebruiken PBM.

Het gevaar voor de volksgezondheid wordt zo gering geacht dat het aanvankelijke wandel-en fietsverbod in een straal van 400 meter werd ingetrokken. Er is géén advies om dieren te ruimen.

“Als de volksgezondheid en de gezondheid van dieren in gevaar zijn door coronabesmettingen op nertsenfokkerijen, dan worden alle nertsen, ook de gezonde, geruimd,” zei minister Schouten van Landbouw 26 mei in de Tweede Kamer.

Over de motie om “over te gaan tot sluiting van nertsenfokkerijen” van 20 mei werd op dinsdag 26 mei gestemd, waarbij de motie werd verworpen. Animal Rights startten, samen met Bont voor Dieren vervolgens een protestactie per email, geadresseerd aan minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, met de oproep tot vervroegde sluiting van de nertsenfokkerijen! ¹

Die dag citeert de NOS ook enkele kamerleden die oproepen tot massamoord: "Als ik duizenden kooien met zieke dieren zie dan kan ik niet begrijpen dat er niet nu al wordt geruimd", zegt SP-Kamerlid Futselaar. De PvdA noemt de fokkerijen "een broedplaats van virussen". D66-Kamerlid De Groot: "Met al onze kennis over het gevaar van dierziekten voor de mens, waarom worden deze dieren niet geruimd?” ²

Ook de gemeente Gemert-Bakel vindt dat nertsenfokkerijen waar het coronavirus is vastgesteld, direct geruimd moeten worden. Dat werd duidelijk tijdens een extra raadsvergadering dinsdagavond 26 mei vanwege de zorgen over corona op nertsenfokkerijen. ³

Op 28 mei laten de ministers Carola Schouten (Landbouw) en Hugo de Jonge (Volksgezondheid) aan de Tweede Kamer weten dat om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, er een landelijk verbod komt op het vervoeren van nertsen en mest van die dieren. ¹ Eerder werd al aangekondigd dat voor alle nertsenhouderijen nu extra hygiënevoorschriften gelden en een bezoekersverbod voor de stallen waarin de nertsen zitten. Daarvoor golden alleen verscherpte maatregelen voor bedrijven waar al dieren besmet waren geraakt.

Het testen van nertsenbedrijven op het coronavirus Covid-19 is eind mei nog niet begonnen, omdat de benodigde Elisa-test nog niet beschikbaar is om antistoffen aan te tonen. De screening op de bedrijven is al wel begonnen. De NVWA verwacht voor 5 juni alle nertsenbedrijven te hebben bezocht voor de monstername in het kader van de screening op het coronavirus. De Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) zal de testen uitvoeren.

De screening van de nertsenbedrijven loopt naast een Early Warning System (EWS) naar Covid-19. Als er sterfte is op nertsenbedrijven, moeten de bedrijven deze dieren opsturen naar GD voor onderzoek, met een maximum van 5 dieren per keer. Deze dieren worden onderzocht op aanwezigheid van het virus.

Samengevat: Voor nertsenbedrijven in Nederland gelden vanaf 28 mei 2020 uit voorzorg landelijke veterinaire maatregelen. Deze maatregelen blijven tot nader order gelden. Deze maatregelen zijn:
-een vervoersverbod voor nertsen en mest van nertsen
-een bezoekersverbod voor de stal (beperking van personen, die de gebouwen met de nertsen mogen betreden)
-een hygiëneprotocol voor bezoekers en vervoermiddelen
-de verplichting dat nertsenhouders er zoveel mogelijk voor moeten zorgen dat andere dieren (honden, katten en fretten) het bedrijf niet verlaten en niet kunnen binnenkomen.

Op 1 juni blijkt dat op nog eens drie nertsenhouderijen nertsen zijn besmet met het coronavirus. ¹ Een vierde bedrijf wordt dan nog nader onderzocht, omdat het erop lijkt dat het virus ook daar heeft toegeslagen. Dit blijkt later het geval te zijn. Het virus is nu bij zes Brabantse nertsenhouderijen geconstateerd, op acht locaties. Het gaat om bedrijven in Gemert-Bakel, Laarbeek, Deurne en Sint Anthonis, in het oosten van de provincie. Ook op een boerderij in het Limburgse Venray is het mogelijk raak.

Het gevaar is buiten de stal volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu niet groot. Die conclusie blijft ook na de nieuwe gevallen overeind. Theoretisch zou het virus onder nertsen kunnen blijven circuleren, ook wanneer de epidemie bij mensen is uitgedoofd, maar de nertsen kunnen net als mensen geïsoleerd en behandeld worden. Of die wil er is bij de overheid is wat anders; het uitmoorden van dieren is natuurlijk veel makkelijker, want de “’[v]olksgezondheid staat altijd voorop," onderstrepen minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) en zijn collega Carola Schouten (Landbouw), niet het respect voor de dieren die door mensen besmet zijn. Deze dieren worden gefokt om vermoord te worden voor hun pels. Ze zijn hoe dan ook slachtoffers.

De met corona besmette nertsenfokkerijen worden in het belang van de volksgezondheid geruimd, melden Haagse bronnen 3 juni ’s ochtends al. Het gaat dan om zes bedrijven met in totaal acht locaties in Gemert-Bakel, Laarbeek, Deurne en Sint-Anthonis. Onduidelijk is dan nog wat er met een verdacht bedrijf in Venray gebeurt. Het kabinet komt ’s avonds pas met een brief over de nertsen en het besluit dat de met COVID-19 besmette nertsenbedrijven vanaf vrijdag 5 juni geruimd worden. ¹

De verwachting is dat het ruimen van de duizenden nertsen snel begint nadat het besluit officieel bekend is gemaakt, maar Animal Rights dient samen met Bont voor Dieren bezwaar in tegen de ruimingen.

Nertsenhouders zijn voor ruiming omdat ze op dit moment pelsen verkopen onder de kostprijs en de quarantaine maatregelen lastig zijn. Ze hopen op compensatie. Hun motivatie is geldelijk gewin.

De motivatie van politici om nertsen te ruimen lijkt een populistische basis te hebben: het sussen van de gemoederen van een angstige bevolking die slecht geïnformeerd is over de wetenschappelijke feiten. Ministers Hugo de Jonge van Volksgezondheid en Carola Schouten van Landbouw gaven maandag 1 juni nog aan dat de gemeenten waar de nertsenfokkerijen staan zich grote zorgen maken. Deze zorgen zijn niet gebaseerd op de feiten of op rationele afwegingen. Het is onverdedigbaar om om deze redenen dieren te doden.

Dat de nertsen door mensen besmet zijn, maakt 'ruimen’ extra onrechtvaardig en schept daarentegen een verplichting om alles in het werk te stellen deze dieren te helpen.

Er wordt nu nog onderzocht of de infectie snel dood loopt of dat het virus nog langere tijd blijft rondgaan. De rol van dieren in pandemie is nu onbelangrijk, maar we moeten voorkomen dat ze een reservoir vormen. Een ruiming is daarom naast onrechtvaardig ook voorbarig.

Op 4 juni laat de griffier van de voorzieningenrechter van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) aan Animal Rights weten dat er tot dinsdag 9 juni geen nertsen mogen worden geruimd en de rechtszaak over het bezwaar tegen de ruimingen op maandagochtend 8 juni plaatsvindt in het Paleis van Justitie in Den Haag. Het was niet mogelijk dit eerder te doen, omdat, volgens het CBb, de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit niet in staat was donderdag al een volledig dossier in te sturen. De betrokken bedrijven bleken door de minister zelfs nog niet te zijn geïnformeerd. Volgens de dierenrechtenorganisaties geeft dit eens te meer aan hoe onzorgvuldig de overheid omgaat met de ruimingen, inclusief de besluitvorming.

Ondertussen probeert de Landsadvocaat voor het ministerie van Landbouw deze datum weer te vervroegen. De zitting wordt toch weer naar voren gepusht, naar vrijdagmiddag 5 juni om 4 uur.

De rechtszitting vindt uiteindelijk vrijdagmiddag 5 juni plaats. De rechter beslist ’s avonds om half 8 om ruiming met onmiddellijke ingang toe te staan. ^{1 2} De motivering van het besluit volgt pas over twee weken. Ondertussen hebben Animal Rights en Bont voor Dieren een demonstratie op maandag 8 juni georganiseerd om op te roepen tot een einde van deze hele gruwelijke industrie!

’S ochtends vroeg op 6 juni is het vergassen van nertsen pups en hun moeders begonnen in Deurne. Dit bedrijf is het eerste van 10 bedrijven die geruimd gaan worden, nadat Animal Rights en Bont voor Dieren de dag ervoor het kort geding verloren om het ruimen tegen te houden. Animal Rights is op de lokatie van de eerste ruiming aanwezig. ¹

Ook de buitenlandse pers begrijpt niet dat 'geruimde' nertsenfokkerijen gewoon weer mogen opstarten. Animal Rights mag bij Al Jazeera uitleggen waarom, als mensen die om het lot van dieren geven ergens arriveren, al snel ook politie op komt dagen. De journaliste, die zelf in Rusland (!) woont, vond het politieoptreden - het ondervragen van dierenrechtenactivisten én pers - opmerkelijk. ²

Ook op zondag 7 juni ging de 'ruiming' van nertsenfokbedrijven door. De NVWA weigerde zelfs de pers te vertellen op welke locaties dit plaatsvindt en toont zich daarmee opnieuw een lakei van de veeindustrie. Voor Animal Rights was het niet moeilijk de bedrijven te vinden. Op de Bankert in in Milheeze waar twee van de besmette bedrijven zich bevinden werden flessen met koolmonoxide aangevoerd en stonden gaskarren op een trailer op de oprit. In Beek en Donk aan de Peeleindseweg, bij het eerste bedrijf waar in april corona besmetting bij nertsen werd geconstateerd, hadden B&W besloten alle toegangswegen af te zetten. Pers nog burgers mogen zien hoe de massamoord op nertsen zich voltrekt. Ook werden er vandaag nertsen vergast in Landhorst, waar drie bedrijven besmet zijn aan de Klotweg en Tweede stichting.

