KNAW voert weerzinwekkende apenexperimenten uit!

De vier experimenten gebruiken allemaal gelijkaardige wrede methoden. De apen moeten voor elke proef bepaalde gedragstaken uitvoeren, zoals kijken naar een patroon van stippen. Daarvoor moeten ze muisstil in een stoel zitten. Dat doen de apen natuurlijk allemaal niet vanzelf. Daarom krijgen ze in hun schedel een hoedje ingeplant met een staafje. Daarmee kunnen de aapjes aan de stoel worden vastgemaakt en dat urenlang. Om de aapjes te “motiveren” hun taken uit te voeren worden ze dorstig gemaakt. Buiten het experiment krijgen ze geen water, behalve wanneer ze hun taak goed uitvoeren. Ze kunnen zo maximaal 100 milliliter water per dag verdienen.

De DEC (dierenexpertencommissie) geeft toe dat de dieren lange tijd worden ingezet in de experimenten, dat zij met hun hoofd worden vastgezet en dat zij dorstgevoelens ervaren, maar is van mening dat de dieren hier wellicht aan wennen. “Noch dieren, noch mensen zullen ooit wennen aan het feit dat hen een basisbehoefte, zoals water, wordt ontzegt. Het lijden van de dieren wordt sterk geminimaliseerd, zowel door de onderzoekers zelf, als door de ethische commissie,” aldus Vanroy.

De horror gaat nog verder. Voor de verschillende experimenten krijgen de dieren naast het fixatiestaafje een of meerdere “recording chambers” geïmplanteerd. Een recording chamber biedt toegang tot de visuele cortex van de hersenen. De opnamen worden gemaakt door het deksel van de kamer te openen en micro-elektroden in de hersenen te brengen. Volgens de onderzoekers voelen de dieren de elektroden in hun hersenen niet, omdat de hersenen geen pijnreceptoren hebben. Volgens de Ethische Commissie leidt dit niet tot ernstig lijden voor de dieren. Het ongerief voor de betrokken dieren wordt steevast ingeschat als mild tot matig.

Volgens een rapport van de KU Leuven, waar gelijkaardige apenexperimenten plaatsvinden, veroorzaken deze implantaten echter wel degelijk ernstig ongerief, tot zelfs de dood als gevolg.

In twee proeven worden sowieso een deel of alle apen na afloop van de proef gedood zodat hun hersenen bestudeerd kunnen worden. In andere proeven blijven de onderzoekers aan de oppervlakte. Het doden van de dieren is mogelijk, wanneer men om een of andere reden de hersenen van de aapjes nader wil bestuderen. In het andere geval kan herplaatsing overwogen worden. De ethische commissie plaatst hierbij wel de kanttekening dat het aantal opvangplaatsen beperkt is en het dus goed mogelijk is dat men uiteindelijk toch kiest voor de gemakkelijke oplossing: de dieren doden.

Animal Rights is het er niet mee eens dat onderzoekers niet bij voorbaat moeten vastleggen hoe veel dieren zij zullen doden. Zo wordt het overgelaten aan de motivatie en het medeleven van de onderzoekers of zij de moeite willen doen om de dieren een tweede leven te bieden.

Deze proeven werden allemaal goedgekeurd door de Centrale Commissie Dierproeven. Daarbij doet ze uitspraken zoals: “Het is echter lastig om te bepalen welke voor de dieren belangrijke natuurlijke gedragskenmerken ze worden ontzegd door de huisvesting en de experimenten en het is daarom moeilijk te bepalen in welke mate dit tot een aantasting van het welzijn en de integriteit van de dieren leidt.”

Je hoeft geen ethicus te zijn om in te zien dat het jarenlang vastbinden van dezelfde dieren, het inplanten van hulpmiddelen in hun hoofd, het ontzeggen van water en het afmaken van dieren wanneer ze niet langer nuttig zijn, dierenleed veroorzaakt. Er wordt een koude economische afweging gemaakt, waarbij de rechten van het dier vrijwel altijd minder belangrijk worden geacht dan het voordeel voor de mens.

Alle vier van de experimenten gaan voornamelijk om “fundamenteel onderzoek”. Dit wil eigenlijk zeggen dat men de werking van de apenhersenen bestudeerd om zo beter te begrijpen hoe menselijke hersenen werken. Het einddoel is om een visuele prothese te ontwikkelen die blinde mensen door middel van hersenstimulatie weer in staat stelt om te kunnen zien.

Het Nederlands Herseninstituut geeft aan dat vervanging van deze dierproeven niet mogelijk is. Nochtans hebben onderzoekers uit de VS al eerder een manier ontwikkeld om blinde menselijke patiënten een deel van hun zicht terug te geven. Een handvol elektroden werd geïmplanteerd in de hersenen van twee blinde en twee ziende proefpersonen. Elektrische stimulatie van de visuele hersenschors zorgde ervoor dat de patiënten letters konden herkennen.¹

Dit experiment is geen uitzondering, wetenschappers hebben ondertussen al talloze hersenmetingen uitgevoerd op mensen, die in tegenstelling tot proefdieren wel hun toestemming kunnen geven.^{2 3} Volgens Animal Rights zijn de hersenexperimenten op apen niet alleen moreel onaanvaardbaar en wetenschappelijk onbetrouwbaar, maar gaat het ook om een overtreding van de Europese richtlijn betreffende de bescherming van dieren die voor wetenschappelijke doeleinden worden gebruikt. Artikel 12 schrijft voor dat dierproeven alleen mogen overwogen worden als geen alternatief voor dierproeven voorhanden is.

Lees ook: KU Leuven zet apentesten verder, ondanks alternatief.

Animal Rights windt er geen doekjes om: het moet nu eens en voor altijd gedaan zijn met de weerzinwekkende apenexperimenten. Drie van de vier experimenten lopen dit jaar af, het vierde eindigt in 2023. Wij eisen dat het KNAW vervolgens geen nieuwe hersenexperimenten op apen meer opstart. De dieren die nu aanwezig zijn, moeten op pensioen gestuurd worden. Op vrijdag 18 maart organiseren we een demonstratie bij het KNAW om de vrijlating van de apen te eisen. Je vindt alle informatie in het Facebook evenement of in onze agenda.