Preventief ‘ruimen’ is Nederlands beleid, geen Europese verplichting

Op 20 februari wordt het vermoeden van een dag eerder bevestigd en hoogpathogene vogelgriep vastgesteld op een leghennenbedrijf met circa 35.000 dieren in Sint-Oedenrode. Het besmette bedrijf wordt op zaterdag ‘geruimd’. Vreselijk, maar inherent aan deze manier van dieren houden.

Wat echter nog veel onverteerbaarder is, is dat op zondag ook nog eens de dieren op twee bedrijven met respectievelijk circa 49.920 en 47.000 dieren werden afgemaakt zonder dat deze besmet waren.

En dat is niet de eerste keer. Ook op 5 november en de daaropvolgende dagen in Puiflijk werden niet alleen de circa 100.000 leghennen op het besmette bedrijf afgemaakt, maar ook 115.000 opfokleghennen op een bedrijf in Boven-Leeuwen dat ongelukkigerwijs binnen een straal van 1 kilometer van het besmette bedrijf lag.

Preventieve 'ruiming' van leghennen in Sint-Oedenrode

Dit wordt echter niet consequent toegepast. In Terwolde werden op 15 november circa 22.000 eenden afgemaakt na een besmetting met vogelgriep, maar de 150.000 vleeskuikens die zaten opgesloten binnen een straal van 1 km werden, omdat zij toch maar 6 weken leven, niet ‘geruimd’ maar naar de slacht gebracht.

Dit is een eerste indicatie dat preventie ‘ruimen’ eenvoudigweg Nederlands beleid is en geen Europese wettelijk verplichting.

Het totaal aantal slachtoffers op commerciële bedrijven bedraagt nu ruim driekwart miljoen kippen, kalkoenen en eenden volgens de cijfers opgegeven door de Rijksoverheid. Daarvan zijn meer dan 200.000 kippen ‘preventief’ geruimd.

Meer dan een kwart van het totale aantal slachtoffers had dus geen vogelgriep en waarschijnlijk ook nooit gekregen, want bij geen enkele van de tot nu toe 11 vogelgriep uitbraken op commerciële bedrijven sinds de huidige reeks begon op 29 oktober 2020, is de ziekte gevonden op bedrijven in de omgeving.

Dat er geen wettelijke plicht is vanuit de EU om dieren binnen een bepaalde straal van besmette bedrijven te ‘ruimen’ wordt bij navraag door Animal Rights bevestigd door een woordvoerder van het ministerie van LNV:   “De Europese regelgeving schrijft het preventief ruimen van bedrijven in het 1 km gebied niet dwingend voor, maar geeft hier wel de ruimte voor. Omdat we in Nederland alleen willen ruimen als het écht nodig is, maken we in sommige gevallen gebruik van deze ruimte. Daarbij spelen verschillende omstandigheden een rol, zoals de afstand tot het besmette bedrijf, de pluimveedichtheid rond het besmette bedrijf en het type bedrijf.”

Het lijkt echter omgekeerd te zijn: slechts zeer incidenteel, tot nu toe alleen de vleeskuikens in Terwolde die ‘slachtrijp’ genoeg waren, wordt niet van die ruimte gebruik gemaakt. Het Nederlandse beleid bij vogelgriep lijkt juist standaard gericht op ‘ruimen’ van al het pluimvee binnen een straal van 1km en daar wordt slecht bij hoge uitzondering van afgeweken.

LNV zegt: “Er is namelijk een reële kans dat bedrijven in dit gebied besmet zijn.” De feiten spreken dat echter tegen. Geen enkel omliggend bedrijf is tot nu toe besmet gebleken.

'Ruiming' van leghennen in Sint-Oedenrode

Waar het uiteindelijk op neer komt, is dat de angst regeert. LNV verwijst naar de vogelgriep uitbraak van 2003. Toen werden 255 bedrijven besmet en werden 1255 commerciële en 17.000 hobby bedrijven preventief ‘geruimd’, waarbij zo’n 31 miljoen kippen, eenden en kalkoenen werden afgemaakt.

LNV zegt over het huidige beleid: “Dit is zo besloten naar aanleiding van de bevindingen bij de epidemie in 2003. Wachten totdat deze besmettingen in dit 1 km gebied aan licht komen verhoogt het risico dat de vogelgriep zich als een olievlek verspreid en er geen controle op te krijgen is, met verdere ingrijpende gevolgen voor het pluimvee in de omgeving.”

Dit is waarschijnlijk ook de reden dat we geen protest horen vanuit de pluimveesector. De angst en economische belangen overschaduwen respect voor dierenlevens.

De vergelijking met 2003 houdt geen stand. Toentertijd was het lang geleden dat klassieke vogelgriep in Nederland was vastgesteld. De ‘experts’ kenden de ziekte alleen uit boeken. Er was in eerste instantie geen meldplicht en geen ophokplicht. Men keek eerst naar andere ziektes voordat men dacht aan vogelgriep en toen men de juiste conclusie trok had de uitbraak al epidemische vormen aangenomen.

De lessen die uit de ramp van 2003 getrokken hadden moeten worden, zijn dat niet of zijn in ieder geval niet toegepast: Stop met de concentratie van grote aantallen dieren in stallen en stop met het vergunnen en bouwen van dit soort stallen op korte afstand van elkaar.

Binnen de bezwaren die Animal Rights heeft tegen de vee-industrie als geheel, ziet de dierenrechtenorganisatie de praktijk van preventief ‘ruimen’ als een voorbeeld van de nonchalance waarmee de in de Wet dieren vastgelegde intrinsieke waarde van de dieren wordt genegeerd. Het preventief afmaken van gezonde individuen bij een ziekte uitbraak mag nooit een automatisme zijn.

Animal Rights kijkt op dit moment met haar advocaat of het juridisch mogelijk is om het preventief ‘ruimen’ te laten verbieden. Net als binnen de 3 en 10km zones kunnen bedrijven binnen 1km onder toezicht worden geplaatst en beperkingen opgelegd.

Natuurlijk dit alles tijdelijk, totdat deze industrie in haar geheel ten grave wordt gedragen.

'Ruiming' van kalkoenen in Moergestel

Op 2 maart 2021 heeft Animal Rights een pro forma bezwaarschrift ingediend bij de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit tegen de door haar ogenschijnlijk niet gepubliceerde besluit(en) om preventief pluimvee te ruimen op twee bedrijven die zich binnen een straal van 1 kilometer bevinden van een pluimveebedrijf in Sint- Oedenrode, waar op of rond 20 februari 2021 vogelgriep is geconstateerd. Op 14 april stuurden we een herinnering omdat we niets van het ministerie hebben vernomen.