"Animal Rights gaat langs bij de ruimingen omdat 'het afmaken van dieren niet bij het nieuwe normaal moet horen”. ³

Op maandag 8 juni organiseerden Bont voor Dieren en Animal Rights vanaf 16:00 tot 18:00 uur een protest op de Hofplaats in Den Haag bij de Tweede Kamer. ^{1 2} Animal Rights eisten in april al strengere controles door de NVWA, ook omdat bleek dat nertsen gevoelig zijn voor Covid-19. De dieren leven dicht op elkaar in kleine, smerige kooien. In de maanden april en mei vervijfvoudigde het aantal nertsen (door jongen) naar bijna 5 miljoen. Het was geen kwestie van of, maar wanneer er nog meer fokkerijen besmet zouden raken. De nertsenfokkerij is al verboden per 2024. Wij eisen vervroegde sluiting om de ruim 20 miljoen nertsen de komende 3,5 jaar een afschuwelijk lot te besparen. Dat is ook de enige maatregel die een herhaling van dit drama volgend jaar kan voorkomen. Er wordt bij de demonstratie natuurlijk rekening gehouden met de corona voorschriften.

Het aantal besmette bedrijven is sinds 23 april 2020 opgelopen tot dertien (stand 9 juni 16.00 uur). ¹ Sinds de laatste brief van de ministers van 3 juni jl. zijn er bij vier nieuwe bedrijven besmettingen met SARS-CoV-2 vastgesteld. Drie besmettingen zijn aan het licht gekomen via het early warning onderzoek en een op basis van een melding. Het gaat om twee bedrijven in Landhorst, één in Volkel en één in Castenray.

Het bedrijf in Castenray is de tweede besmetting in Limburg wat niet verwonderlijk is want het heeft dezelfde eigenaar als het eerder getroffen bedrijf in Ysselsteyn.

Internationale nieuwsdienst Reuters bestede aandacht aan de demonstratie van Bont voor dieren en Animal Rights voor een onmiddellijk einde aan de nertsenfokkerijen. ¹

El País publiceerde twee artikelen over de nertsen met foto's van en referenties naar Animal Rights. ^{2 3} El País heeft van alle Spaanse nieuwsbladen de grootste oplage en het grootste aantal lezers. Het wordt in het buitenland gezien als de referentiekrant bij uitstek.

Ook Le Monde, een Frans dagblad dat als een van de belangrijkste van het land wordt beschouwd, besteedde aandacht aan de nertsenfokkersproblematiek in Nederland, aan de poging om de ruimingen tegen te houden, Animal Rights, etc. ⁴ Ook een andere grote krant uit Frankrijk, Liberation, interviewde Animal Rights over de nertsen. ⁵

De massamoord op nertsen lijkt op 12 juni voltrokken. De eerste berichten spreken van ruim 570.000 dieren die in Brabant en Limburg 'geruimd' zouden zijn. Ruim 480.000 daarvan waren jonge pups.

De gemeente Sint Anthonis verwijderde het bericht snel weer, maar de ochtend van 15 juni stond het er toch echt. Afgelopen weekend zou een nieuwe besmetting op een nertsenbedrijf in Landhorst geconstateerd zijn en de massamoord op nertsen gewoon weer verder gaan.

De Gemeente Sint Anthonis had voor haar beurt gesproken. Het nieuwe beleid is: eerst ruimen en dan pas de Kamer informeren: "Dit weekend heeft laboratoriumonderzoek van Wageningen Bioveterinary Research besmettingen van SARS-CoV-2 bij twee nieuwe nertsenbedrijven vastgesteld. De bedrijven zijn afgelopen vrijdag in beeld gekomen als verdenking vanuit het wettelijk verplichte early warning onderzoek. De twee bedrijven alsmede de sectororganisaties en het lokale en regionale bestuur zijn d.d. hierover geïnformeerd. De twee bedrijven worden vandaag (15 juni 2020) door de NVWA geruimd. De bedrijven bevinden zich in de gemeentes Gemert-Bakel en Sint Anthonis.” ¹ Animal Rights vermoedt dat het om het vierde bedrijf aan de Klotweg gaat en het tweede bedrijf van Jos van Deurzen.

Er zou ’s middags 16 juni een stemming plaatsvinden over de zes moties die waren ingediend over de nertsenhouderij in Nederland. Op verzoek van D66 is echter besloten de stemming een week uit te stellen.

Ondertussen zijn 15 nertsenfokkerijen 'geruimd' met een slachtoffer aantal van ronde de 600.000 levende, voelende wezens. Animal Rights verwacht van de politici een besluit om deze industrie een fokverbod op te leggen en deze daarmee onmiddellijk te beëindigen.

Op 17 juni lijkt de eerste vastgestelde nertsenbesmetting buiten Nederland een feit. Lokale autoriteiten in Denemarken besloten nertsen te testen omdat een werknemer bij een nertsenhouderij in Noord-Jutland positief testte op het virus. Uit een onderzoek onder 34 nertsen bleek dat het coronavirus aanwezig was bij de dieren. Alle nertsen op de boerderij worden nu uit voorzorg 'geruimd'.

Denemarken is een van de grootste nertsenhouders ter wereld, samen met China, Polen en Nederland.

Op 18 juni 2020 volgde de motivering van de voorzieningenrechter op zijn besluit van 5 juni om het bezwaar van Animal Rights en Bont voor Dieren tegen de ruiming van nertsen af te wijzen.

De basis van het bezwaar van Animal Rights en Bont voor Dieren tegen de ruimingen van de met Covid-19 besmette nertsenfokkerijen was dat een fatsoenlijke (wetenschappelijke) onderbouwing door de ministeries ontbrak. De voorzieningenrechter geeft ons daar voor een deel gelijk in: “De motivering van deze keuze [het doden van de nertsen ter bestrijding van de besmettelijke dierziekte SARS-CoV-2 op de betrokken nertsenbedrijven] laat in enkele opzichten te wensen over, maar daarin ziet de voorzieningenrechter geen aanleiding voor toewijzing van het verzoek om voorlopige voorziening.”

We gaven aan dat, in tegenstelling tot wat de Kamerbrief van 3 juni beweerde, er helemaal geen advies tot ruiming was van de experts van het OMT-Z, maar dat twee scenario’s werden geschetst. Ook dat zag de rechter in: “Aan verzoeksters kan worden toegegeven dat uit het advies van het OMT-Z niet blijkt dat daarin naar de letter is geadviseerd om de nertsen op de besmette bedrijven te doden ter bestrijding van SARS-CoV-2. In antwoord op de door de ministeries van LNV en VWS aan het OMT-Z gestelde vraag met welke maatregelen risico’s voor de volksgezondheid kunnen worden beperkt/voorkomen volstaat het OMT-Z in het advies met de bespreking van twee typen maatregelen voor besmette bedrijven die afzonderlijk of in combinatie toegepast kunnen worden, te weten zeer strikte isolatie van de besmette bedrijven en het longitudinaal volgen van de infectie op de bedrijven, respectievelijk het doden en ruimen van de nertsen van de besmette bedrijven. Het OMT-Z spreekt in het advies echter geen voorkeur uit voor één van deze twee typen maatregelen. Dit betekent dat het advies van het OMT-Z in zoverre feitelijk geen steun biedt voor de opmerking in de brief van 3 juni 2020 dat "Het OMT-Z adviseert dat ruimen een effectieve maatregel is voor besmette bedrijven”.”

De ministers hebben de Kamer dus verkeerd geïnformeerd.

De rechter geeft verder aan dat ter zitting de ministeries ook aangaven dat het besluit tot ruimen mede is gebaseerd op het advies van het BAO-Z, ook al is dit advies niet uitdrukkelijk vermeld in de besluiten van 4 juni 2020. De zitting werd 5 juni geschorst omdat de ministeries dat advies niet overlegd hadden. In de BAO-Z zitten onder andere de bezorgde gemeentes die al weken riepen om ruimingen en daarin niet gehinderd werden door wetenschappelijke kennis.

Een ander punt dat we aangaven is dat de ministeries volledig voorbij zijn gegaan aan het belang van de dieren. Ook dat gaf de rechter toe: “Dit neemt niet weg dat het belang van de diergezondheid en het dierenwelzijn in de brief van 3 juni 2020 en het advies van het OMT-Z wat betreft de keuze tussen het ruimen van de nertsen, respectievelijk het isoleren van de besmette bedrijven en het longitudinaal volgen van de infectie op bedrijven, naar het oordeel van de voorzieningenrechter onderbelicht is gebleven.”

