Laat Buba weer olifant zijn

Nederland is een rechtsstaat. Gelukkig maar. Belangrijke grondrechten worden hier gerespecteerd.

Toch worden, helaas, niet de grondrechten van iedereen erkend en gerespecteerd. Als je geen mens bent, kun je niet rekenen op de geprivilegieerde wettelijke bescherming die mensen genieten.

Langzaamaan groeit het besef dat dit onrechtvaardig is. De wet erkent niet-menselijke dieren inmiddels als wezens met intrinsieke waarde. Ook worden er concrete maatregelen genomen om dieren te beschermen. Zo is er sinds 2015 een verbod op wilde dieren in circussen.

Voor veel dieren betekenen deze veranderingen niet meer dan een klein beetje hoop dat gloeit aan de horizon. Een sprankje licht aan het einde van een lange donkere tunnel.

In de praktijk is er voor veel dieren niets veranderd. Zo ook niet voor olifant Buba. Een olifant die al jarenlang leeft zonder soortgenoten te zien, terwijl een olifant een kuddedier bij uitstek is.

In Nederland is het verboden om kinderen op te sluiten in een kelder. Als ik dat toch wil doen, kan ik daar met geen mogelijkheid een ontheffing krijgen die mij vrijstelt van deze wet. Er is ook een verbod op wilde dieren in circussen, maar je kunt als circus wel een ontheffing krijgen om een olifant met je mee te slepen. Dat is de reden dat Buba nog steeds niet daadwerkelijk als olifant kan leven.

Toch kan ik zo’n ontheffing begrijpen, omdat één van de redenen voor het afgeven ervan is dat er geen plaats was voor Buba in een opvangcentrum in Europa. Maar hoe kan het dat wetgevers en rechtsprekers zich vervolgens maar weinig druk lijken te maken om de situatie waarin Buba nu verkeerd? Buba staat nu al ruim vijf maanden op een klein veldje in het Limburgse Beringe. Ingesloten door schrikdraad, zonder schaduw en amper mogelijkheid tot gezonde lichaamsbeweging.

Lichaamsbeweging is voor een olifant essentieel. Een gebrek aan lichaamsbeweging en het lang staan op een harde ondergrond bij olifanten kan zorgen voor ernstige voetproblemen. Samen met artritis, zijn voetproblemen doodsoorzaak nummer 1 voor olifanten in gevangenschap.

In onze rechtsstaat maakt het uit of je mens bent of olifant. Dat betekent dat we leven in een rechtsstaat die discrimineert.

Want hoe kan het dat dat beleidsmakers niet meer doen voor Buba nu er wel een geschikte opvanglocatie voor de olifant is? Te weten: Elephant Heaven in Frankrijk. Eén van de voorwaarden die vast zit aan de ontheffing is dat het circus mee moet werken aan opvang zodra een geschikte locatie zich aandient.

Aan de slag, zou ik zeggen. Aan de slag, minister Schouten. En aan de slag, circus Freiwald.

Ons land denkt nog veel te makkelijk als het gaat om niet-menselijke dieren.

Olifanten zijn intelligente dieren met een hoog bewustzijn. Zo rouwen ze om overleden soortgenoten. Toch denken veel mensen dat er een groot verschil is tussen mensen aan de ene kant en alle andere dieren aan de andere kant, die we voor het gemak op één hoop gooien.

Het grote verschil tussen ons en andere dieren is dat we andere dieren aan ons onderwerpen. De olifant is het grootste landzoogdier, maar dat houdt ons niet tegen. Ook de olifant is niet veilig voor de mens.

Je kunt tegenwerpen tegen deze demonstratie vandaag: waarom staan jullie hier voor één dier? Het antwoord: omdat het juist is. Omdat het juist is om het signaal te geven dat dieren ertoe doen. Omdat het in die zin gaat om meer dan één olifant alleen. Maar vooral omdat het juist is voor Buba: want door haar naar de opvang in Frankrijk te verhuizen, kan ze eindelijk weer olifant zijn. En dat maakt voor haar een wereld van verschil.