Inhoud
Haaien uitgeroeid voor vaccins en cosmetica
Vaccins worden niet alleen op dieren getest maar bevatten vaak ook dierlijke ingrediënten. Zo wordt squaleen, een stof op basis van leverolie van haaien, al jaren gebruikt in griep- en malariavaccins. Maar ook sommige COVID-vaccins gebruiken haaien voor deze stof. Er zullen tot 500.000 haaien geslacht worden voor de productie van coronavaccins. Hoewel squaleen uit haaien naast vaccins ook in veel andere producten zit, zoals voedingssupplementen, wordt negentig procent van de olie verkocht aan de cosmetica-industrie. Er bestaan nochtans plantaardige alternatieven voor haai-squaleen.
Jen Hochmuth: “Het is schrijnend dat haaien de dupe van de schoonheidsindustrie zijn en nu nog meer uitgebuit zullen worden door de vaccinindustrie. Het gebruik van haaien in COVID-19-vaccins is kortzichtig, immoreel en onhoudbaar.”
Dieren worden eerst door de mens uitgebuit waardoor COVID-19 kon ontstaan en nu zijn dieren opnieuw de dupe om het door de mens veroorzaakte probleem op te lossen.
Haaien massaal uitgeroeid voor het coronavaccin
Volgens Shark Allies, een milieuorganisatie die zich inzet voor de haai, zullen mogelijk 500.000 haaien geslacht moeten worden voor de productie van coronavaccins.1 Haaienlever bevat een stof die de vaccins nodig hebben om een immuunreactie uit te lokken. Om tot dat cijfer te komen, vertrokken ze vanuit de veronderstelling dat iedereen ter wereld een vaccin zal krijgen dat squaleen bevat. Als iedereen ter wereld dat vaccin één keer ingespoten krijgt, zouden er 250.000 haaien nodig zijn om genoeg squaleen te kunnen produceren. Heeft iedereen nog een tweede dosis nodig om de immuniteit te vervolledigen, verdubbelt dat cijfer naar 500.000. Uiteraard zal niet iedereen zo een vaccin krijgen en daarnaast bevatten niet alle vaccins squaleen uit haaienleverolie. Terwijl de vaccins van GSK, Janssen en Seqirus haaienleverolie bevatten, zit er geen haaienleverolie in de vaccins van Pfizer en Moderna.
Ieder jaar worden tientallen miljoenen haaien gevangen en internationaal verhandeld, zowel legaal als illegaal.2 Bij het grootste deel van deze dieren gaat het om hun vlees en vinnen, maar bij ruim drie miljoen haaien is het te doen om hun squaleen. Dierenbeschermers vrezen dat een toename van de vraag naar squaleen voor onder meer vaccins een gevaar oplevert voor haaiensoorten, waarvan een derde als kwetsbare soort wordt beschouwd. Jen Hochmuth: “Deze pandemie heeft de aandacht gevestigd op een breder probleem dat hier speelt, namelijk speciësisme. Dieren worden eerst door de mens uitgebuit waardoor COVID-19 kon ontstaan en nu zijn dieren opnieuw de dupe om het door de mens veroorzaakte probleem op te lossen.”
Lees ook: Zal race naar coronavaccin een van de oudste diersoorten uitroeien?
Nog meer haaien sterven ook voor cosmetica
Hoewel squaleen ook in andere producten zoals voedingssupplementen en vaccins voorkomt, wordt maar liefst 90 procent van de op haaien gebaseerde squaleen aan de cosmetica-industrie verkocht.1 Dit komt overeen met ongeveer 3 miljoen gevangen haaien per jaar. Bij het winkelen voor cosmetica en huidverzorgingsproducten ga je best op zoek naar 100% plantaardige of veganistische producten om aan te geven om zeker te zijn dat de producten haaienvrij zijn.
Animal Rights publiceert een groene lijst met merken van cosmetica en schoonmaakmiddelen die 100% dierproefvrij zijn. Opgelet: 100% dierproefvrij betekent helaas niet 100% diervriendelijk. De producten kunnen nog steeds ingrediënten bevatten die van dierlijke oorsprong zijn en daarom niet vegan zijn.
Geen enkele economische winst zou ooit het lijden en misbruiken van andere diersoorten kunnen rechtvaardigen.
Diervriendelijke alternatieven
Squaleen is een natuurlijke olie die niet alleen door dieren, maar ook door planten aangemaakt wordt. Waarom kiezen bedrijven ervoor om squaleen uit haaien te halen? Uit research van Shark Allies, blijkt dat squaleen op basis van olijven ongeveer dertig procent duurder is dan squaleen uit haaien. Haai-squaleen is goedkoper, omdat het erg efficiënt is om leverolie van een haai om te zetten naar squaleen.1 Het proces duurt ongeveer 10 uur, terwijl er bijna 70 uur nodig is om olijfolie-squaleen te verwerken.
De enigste reden waarom de farma- en cosmetische industrie kiezen voor haaienleverolie over plantaardige alternatieven zijn dus de kosten. "Geen enkele economische winst zou ooit het lijden en misbruiken van andere diersoorten kunnen rechtvaardigen. Als COVID-19 ons iets heeft geleerd, dan is het wel dat het exploiteren van dieren ons in deze rotzooi heeft gebracht - en doorgaan met het exploiteren van dieren ons er niet uit zal halen", aldus Hochmuth.
Vaccins en veganisme
Vaccins zijn (nog) niet dierproefvrij en het productieproces is niet altijd vrij van dierlijke ingrediënten. We zouden het graag anders zien. Vaccins zijn dus een van de uitzonderingssituaties waarbij het momenteel voor veganisten nog niet mogelijk is om het gebruik van dieren te vermijden, omdat er geen vegan alternatieven beschikbaar zijn. Iedere veganist moet hierin zijn eigen afwegingen maken. Een van de definities van veganisme is een levenswijze waarbij voor zover als praktisch haalbaar is, wordt afgezien van alle vormen van diergebruik.
Het veganisme laat dus de ruimte om toch te kiezen voor een niet veganistisch product wanneer het niet mogelijk is om voor een alternatief te kiezen, en het ook noodzakelijk is. Niet vaccineren kan voor grote gezondheidsproblemen zorgen, niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen. Als te weinig mensen vaccineren, kan de groepsimmuniteit in gevaar komen die bescherming biedt tegen epidemieën. Ook de medicatie de je wordt toegediend als je ziek wordt, is ook op dieren getest en/of bevat mogelijk dierlijke bestanddelen. Wel kunnen veganisten hun best doen om te zorgen voor een vraag naar vegan alternatieven, door ernaar te vragen bij de apotheek en huisarts.
Naast de ethische overtuiging zijn we bij Animal Rights van mening dat volledig van dierproeven afstappen de snelste en meest betrouwbare manier is om vaccins of medicijnen te realiseren. We moeten doorgaan met zorgvuldig, gereguleerd en wetenschappelijk onderbouwd onderzoek en proeven uitvoeren waarbij menselijke weefsels en cellen worden gebruikt. Recent heeft het EURL ECVAM Scientific Committee (ESAC) een advies uitgebracht over het gebruik van niet-dierlijke alternatieven voor de productie van antistoffen. 1