Maar vervolgens gaat de rechter echter niet in op de intrinsieke waarde van de dieren, hun belangen en interesses, bijvoorbeeld om te blijven leven. Toch besloot de voorzieningenrechter dat de ministeries de “keuze voor de maatregel tot het doden van de nertsen voldoende heeft gemotiveerd en dat verweerder in het belang van met name de volksgezondheid in redelijkheid tot die keuze heeft kunnen komen.” Dit is ondermeer gebaseerd op de speculaties over reservoirvorming op de nertsenfokkerijen en de conclusie van de rechter dat dit in tegenspraak zou zijn met de steeds volgehouden stelling van het RIVM dat het risico op blootstelling aan SARS-CoV-2 buiten de stal verwaarloosbaar is.

Ondertussen zijn zo’n 600.000 nertsen omgebracht. "We moeten er nu voor zorgen dat deze kooien ook leeg blijven en de nertsenfokkerij in Nederland onmiddellijk wordt beëindigd,” zegt Animal Rights campagneleider Erwin Vermeulen.

22 Juni bleken er opnieuw twee nertsenbedrijven besmet met het coronavirus. ¹ Het ene bedrijf ligt aan de Nachtegaallaan in De Mortel (Geerts-van der Kant B.V.), het andere aan de Scheiweg in Gemert (Jos van Deurzen B.V.). Dit lijkt het derde bedrijf te zijn van multimiljonair van Deurzen dat 'geruimd' wordt.

Het aantal met corona besmette nertsenfarms blijft zo oplopen. Inmiddels staat de teller op zeventien locaties. Na de eerste 13 sprak men al van 570.000 vermoorde nertsen; ook die aantallen lopen natuurlijk verder op.

Op 23 juni vindt de uitgestelde stemming plaats over de moties ingediend bij het debat over onderzoeksresultaten over COVID-19 bij nertsen. ¹ Een meerderheid van de Tweede Kamer lijkt de nertsenhouderij onmiddellijk op te willen doeken. Moties die werden aangenomen: Verbod op het beroepsmatig fokken van dieren die bevattelijk zijn voor corona, in stand laten van het vervoersverbod voor nertsen, fatsoenlijke stoppersregeling voor nertsenhouders, en voorkomen dat geruimde bedrijven opnieuw starten met houden van nertsen.

Ook met de corona crisis bij de slachthuizen lijken de Kamerleden klaar te zijn. Aangenomen moties: Slachthuizen verantwoordelijkheid laten nemen voor vermindering slachtcapaciteit, landelijke regie bij tegengaan verspreiding corona virus in de vleesindustrie, en per direct slachthuizen opdragen de slachtsnelheid te verlagen.

Het blijft politiek, en dus een slag om de arm, maar dit ruikt naar een overwinning!!!

Op 30 juni 2020 stuurde Carola Schouten, Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), antwoorden op de vragen die de vaste commissie voor LNV haar heeft voorgelegd over het Ontwerpbesluit tot wijziging van het Besluit subsidiëring sloop- en ombouwkosten pelsdierhouderij naar de Kamer. ¹

Deze antwoorden leren ons dat er tot nu toe 783.000 nertsen zijn afgemaakt, er nog bedrijven zijn met een “onduidelijke uitslag”, gesjoemel met kadavers niet uit te sluiten valt, er het afgelopen anderhalf jaar geen reguliere controles op dierenwelzijn bij nertsenfokkers hebben plaatsgevonden en er geen stoppersregeling zal zijn voor augustus.

Een Kamerbrief over de aangenomen moties over COVID-19 gerelateerd aan slachthuizen en de nertsenhouderij werd op 1 juli 2020 naar de Kamer gestuurd. ¹ In deze brief informeren ministers Schouten en De Jonge de Kamer over de manier waarop ze zullen omgaan met de zeven aangenomen moties 2 over COVID-19 gerelateerd aan slachthuizen en de nertsenhouderij. Het kabinet lijkt zich aan een nertsenfokverbod te willen onttrekken.

In plaats een fokverbod op te leggen zoals de aangenomen motie eist, laten de ministers alles afhangen van een vrijwillige stoppersregeling die pas na de zomer klaar zal zijn.

Ook de aangenomen motie om te voorkomen dat geruimde bedrijven opnieuw starten met het houden van nertsen doet het kabinet af met het onderzoek naar of en zo ja hoe een vrijwillige stoppersregeling kan worden uitgewerkt, “die ook van toepassing zal zijn op houders van bedrijven die zijn geruimd.”

Het fokverbod schuiven de ministers eerst voor zich uit: “Een fokverbod is op dit moment nog niet opportuun, omdat de paartijd voor nertsen in het voorjaar is.” Om vervolgens te stellen dat ze een mogelijk fokverbod laten afhangen van het het gevaar voor de volksgezondheid.

De ministers negeren dus een meerderheid van de Tweede Kamer.

De PvdD kondigt op 3 juli aan dat als ‘t kabinet de motie niet wil uitvoeren, de PvdD na de zomer met een wijziging van de Wet publieke gezondheid komt.

Gemert

Opnieuw is in Landhorst bij een nertsenbedrijf een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld, melden de ministers Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op 3 juli 's ochtends. ¹ Het gaat om een bedrijf van 4300 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen na een melding van verschijnselen bij nertsen, op basis van de meldplicht. Het bedrijf wordt zo snel mogelijk geruimd. Dit is het 6e en laatste bedrijf in Landhorst (Klotweg 1a, 4b, 4c, 4d en Tweede Stichting 3 en 9) met nertsen.

We verwachten van de overheid dat ze uitzoekt hoe het mogelijk is dat zes bedrijven in één dorp besmet raakten. In totaal zijn nu achttien nertsenbedrijven in Nederland besmet verklaard.

Op de avond van 4 juli bleek opnieuw een coronabesmetting vastgesteld te zijn bij een nertsenbedrijf. Het gaat om een fokkerij in Gemert met zo'n 7000 moederdieren. ² Het bedrijf wordt zo snel mogelijk geruimd. Ook is er een verdenking van een infectie bij een nertsenbedrijf in de buurt. De uitslag van een test wordt binnen enkele dagen verwacht.

'S ochtends 6 juli bericht de overheid: "In Gemert is bij het nertsenbedrijf waar eerder een verdenking van SARS-CoV-2 was de besmetting nu officieel vastgesteld. Op het bedrijf zitten 12000 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen door middel van het early warning monitoringssysteem waarmee wekelijks dieren worden getest op het virus." ³ Scheiweg 105 werd op 6 juli geruimd, Scheiweg 100 op 7 juli. Scheiweg 72, een bedrijf van Jos van Deurzen B.V., werd al eerder geruimd. Een derde bedrijf van de familie De Ruiter zit op de Koksedijk in Gemert.

Nieuw onderzoek onder leiding van epidemioloog Arjan Stegeman moet het 'lek in het systeem' boven water zien te krijgen. ⁴ Ondanks onder meer uitgebreide hygiënevoorschriften en een vervoersverbod, doken nieuwe gevallen op. "Deze nieuwe besmettingen zijn een onaangename verrassing." Stegeman geeft leiding aan een nieuw onderzoek van de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit van Utrecht, in opdracht van het ministerie van Landbouw, om te achterhalen hoe deze nieuwe besmettingen zijn ontstaan. Uit bloedmonsters is gebleken dat het bij de nieuwe besmettingen gaat om recente infecties. "Dat betekent dat er ergens een lek zit in het systeem." De meest waarschijnlijke besmettingsbron is de mens, aldus Stegeman. "Het kan zijn dat niet alle naschriften goed worden nageleefd. Animal Rights filmde in Gemert dat bij de ruiming van 7 juli de beschermende maatregelen niet altijd werden nageleefd. We hebben de beelden aan Stegeman doorgestuurd.

Bij de ruiming op 7 juli filmde Animal Rights ook hoe een levende nerts bij het afval belandt en er vervolgens weer wordt uitgevist. Naar aanleiding van de beelden zegt de NVWA nu minder dieren tegelijkertijd in de gaskisten te zullen gooien. Echter, netsen mogen helemaal niet tegelijkertijd vergast worden. Worden bij de ruimingen de wet overtreden?

Er zijn bij twee nertsenbedrijven besmettingen met SARS-CoV-2 vastgesteld, bericht de overheid 9 juli 's avonds. ¹ Het gaat om een bedrijf in Ospel (met 6400 moederdieren) en een bedrijf in Vredepeel (met 12.500 moederdieren). De besmettingen zijn aan het licht gekomen door middel van het early warning monitoringssysteem waarmee wekelijks kadavers worden getest op het virus. De bedrijven worden zo snel mogelijk geruimd.

Animal Rights vermoedt dat het in Vredepeel gaat om het vierde besmette bedrijf van bontmultimiljonair Van Deurzen aan de Twistweg 14c. In Ospel gaat het om het bedrijf aan de Witteplakdijk van Epro B.V.

In totaal zijn nu 22 nertsenbedrijven in Nederland besmet verklaard, waarvan vier in Limburg. Op de 20 bedrijven waar eerder SARS-CoV-2 is vastgesteld zijn alle dieren geruimd. Met deze nieuwe bedrijven gaan we richting de miljoen vermoorde nertsen.

Animal Rights denkt dat het hier niet bij zal blijven. Aan de Twistweg liggen nog twee nertsenfokkers. Ook 14a is in handen van Jos van Deurzen en ligt in principe op het zelfde terrein. Op nummer 17 ligt een kleiner bedrijf. Epro BV heeft ook nog een locatie in Aarle-Rixtel.

Eerder die dag riep voorzitter John Jorritsma (VVD) van Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost op tot een massamoord op nertsen omdat dit "de enige manier is om de inwoners het gevoel van veiligheid en gezondheid terug te geven." Hij schrijft dit in een brief aan minister Schouten. ² Waar Animal Rights en Bont voor Dieren in de rechtszaak om de ruimingen tegen te houden al op wezen, bewijst zich opnieuw: de ruimingen zijn een populistische maatregel om het 'gepeupel' tevreden te houden. Jorritsma schrijft zelf in zijn brief: "Wij zijn ons ervan bewust dat uit onderzoek niet is gebleken dat er een verhoogd risico op besmetting van omwonenden is. Maar met het ruimen van de nertsenbedrijven draagt u wel in positieve zin bij aan de beleving van veiligheid en gezondheid van onze inwoners." Dit alles terwijl ministers Schouten en De Jonge weigeren om de aangenomen moties die een einde aan de nertsenfokkerijen moeten maken, uit te voeren.

Naar aanleiding van nieuwe besmettingen op nertsenbedrijven scherpt het kabinet op 10 juli de hygiënemaatregelen aan om nieuwe besmettingen te voorkomen. ^{3 4} Ook gaan de ministers verplaatsing van pups en mest onder voorwaarden toestaan.

Op diezelfde dag sturen Animal Rights en Bont voor Dieren een brief aan de ministers om ze te bewegen tot uitvoering van de aangenomen motie met betrekking tot het fokverbod.

Op 10 juli stelt Esther Ouwehand vragen aan de minister van LNV over de nieuwe besmetting, de Animal Rights beelden van de levende nerts bij het afval en het overtreden van de dodingsregels door de NVWA. ⁵

Op 13 juli was het opnieuw raak. Het gaat om een bedrijf in Aarle-Rixtel, zoals voorspeld. ⁶ Waarschijnlijk het bedrijf op de De Wolfsputten 7 van Epro BV. Afgelopen vrijdag werd de locatie aan de Witteplakdijk in Ospel van hetzelfde bedrijf al besmet verklaard.

In Ledeacker is bij een nertsenbedrijf aan de De Quayweg een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld, meldt de overheid 15 juli 's ochtends. Het bedrijf heeft een vergunning voor 4528 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen door een melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen op het bedrijf (meldplicht). Het bedrijf wordt zo snel mogelijk geruimd. Het bedrijf is geregistreerd onder de naam Pelsdierfarm Veru B.V. en zou toebehoren aan dezelfde familie De Ruiter waarvan eerder twee bedrijven werden geruimd aan de Scheiweg in Gemert. Er staat van hen nog een vierde bedrijf in Gemert. ⁷

Bij een nertsenbedrijf in Westerbeek wordt op 17 juli een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld. ⁸ Wij kennen slechts één bedrijf in Westerbeek aan de Boveneind van Springelbeek B.V., maar deze locatie heeft een vergunning voor veel meer dieren dan de 1100 moederdieren die de rijksoverheid noemt. Er is ook nog een locatie in Oploo van hetzelfde bedrijf.
Dit is de gemeente Sint Anthonis waar ook al bedrijven in Landhorst en Ledaecker werden geruimd. De besmetting is aan het licht gekomen nadat pups zijn getest voor vervoer naar een andere locatie. Het bedrijf wordt zo spoedig mogelijk geruimd.
We zitten ondertussen op 1.035.289 vermoorde nertsen (152.737 moederdieren, 2115 reuen en 880.437 pups).

Bij een nertsenbedrijf in Oploo wordt op 27 juli een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld. ⁹ Logischerwijze zou het moeten gaan om de fokkerij aan de Schipperspeel dat in handen is van Springelbeek BV. De locatie in Westerbeek van hetzelfde bedrijf was de 25e nertsenfokkerij die werd 'geruimd'. Er zijn echter nog drie locaties in Oploo waar nertsen gefokt worden. Dit is de negende ruiming in de gemeente Sint-Anthonis waar, naast bovengenoemde dorpen, ook Landhorst en Ledeacker onder vallen. Het gaat om een bedrijf met 3.500 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen door middel van het early warning monitoringssysteem waarmee wekelijks kadavers worden getest op het virus. Het bedrijf wordt zo spoedig mogelijk geruimd. In totaal zijn nu 26 nertsenbedrijven in Nederland besmet verklaard.

De Rijksoverheid meldt op de middag van 30 juli: "Bij een nertsenbedrijf in Boxmeer is een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld. Het gaat om een bedrijf met 12.500 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen door middel van het early warning monitoringssysteem waarmee wekelijks kadavers worden getest op het virus. Het bedrijf wordt zo spoedig mogelijk geruimd." ¹⁰ Animal Rights vermoedt dat het gaat om het bedrijf Van Dieten BV aan de kruising In Het Spiek - Hapseweg in het dorp Rijkevoort. De gemeente Boxmeer kent een zestal nertsenfokkers in de dorpen Overloon, Vortum-Mullem en Rijkevoort.

De corona besmetting bij nertsen heeft zich niet beperkt tot Nederland. Ook Spanje en Denemarken hebben er mee van doen. Klik op de links voor die verhalen.

In augustus worden er ook besmettingen in de Verenigde Staten vastgesteld op nertsenfokkerijen.

In september loopt het aantal besmettingen in Denemarken flink op. Toch wordt er niet geruimd. Totdat de Deense regering op 1 oktober haar beleid drastisch verandert. Men besluit niet alleen om alle besmette bedrijven te ruimen maar ook de bedrijven binnen een straal van 8 kilometer van een besmet bedrijf. In de tweede week van oktober gaat het dan al om 150 van de ruim 1100 nertsenfokkerijen.

Bij een nertsenbedrijf in Elsendorp (gemeente Gemert-Bakel) en een nertsenbedrijf in Vredepeel (gemeente Venray) is op 9 augustus een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld. ¹ Het gaat om bedrijven met respectievelijk 12.000 en 6.000 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen door middel van het early warning monitoringssysteem waarmee wekelijks kadavers worden getest op het virus.
Het gaat waarschijnlijk opnieuw om bedrijven van multimiljonair Jos van Deurzen op de Twistweg in Vredepeel en Stootershutweg in Elsendorp. In totaal zijn nu 29 nertsenbedrijven in Nederland besmet verklaard en 'geruimd'.

Bij een nertsenbedrijf in Ven-Zelderheide (gemeente Gennep) is op 13 augustus een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld. ² Het gaat om een bedrijf met ongeveer 1.800 moederdieren. Tevens zijn er verdenkingen van infecties bij twee nertsenbedrijven, waarvan de definitieve uitslag morgen wordt verwacht. De besmetting van het bedrijf in Ven-Zelderheide is aan het licht gekomen door middel van het early warning monitoringssysteem.
In Ven-Zelderheide bevinden zich zes nertsenfokkerijen. Het gaat om een bedrijf aan de Driebergseven.

In Altforst (gemeente West Maas en Waal) waar eerder een verdenking van SARS-CoV-2 was, is de besmetting op 14 augustus officieel vastgesteld. ³ Het gaat om een bedrijf met ongeveer 12.000 moederdieren. Dit is het eerste bedrijf in Gelderland dat besmet is verklaard. En dat is nummer 6 voor multimiljonair Jos van Deurzen.
De besmetting was aan het licht gekomen door middel van het early warning monitoringssysteem waarbij wekelijks kadavers worden getest op het virus. Het bedrijf wordt zo spoedig mogelijk geruimd. In de monsters van het andere verdachte bedrijf dat gisteren gemeld is, is geen virus aangetoond.

In De Mortel (gemeente Gemert-Bakel) is een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld bij nertsen op 16 augustus ⁴. Het gaat om een nertsenbedrijf met ongeveer 700 moederdieren. De besmetting was aan het licht gekomen door middel van het early warning monitoringssysteem waarbij wekelijks kadavers worden getest op het virus. Ook in Ottersum (gemeente Gennep) is een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld. Het gaat om een nertsenbedrijf met ongeveer 8000 moederdieren. Deze besmetting is aan het licht gekomen door een melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen. Beide bedrijven worden zo spoedig mogelijk geruimd.
In De Mortel blijven er niet zo veel bedrijven over na twee 'ruimingen' op de Dr. de Quayweg en één op de Nachtegaallaan. Dit kleinere bedrijf moet degene op de Milschot zijn van Maatschap A.J. Penninx en G.C.M. van de Nieuwenhof.
Ottersum ligt vlakbij Ven-Zelderheide waar twee dagen eerder het bedrijf op de Driebergseven werd geruimd. Het nieuw besmette bedrijf in Ottersum is waarschijnlijk in handen van T.J.M. Roelofs en H.N.M. Hendriks van de Weem, waarvan de laatste ook het bedrijf in Ven-Zelderheide bezit.

Op 18 augustus volgden drie nieuwe gevallen. ⁵ In De Rips (gemeente Gemert-Bakel) zijn op twee bedrijven besmettingen met SARS-CoV-2 vastgesteld bij nertsen. Het gaat om twee bedrijven met beide ongeveer 14.000 moederdieren. Hier gaat het waarschijnlijk om twee bedrijven van Jos van Deurzen BV aan de Blaarpeelweg en Burgemeester Nooijenlaan. Nu 8 locaties met besmettingen bij Van Deurzen. Ook in Ven-Zelderheide (gemeente Gennep) is een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld. Het gaat om een nertsenbedrijf met ongeveer 6000 moederdieren. Hier gaat het waarschijnlijk om het bedrijf aan de Zandsteeg dat in handen is van NF Martens BV. Bij dit bedrijf werden eerder al de locaties in Ysselsteyn en Castenray 'geruimd'. De besmettingen zijn aan het licht gekomen door een melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen.

In augustus werden ook de meest recente cijfers van het centraal bureau voor de statistiek (CBS) bekend. ⁶ Op peildatum 1 april 2020, drie weken voor de eerste bekende corona besmetting onder nertsen en ruim twee maanden voor aanvang van de ruimingen, hielden nertsenfokkers ruim 700 duizend moederdieren (709.600). Dit zijn er bijna 100 duizend (12,1%) minder dan het jaar daarvoor (807.488). Het aantal nertsenfokkerijen nam af van 128 in 2019 tot 110 in 2020.
Volgens de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zijn er ondertussen 245.000 moederdieren geruimd (34,5%) op de 36 besmet verklaarde bedrijven (32,7%). ⁷
Er zullen nu dan nog zo’n 70 nertsenfokkers actief zijn met ~465.000 moederdieren (met gemiddeld 5,5 pups)

In De Rips (Gemeente Gemert-Bakel) werd op 21 augustus een nieuwe besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld. Het gaat hierbij om een bedrijf met 4000 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen. Logischerwijs gaat het om het tweede bedrijf van bontmiljonair Van Deurzen aan de Burgemeester Nooijenlaan. In De Rips zal na deze ruiming nog 1 bedrijf actief zijn, namelijk van De Groot & Rooijakkers B.V. Deze ligt op steenworp afstand van de reeds geruimde bedrijven. ⁸

Op 24 augustus wordt bekend gemaakt dat er nog 2 besmettingen aan het licht zijn gekomen door middel van het early warning monitoringssysteem. Hierbij gaat het om de laatste fokkerij in De Rips, namelijk van De Groot & Rooijakkers B.V. met 5000 moederdieren. Tevens zal in Vlierden een fokkerij geruimd gaan worden. Het betreft wederom een fokkerij van Jos van Deurzen. Ditmaal met 13.500 moederdieren. Hiermee komt de teller voor Jos van Deurzen op 10 geruimde fokkerijen. Rijksoverheid spreekt ook over een verdenking van infectie bij een nertsenbedrijf, waarvan de definitieve uitslag vandaag of morgen wordt verwacht. ⁹

De eerder gemelde verdenking wordt op 24 augustus bevestigd: besmetting nummer 40 is hiermee een feit. Het gaat om een fokkerij in Ven-Zelderheide met 420 moederdieren. Het vermoeden is dat het hierbij gaat om Van Duin aan de Langehorst. De besmetting is aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen. ¹⁰

Twee dagen later op 26 augustus wordt de volgende besmetting bekend gemaakt. De teller komt hiermee op 41. Het gaat wederom om een locatie in De Mortel. Hoogstwaarschijnlijk het bedrijf van Johan van Schipstal. Deze besmetting zorgt er voor dat in De Mortel geen nertsenfokkerijen meer actief zijn. In geheel Gemert-Bakel is er nu nog 1 bedrijf actief en dat betreft een fokkerij van De Ruiter, waarvan al eerder een locatie geruimd is. Burgemeester Michiel van Veen van Gemert-Bakel ziet zelf ook geen heil meer in het preventief ruimen. Hij is voorstander van een ‘stoppersregeling die een wat meer dwingend karakter heeft’. Net als de burgemeester willen wij ook zien dat de eerder aangenomen motie wordt doorgevoerd. ^{11 12}

Op 28 augustus bevestigen ministers Schouten en De Jonge officieel: de nertsenfokkerijen moeten vervroegd sluiten. Voor maart 2021 zullen alle kooien leeg zijn. De ministers gaan mee in het advies van het OMT-Z. ¹³ Zij adviseren om de nertsenfokkerijen vroegtijdig te laten sluiten om op lange termijn reservoirvorming te voorkomen. Op korte termijn zien zij geen gevaar voor de volksgezondheid, dus een preventieve ruiming wordt niet geadviseerd. Voor deze vroegtijdige sluiting wordt door het kabinet een bedrag gereserveerd van maximaal 150 miljoen (inclusief uitvoeringskosten). Daarnaast is reeds 32 miljoen gereserveerd voor onder andere sloop- en ombouwkosten in het kader van de Wet verbod pelsdierhouderij. De ruimingsvergoeding voor de ruiming van 42 bedrijven tot nu toe bedraagt circa 38 miljoen euro. Er staat 40 miljoen voor de ruimingen op de begroting. Dit bedrag staat los van de genoemde stoppersregeling. In de Kamerbrief wordt ook nog vermeld dat het 42e bedrijf besmet en geruimd is. Het betreft een locatie van maatschap Islandus. Deze bevindt zich aan de Biezendijk in Ottersum en heeft 400 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen.

31 augustus wordt melding gemaakt van de 43e besmetting. Het gaat om een bedrijf met ongeveer 9000 moederdieren. Ook hierbij is de besmetting aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen. Het bedrijf is gevestigd in Venhorst en gaat om een locatie van Jos van Deurzen. ¹⁴

Op 2 september meldt de Rijksoverheid de 44e besmetting. De besmetting is aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen. Het gaat hierbij om de laatste nog operationele nertsenfokkerij in Gemert en tevens de laatste van Sjak de Ruiter die nog niet als besmet verklaard was. De nertsen aan de Koksedijk zullen zo spoedig mogelijk 'geruimd' worden. Het gaat om 5000 moederdieren en hun pups. ¹

3 september komt naar buiten dat er drie nieuwe besmettingen met SARS-CoV-2 zijn vastgesteld bij nertsenfokkerijen. Het gaat hierbij om 2 bedrijven in Wanroij (gemeente Sint Anthonis) en 1 besmetting in Venhorst (gemeente Boekel). In Venhorst gaat het Van Grinsven Holding Boekel BV. Daar zullen 5700 moederdieren en hun pups gedood worden. In Wanroij zijn 2 fokkerijen gevestigd, allebei aan de Broek. Het gaat hierbij om Grinie B.V. (zelfde eigenaar als degene in Venhorst) en Minkfarm Nabuurs B.V., met respectievelijk 8400 en 2600 moederdieren en hun pups. De besmettingen zijn aan het licht gekomen uit de early warning, het monitoringssysteem waar wekelijks dieren worden getest op het virus. In totaal zijn nu 47 nertsenbedrijven in Nederland besmet verklaard. Vandaag zal de uitslag volgen van een verdenking van besmetting. ²

Ook houden die dag vrijgekomen nertsen de gemoederen in Best bezig. De buurtbewoners zijn vooral bang dat de dieren corona hebben. ³ Op de locatie aan de Heuveleindseweg komt het vaker voor dat nertsen ontsnappen, blijkt uit gesprek met buurtbewoners. De eigenaar van de nabijgelegen nertsenhouderij wil liever niet reageren, omdat hij bang is voor negatieve publiciteit.

Op 3 september wordt aangekondigd dat er een onderzoek komt naar opzettelijke besmettingen met corona op nertsenfokkerijen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de inlichtingen- en opsporingsdienst (IOD) van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Op dit moment zijn er geen concrete aanwijzingen voor opzettelijke besmettingen, meldt het ministerie van Landbouw. ⁴

4 september maakt de Rijksoverheid bekend dat de eerder vermelde verdenking officieel bevestigd word: het gaat om een nertsenfokkerij met 3000 moederdieren en hun pups. Het blijkt wederom om een bedrijf van Jos van Deurzen te gaan. De besmetting is aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen. Hiermee komt het totaal aantal besmette en geruimde bedrijven voor Van Deurzen op 12. Het totaal aantal nertsenfokkerijen die geruimd zijn komt op 48. Animal Rights ziet graag het onderzoek naar eventuele opzettelijke besmettingen van het IOD tegemoet.⁵

7 september maakt de Rijksoverheid bekend dat er 2 nieuwe nertsenfokkerijen besmet zijn geraakt met SARS-CoV-2. dat er 2 nieuwe nertsenfokkerijen besmet zijn geraakt met SARS-CoV-2. Het betreft er 1 in aan de Noordstraat in Wilbertoord en 1 aan de Milhezerweg in Deurne. Beide met ongeveer 3000 moederdieren. De besmettingen zijn aan het licht gekomen uit de early warning, het monitoringssysteem waarbij wekelijks dieren getest worden op het virus.⁶

In juli had de Partij voor de Dieren naar aanleiding van onder andere onze beelden met de levende nerts Kamervragen gesteld. Deze zijn op 10 september eindelijk beantwoord.⁷ Daarin is onder andere de vraag beantwoord van het totaal aantal nertsen die vergast zijn tot dan toe: "De status op 7 september 2020 is 50 besmette bedrijven. Tot nu toe zijn 2.373 reuen, 306.118 teven en 1.755. 960 pups getaxeerd en geruimd. In totaal is ongeveer 35% van de bedrijven besmet en ongeveer de helft van het aantal moederdieren in Nederland geruimd."

De besmettingen blijven maar doorgaan: een week later op 14 september maakt de Rijksoverheid wederom 2 met SARS-CoV-2 besmette nertsenbedrijven bekend, dat brengt de teller op 52 besmette fokkerijen. Het gaat om het nertsenbedrijf van J. van Selten, in Wilbertoord. Hier hebben wij eerder vossen ontdekt en bevrijd. De locatie had 1250 moederdieren opgesloten in kleine kooien. De besmetting is aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen. Het andere bedrijf betreft de enige in Overloon. Het gaat hierbij om Van Herpen Edelpelsdierenfarm. Deze is ook onderdeel van Jos van Deurzen. Hiermee zijn al 13 van zijn locaties besmet en geruimd. De besmetting op de locatie in Overloon is aan het licht gekomen uit de ‘early warning’, het monitoringssysteem waarbij wekelijks dieren getest worden op het virus.⁸

16 september wordt bekend gemaakt dat besmette nertsenfokkerij nummer 53 geruimd zal gaan worden. Het betreft de enige nertsenfokkerij in Haps, Gemeente Cuijk, met 5000 moederdieren. Deze is gevestigd aan de Straatkantseweg en behoort tot Framink.⁹

De Rijksoverheid maakte op 18 september bekend dat een nertsenbedrijf in Meijel (gemeente Peel en Maas) besmet is met SARS-CoV-2. Het bedrijf heeft ongeveer 6500 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen uit de ‘early warning’, het monitoringssysteem waarbij wekelijks alle dode nertsen getest worden op het virus. Dit brengt het totaal aantal besmettingen op 54. Als we uitgaan van de laatst bekende cijfers van het CBS (110 nertsenhouderijen) dan zijn er nu nog 56 'operationeel'.¹⁰

Op 22 september volgt een nertsenbedrijf in Heumen met een besmetting met SARS-CoV-2. Het bedrijf heeft ongeveer 5200 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen via het ‘early warning' monitoringssysteem. ¹¹ Dit is na Altforst het tweede geval in de provincie Gelderland. Heumen heeft zover wij weten slechts één nertsenfokkerij aan de Blankenbergseweg van Moradi VOF.

24 September is het de beurt aan een nertsenbedrijf in America (gemeente Horst aan de Maas). Het bedrijf heeft ongeveer 4000 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen. Het zal waarschijnlijk gaan om het bedrijf aan de Dorperpeelweg van VOF De Kleijne- v. Vonderen.

Op de ochtend van 30 september meldt de Rijksoverheid dat bij een nertsenbedrijf in Neer (gemeente Leudal) een besmetting met SARS-CoV-2 is vastgesteld. ¹² Het bedrijf heeft ongeveer 4.000 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij de nertsen. Het zou moeten gaan om Van Schaijk Neer BV aan de Roggelsedijk.

De regering deelde de ‘Eindrapportage SARS-CoV-2 bij besmette nertsenbedrijven ‘ pas recentelijk met de Kamer en de Nederlandse bevolking1. Animal Rights vindt het vreemd - ook als je rekening houdt met de wetenschappelijke zorgvuldigheid - dat men pas eind juli een rapport wist te publiceren over de eerste vier besmettingen bij nertsenbedrijven (23 april - 7 mei).

De belangrijkste conclusie is nog steeds dat de nertsen het slachtoffer zijn geworden van met covid besmette nertsenfokkers en hun medewerkers. Omdat de conclusie ook is dat introductie van het virus meerdere weken voor detectie op de bedrijven heeft plaatsgevonden, lijkt het moeilijk te achterhalen waar het beginpunt ligt van deze epidemie onder nertsen.

Bij alle vier de bedrijven was de sterfte eind mei, dus voor aanvang van de ruimingen, terug op het niveau dat gebruikelijk is in deze verdorven industrie. Omdat de conclusie ook nog steeds is dat omwonenden geen gevaar lopen, lijkt de ruiming van deze vier bedrijven overbodig of in ieder geval voorbarig te zijn geweest omdat het ontstaan van een virusreservoir niet is aangetoond.

Op 1 september werd het onderzoek 'Jumping back and forth: anthropozoonotic and zoonotic transmission of SARS-CoV-2 on mink farms’ gepubliceerd. Het onderzoek gaat voornamelijk over het verband tussen de eerste 16 besmetting van nertsenfokkerijen en beslaat dus de maanden april tot en met juni. Het rapport brengt vooral meer duidelijkheid in de vijf zogenaamde ‘clusters’ waar de experts het al tijden over hebben.

1 Oktober werd bij een nertsenbedrijf in Egchel (gemeente Peel en Maas) een besmetting met SARS-CoV-2 gemeld. ¹ Het bedrijf heeft ongeveer 5750 moederdieren. De besmettingen zijn aan het licht gekomen uit de early warning, het monitoringssysteem waar wekelijks dieren worden getest op het virus. Het lijkt te gaan om een nertsenfokkerij aan de Karissendijk dat in handen is van dezelfde familie Van Schaijk waar een dag eerder in Neer een besmetting werd gemeld.

Op de avond van 2 oktober volgen besmettingen 60, 61 & 62. ² Bij één nertsenbedrijf in Egchel (gemeente Peel en Maas, waarschijnlijk Van Schaijk/Topmink BV aan de Karissendijk op twee adressen; het andere bedrijf was ook deze week besmet), een bedrijf in Grashoek (gemeente Peel en Maas, waarschijnlijk H. van Deurzen Holding B.V. aan de Lorbaan) en een bedrijf in Zeeland (gemeente Landerd, waarschijnlijk Duifhuis BV aan de Duifhuis) zijn besmettingen met SARS-CoV-2 vastgesteld bij nertsen. Het bedrijf in Egchel heeft ongeveer 5750 moederdieren en is via de early warning aan het licht gekomen, het monitoringssysteem waar wekelijks dieren worden getest op het virus. De bedrijven in Grashoek en Zeeland zijn aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen bij nertsen. Het bedrijf in Grashoek heeft ongeveer 9000 moederdieren, het bedrijf in Zeeland ongeveer 10000. Beide bedrijven aan de Karissendijk in Egchel en Duifhuis BV zijn in handen van bontmiljonairfamilie Van Deurzen.

6 Oktober worden besmetting 63 en 64 bekend gemaakt³. Eén fokkerij is gelegen aan de Helenaveenseweg in Evertsoord (gemeente Horst aan de Maas, waar eerder in America een besmetting was geconstateerd). Het betreft er weer één van De Ruiter. De Ruiter heeft nu nog 1 'operationele' fokkerij, deze is gevestigd in Sevenum. De andere besmette fokkerij is gevestigd aan de Lorbaan in Veulen (gemeente Venray). Dit is een fokkerij van Jc Diender v Falier. Gemeente Venray heeft daarmee nog 'maar' 1 fokkerij met nertsen. Beide bedrijven zijn aan het licht gekomen door melding van ziekteverschijnselen.

Het Belgische FAVV heeft intussen een verhoogde bewaking van de Vlaamse nertsenfokkerijen ingesteld. Tussen 14 en 24 september werden op elke nertsenhouderij dieren getest. Er werden zowel testen uitgevoerd naar actieve besmettingen, als naar de aanwezigheid van antistoffen tegen corona bij de nertsen, dit zou immers duiden op een besmetting in het verleden. Er werden ongeveer 130 tests uitgevoerd op de 16 bedrijven. Die waren tot nu toe allemaal negatief, bericht men op 9 oktober. ⁴ Het FAVV zal verder toezicht houden.

Twee nertsen die los rondliepen zijn positief getest op het coronavirus. Dat meldt landbouwminister Carola Schouten op 13 oktober na vragen van de SP en GroenLinks over gesignaleerde nertsen die loslopen. Het gaat om een nerts die is gevangen in de buurt van Deurne en een nerts die in Egchel is aangetroffen. De nerts bij Deurne bevond zich zo’n 1,2 kilometer van de dichtstbijzijnde geruimde houderij, de nerts bij Egchel was nog dichter in de buurt van twee besmette bedrijven. ⁵ Deze dag geeft minister Schouten ook een update via een Kamerbrief: ⁶
"Tot en met 12 oktober jl. zijn er op 64 nertsenbedrijven besmettingen met SARS-CoV-2 aangetoond. Daarvan liggen er 43 in Noord Brabant, negentien in de provincie Limburg en twee in Gelderland. 27 Besmettingen zijn via een melding van verschijnselen binnengekomen en 37 via het early warningsysteem (EW), waarvoor de houders elke week kadavers in sturen voor verder onderzoek."
"Tot dusver heeft het traceringsonderzoek geen concrete aanwijzing opgeleverd op welke wijze het virus op de bedrijven is binnengekomen. De manier waarop het virus zich verspreid heeft blijft vooralsnog onbekend."
"Onder bepaalde voorwaarden zoals vermeld in de regeling mag mest van niet-besmette en besmette bedrijven worden afgevoerd. Eén van de voorwaarden is een verhittingsstap van 70°C in een biovergasser. In de praktijk bleek dit slecht haalbaar omdat te weinig vergisters dit kunnen, waardoor mest in een aantal gevallen niet afgevoerd kan worden. Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) heeft aangegeven dat het volgende alternatief ook verantwoord is: afvoer naar een vergister, waar de mest wordt verwerkt bij een temperatuur van minimaal 50°C en waar mest gemiddelde vijf dagen in de vergister blijft. De regeling zal hierop worden aangepast voor de niet besmette bedrijven."
"Op grote bedrijven kan de sterfte de komende maanden wekelijks oplopen tot soms meer dan 100. Het onderzoeken van dergelijke grote aantallen kadavers door de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) is een belasting. Deskundigen van de GD en Faculteit Diergeneeskunde (FD) hebben aangegeven dat met maximum van 50 nertsenkadavers per bedrijf de early warning voldoende gevoelig is. Ik zal daarom dit maximum van 50 opnemen in de wettelijke regeling."
"Een mogelijke verklaring voor de voortdurende vondsten van besmette bedrijven is dat deze toch langer besmet zijn dan aanvankelijk werd aangenomen. Dat zou kunnen betekenen dat (een deel van) de besmettingen, die we recent hebben gevonden stammen uit juni of juli. Ik heb daarom onderzoek ingezet dat hier mogelijk meer duidelijkheid over kan geven: een serologische screening van 26 bedrijven in het risicogebied en een uitgebreider serologisch - en PCR-onderzoek van besmette en te ruimen bedrijven."
"De wet waarmee de pelsdierhouderij vervroegd zal worden beëindigd heeft geen effect op nertsenhouders die al definitief zijn gestopt. Zij zullen dus geen nadeel ondervinden van de wet en zullen niet voor enige compensatie in aanmerking komen."

Ondertussen loopt de situatie in Denemarken volledig uit de hand. Op 14 oktober zijn 89 nertsenfokkerijen besmet verklaard en zijn ruimingen, ook van niet-besmette bedrijven in een straal van 8 km rondom een besmet bedrijf, in volle gang.

Bij een nertsenbedrijf in Neerkant, een bedrijf in Vredepeel en een bedrijf in Sevenum zijn besmettingen met SARS-CoV-2 vastgesteld bij nertsen, maakte de Rijksoverheid op 15 oktober bekend. ⁷ Het bedrijf in Neerkant heeft ongeveer 8100 moederdieren, het bedrijf in Vredepeel 450 en het bedrijf in Sevenum 7000. De bedrijven in Neerkant en Sevenum zijn aan het licht gekomen via de early warning, het monitoringssysteem waar wekelijks dieren worden getest op het virus. Het bedrijf in Vredepeel is aan het licht gekomen via de serologische screening. In Neerkant gaat het om Han Aarts BV aan de Rechte Heitraksedijk. In Vredepeel gaat het om T.H.A. Arts aan de Twistweg. Dit is de derde fokkerij aan de Twistweg en de laatste in de gemeente Venray. In Sevenum gaat het om Smeetenhof BV/Nertsenfokkerij De Ruiter BV aan de Goenjeweg. Het laatste bedrijf van De Ruiter BV na vijf eerdere ruimingen.

Op 17oktober filmt Animal Rights een vrij rondlopende nerts en een nerts in een vangkooitje op dit bedrijf.

Bij de beantwoording van de feitelijke vragen bij de Verantwoordingsrapportage van de NVWA over 2019 op 16 oktober werden een aantal vragen met betrekking tot de ruimingen beantwoord. ⁸ Bij ruimingen op 61 locaties (peildatum 6 oktober 2020) zijn 2.604.005 nertsen gedood: 392.503 fokteefjes, 2.752 fokreuen en 2.208.750 pups. De 64 besmette en geruimde nertsenlocaties zijn in bezit van 41 unieke bedrijven. Op 6 oktober 2020 waren er nog 62 niet besmette nertsenlocaties over in bezit van 59 unieke bedrijven.

Bij een nertsenbedrijf in Meerlo (gemeente Horst aan de Maas) zijn besmettingen met SARS-CoV-2 vastgesteld bij nertsen. ⁹ Dit wordt op de ochtend van 22 oktober gemeld. Het bedrijf in Meerlo heeft ongeveer 7.000 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen via een melding van verschijnselen bij nertsen. Het gaat hier om Maatschap Den Staelingh aan de straat van dezelfde naam.

Er zijn ondertussen ook besmettingen op nertsenfokkerijen in Zweden (23 oktober) en Italië (augustus al, maar stil gehouden) vastgesteld.

Op 27 oktober lanceerden Animal Rights en Bont voor Dieren een burgerinitiatief om een einde te maken aan bont in Nederland. Een dag later diende de PVDD een motie in die vraagt om een inspanning van minister Schouten om een einde te maken aan bont. Deze motie werd op 3 november aangenomen.

Op 5 november wordt bij een nertsenbedrijf in Sevenum (waarschijnlijk aan de Romerweg) een besmetting met SARS-CoV-2 vastgesteld bij nertsen. Het bedrijf heeft ongeveer 1800 moederdieren. De besmetting is aan het licht gekomen via een melding van verschijnselen bij nertsen. ¹ De eerste covid besmetting sinds 22 oktober in Nederland, opnieuw in de Limburgse gemeente Horst aan de Maas. Dit is volgens onze informatie de laatste nertsenfokkerij in deze gemeente.

Op 10 november is er een nieuw advies van het OMT-Z naar aanleiding van de situatie in Denemarken. Het risico voor de volksgezondheid is niet veranderd. Er verandert eigenlijk niets. Het advies blijft om de sector zo spoedig mogelijk te beëindigen door de nertsenbedrijven ál hun dieren in de pelsperiode (tot medio december) te laten doden, ook de fokteven, zodat er per 01-01-2021 geen nertsen meer zijn op de Nederlandse nertsenbedrijven. ² Volgens de Kamerbrief van 11 november zijn er 69 bedrijven besmet geraakt en geruimd; twee daarvan lagen in Gelderland, de overige in Noord Brabant en Limburg. In het risicogebied zijn nog vier bedrijven met nertsen, alle andere locaties zijn leeg. In totaal zijn er in Nederland nog 57 fokkerijen in bedrijf. ³

Op 13 november wordt het wetsvoorstel ingediend dat een vervroegd einde moet maken aan de pelsdierhouderij in Nederland. We zijn blij met deze tekst in de memorie van toelichting: "Daarnaast is de ethische argumentatie om een einde te maken aan de pelsdierhouderij, zoals beschreven in de memorie van toelichting bij de wet (van 2013), nog steeds zeer relevant. De recente gebeurtenissen versterken de noodzaak om vanuit de ethische invalshoek de pelsdierhouderij in Nederland eerder te beëindigen. Gezien alle argumenten, waarbij het volksgezondheidsargument voorop staat, is het zo snel mogelijk beëindigen van de pelsdierhouderij in Nederland de enige maatregel waarmee risico’s worden afgedekt en waarmee tegemoet wordt gekomen aan de groeiende maatschappelijke onrust en ethische bezwaren rond deze wijze van dierhouderij." ⁴

Die dag blijkt ook dat op twee nertsenfokkerijen in Noord Griekenland, in de regio’s Kozani en Kastoria, Sars-Cov-2 is vastgesteld bij de dieren. Tenminste 2500 nertsen worden afgemaakt in in de omgeving van Voio, Kozani, waar ook de eigenaar positief testte. In deze omgeving worden ongeveer een half miljoen pelsdieren gehouden. Ook in het nabij gelegen departement Grevena testte arbeiders positief, dus dit zijn mogelijk niet de laatste gevallen.

Animal Rights filmt op 11 en 13 November hoe er met nertsen wordt gesmeten tijdens het reguliere vergassen van nertsen in Rosmalen en Valkenswaard.

Overheid en experts hebben lang kunnen schermen met het feit dat de corona besmettingen bij nertsen beperkt waren tot beneden de grote rivieren. Dat is op 21 november voorbij. Een nertsenbedrijf in Putten is in de early warning, het monitoringssysteem waar wekelijks dieren worden ingezonden, positief getest op SARS-CoV-2. Het bedrijf heeft ongeveer 3000 moederdieren en wordt geruimd. ⁵ In totaal zijn nu 70 nertsenbedrijven in Nederland besmet verklaard. Van de 56 overige bedrijven staan er 21 bedrijven leeg: zij hebben alle dieren gedood en gepelsd. Van de resterende 35 bedrijven zouden er een tiental in Putten kunnen zijn.
Het virus is aangetroffen op 70 nertsenbedrijven in Noord-Brabant, Limburg en Gelderland: het gaat om 44 bedrijven in Noord-Brabant, 23 in Limburg en 3 in Gelderland.

Frankrijk berichtte op zondag 22 november 2020 voor het eerst de aanwezigheid van Covid-19 in een nertsenfokkerij in Eure-et-Loir. Alle 1.000 dieren die nog op de boerderij aanwezig zijn en alle producten van nertsen worden er vernietigd.

Op 24 november 2020 hebben wetenschappers van de Medische Universiteit van Gdańsk en de Universiteit van Gdańsk samen met dierenartsen het eerste geval van SARS-CoV-2-infectie ontdekt bij nertsenfokkerijen in Polen.

Hoewel er momenteel geen nertsen-, otter-, fret- of vossenkwekerijen zijn in Hongarije, besloot de Hongaarse overheid toch om het gebruik van vleesetende pelsdieren voor bont, uit het oog van dierenbescherming en de risico's voor de volksgezondheid te verbieden. Het decreet tot wijziging van het gebruik van vleesetende pelsdieren voor pelsdoeleinden werd op 24 november ondertekend door minister van Landbouw István Nagy. ⁶ Let op de nadruk op 'vleesetende'. Het houden van chinchilla's (en angorakonijnen) blijft wel mogelijk.

Een week eerder bereidde Ierland zich al voor om alle 120.000 nertsen in de drie overgebleven nertsenfokkerijen van het land te ruimen vanwege het risico van verspreiding van het coronavirus naar mensen. Dit zonder dat, tot nu toe, nertsen op Ierse pelsdierfokkerijen positief zijn getest op Covid-19

Op 26 november beantwoordde minister Schouten de vraag van Frank Futselaar (SP) of de minister bereid is zich in te zetten in EU-verband om import/export en inkoop van bont te verbieden even krampachtig als altijd: "Een import- of exportverbod in de Europese Unie voor bont van pelsdieren is niet haalbaar zolang er commerciële pelsdierhouderij in de Europese Unie bestaat, zoals ook toegelicht door de minister van VWS in het Corona-debat van een aantal weken geleden. Het eenzijdig weren van producten is niet mogelijk op basis van de WTO-regels. Op de interne EU-markt moeten gelijke producten gelijk behandeld worden." ⁷

De Staatsvoedsel- en Veterinaire Dienst (SFVS) van Litouwen deelt op 26 november 2020 mee dat op een nertsenfokkerij in het district Jonava Sars-Cov-2 is gevonden.

Op nog maar vier Nederlandse nertsenfokkerijen zijn op dit moment daadwerkelijk nertsen aanwezig, meldde minister Carola Schouten (Landbouw) maandag 30 november in de Tweede Kamer. De verwachting is dat deze dieren uiterlijk eind volgende week worden gepelsd (afgemaakt om hun vacht), waardoor er vanaf dan geen nertsen meer in Nederland zijn. Alle partijen stemden voor het wetsvoorstel om het houden van pelsdieren vanaf 2021 in Nederland te verbieden. Daarmee komt er op zeer korte termijn een definitief einde aan de pelsdierhouderij. De Tweede Kamer stemde ook voor een motie van GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet om het ondernemersrisico in de nadeelcompensatie te verhogen van de huidige 15% naar 20%. Pogingen van SP, GroenLinks en D66 om de stikstofruimte van nertsenbedrijven te laten vervallen ten gunste van de natuur, haalden het niet.

Rosmalen

Op 19 november wordt de 'Kamerbrief over nadeelcompensatieregeling bij het vervroegd verbod op de pelsdierhouderij' ¹ gepresenteerd. Het betreft circa 130 bedrijven met 180 locaties, waarvan 110 bedrijven met 126 locaties pelsdieren hielden en 20 bedrijven met 54 locaties om vermoedelijk economische redenen tijdelijk leeg staan.

De belangrijkste punten:
Artikel 2. Rechtstreeks gevolg van vervroegde beëindiging
1. Voor een vergoeding van schade komt in aanmerking de pelsdierhouder die als rechtstreeks en noodzakelijk gevolg van de vervroegde beëindiging schade lijdt.
2. Van schade op een plaats als rechtstreeks en noodzakelijk gevolg van de vervroegde beëindiging is in elk geval geen sprake, indien:
a. de pelsdierhouder op of voorafgaand aan 28 augustus 2020 voor die plaats niet beschikte over de voor het houden van pelsdieren verplichte omgevingsvergunning;
b. de minister aan de pelsdierhouder op of voorafgaand aan 28 augustus 2020 voor die plaats een beschikking tot vaststelling van de op grond van het Besluit subsidiëring sloop- en ombouwkosten pelsdierhouderij verleende subsidie voor ombouw heeft gegeven en de pelsdierhouder zich overeenkomstig artikel 14, derde lid, van dat Besluit heeft verplicht de nertsenhouderij niet meer op te starten;
c. de minister aan de pelsdierhouder voor die plaats een beschikking tot vaststelling van de op grond van het Besluit subsidiëring sloop- en ombouwkosten pelsdierhouderij verleende subsidie voor sloop heeft gegeven en de pelsdierhouder overeenkomstig artikel 14, vierde lid, van dat Besluit de gebouwen heeft gesloopt.
3. Voor een plaats waar in 2020 geen nertsen zijn gehouden komt de pelsdierhouder slechts in aanmerking voor een vergoeding van schade, indien hij aannemelijk kan maken dat de bouwwerken, gebouwen en inventaris nog zodanig intact zijn dat de productie op die plaats na 28 augustus 2020 terstond had kunnen worden hervat.

Artikel 3. Normaal maatschappelijk risico
De minister hanteert voor het bepalen van het normale maatschappelijke risico, bedoeld in artikel 8 van de Wet verbod pelsdierhouderij, een kortingspercentage van 15%.

Artikel 4. Vergoeding
1. De vergoeding bestaat uit:
a. een vergoeding voor inkomensschade, vastgesteld overeenkomstig artikel 5;
b. vermeerderd met een vergoeding voor de benodigde periode om vervangende arbeid te vinden, vastgesteld overeenkomstig artikel 6;
c. vermeerderd met een vergoeding voor de transitiekosten voor werknemers, vastgesteld overeenkomstig artikel 7, en
d. vermeerderd met een vergoeding, vastgesteld overeenkomstig artikel 8, ter compensatie van de waardevermindering van de fokteven in verband met de vanwege het opgelegde vervoersverbod ontstane beperking de fokteven te exporteren.

1. Op de vergoeding, bedoeld in het eerste lid, wordt het normaal maatschappelijk risico, bedoeld in artikel 3, in mindering gebracht.
   Artikel 5. Inkomensschade
2. In dit artikel wordt onder “het aantal fokteven dat rechtens mag worden gehouden” verstaan het laagste aantal fokteven dat de pelsdierhouder mag houden, ingevolge: a. de aan hem verleende omgevingsvergunning;
   b. de aan hem verleende natuurvergunning, of
   c. de opgave, bedoeld in artikel 3, eerste lid, onderdeel c, van de wet.
3. De inkomensschade wordt per plaats vastgesteld volgens de formule: 3 x (€51,- x het aantal fokteven dat rechtens gehouden mag worden op die plaats).
4. Voor de plaats ten aanzien waarvan op grond van artikel 21, eerste lid, in samenhang met artikel 22, eerste lid, onderdeel f, van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren een maatregel tot het doden van zieke en verdachte dieren is opgelegd ter bestrijding van SARS-CoV-2 wordt de ingevolge het tweede lid berekende inkomensschade verminderd met €38,- x het aantal fokteven dat rechtens mag worden gehouden op die plaats.
5. Het derde lid is van overeenkomstige toepassing op een plaats waar in 2020 geen nertsen zijn gehouden.

Artikel 6. Overbruggingsperiode vervangende arbeid
De vergoeding ter overbrugging van de benodigde periode voor het vinden van vervangende arbeid bedraagt (2 x €66.500) x het totaal aantal voltijdse arbeidsplaatsen voor de pelsdierhouder en de in de pelsdierhouderij ondernemende gezinsleden, afgerond op een decimaal.

De eerste week van december zijn de laatste overgebleven nertsen op houderijen in Nederland gedood. Dat heeft landbouwminister Carola Schouten op 8 december gezegd in de Tweede Kamer.

Een nertsenfokkerij in Fraser Valley, British Columbia, is op 9 december onder quarantaine geplaatst nadat vijf dieren positief testten op SARS-CoV-2, het virus dat COVID-19 bij mensen veroorzaakt. Het ministerie van Landbouw liet de tests uitvoeren nadat acht medewerkers op zondag 6 december positief waren getest op de ziekte. Er wordt op dit moment niet overwogen om de nertsen af te maken. Canada is het elfde land waar Covid-19 bij nertsen wordt vastgesteld, na Nederland, Italië, Zweden, Spanje, de Verenigde Staten, Denemarken, Griekenland, Frankrijk, Polen en Litouwen.

De Eerste Kamer debatteerde maandag 14 december over het wetsvoorstel Vervroegde beëindiging pelsdierhouderij met minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Aan het eind van het debat aanvaardde de Kamer het wetsvoorstel zonder stemming. ¹

Op 15 december bericht US Department of Agriculture (USDA) dat een wilde nerts in de nabijheid van een nertsenfokkerij in Utah positief testte voor Sars-Cov-2. Dit is het eerste bekende geval bij een wild dier. ²

Op 24 december meldt de Rijksoverheid dat op 8 januari 2021 het verbod op de pelsdierhouderij ingaat en het daarmee in Nederland verboden is om pelsdieren te houden voor bontproductie. Op dat moment zijn er geen nertsen meer op nertsenbedrijven in Nederland. Van de 126 bedrijven zijn er 70 geruimd omdat ze positief getest zijn op Sars-Cov-2. Alle nertsen op de overige bedrijven zijn gedood en gepelsd tijdens de pelsperiode. ³