Dolfijnentherapie: nut niet bewezen, wel lucratief

Het mythische geloof in dolfijnen als genezers gaat vele eeuwen terug. In de Grieks-Romeinse tijd waren dolfijnen nauw verbonden met de goden. Delphinus was een favoriete boodschapper van Poseidon. De betekenis van het woord dolfijn (delphus), is 'baarmoeder' en onderstreept het geloof in een intieme band tussen dolfijnen en mensen. De perceptie van dolfijnen als 'redders in nood' hangt samen met de overtuiging dat ze magische krachten bezitten die voor genezing kunnen worden gebruikt. De oude Kelten en Noormannen schreven dit al aan dolfijnen toe.¹ Een van de pioniers op het gebied van 'dolfijnentherapie', John Lilly, geloofde dat dolfijnen hem hielpen om met buitenaardse wezens te communiceren.²

Decennia van wetenschappelijk onderzoek hebben aangetoond dat dolfijnen inderdaad grote hersenen hebben, indrukwekkende cognitieve capaciteiten, zelfbewustzijn en complexe sociale relaties. Dat betekent echter niet dat ze bovennatuurlijke wezens zijn die kinderen met hersenbeschadigingen kunnen 'genezen'.

Er is geen wetenschappelijk bewijs voor de therapeutische effectiviteit van 'dolfijnentherapie'.¹ Positieve kortetermijneffecten kunnen worden toegeschreven aan de paradijselijke omgeving van het dolfinarium, in het water zijn, de volledige aandacht voor het gezin en het kind en het placebo-effect van positieve verwachtingen. Volgens dr. Lori Marino, neurowetenschapper, expert walvisachtigen en directeur van Whale Sanctuary Project, kunnen de effecten van een dolfijnentherapie ook behaald worden door het kind met een puppy te laten spelen.²

Bedrijven die 'dolfijnentherapie' aanbieden geven een reeks van mogelijke, vooral vage, verklaringen voor de werkzaamheid van de therapie, zoals de positieve fysiologische effecten van echolocatie (hoogfrequente sonar) op het menselijk lichaam. Deze effecten zijn, nogmaals, niet wetenschappelijk aangetoond. "Mensen willen geloven dat dit werkt", zegt psycholoog Hal Herzog, emeritus hoogleraar aan de Western Carolina University in de Verenigde Staten, die mens-dierrelaties bestudeert.³

De positieve effecten die gemeld worden na 'dolfijnentherapie' zijn voornamelijk anekdotisch en dus niet verifieerbaar. Wanneer een individueel kind meer contact legt na 'dolfijnentherapie' dan daarvoor, is dat geen afdoende bewijs voor effectiviteit. Denk aan het argument: "Mijn opa rookte zijn hele leven en is toch 90 geworden, dus roken is niet schadelijk." We weten inmiddels ook dat zo'n anekdote niets zegt over de enorm schadelijke gevolgen van roken in het algemeen.

Het is logisch dat mensen alles willen proberen om hun kind te helpen en alle mogelijke therapieën aangrijpen - ook als het nut ervan niet wetenschappelijk is aangetoond. Je kunt het de ouders van deze kinderen dan ook niet kwalijk nemen dat ze hun toevlucht zoeken tot 'dolfijnentherapie'. En het is ook goed voor te stellen dat ouders na de 'behandeling' hoopvol op zoek zijn naar indicaties dat hun kind er baat bij heeft gehad. Hoop doet leven.

Dat er bedrijven zijn die misbruik maken van deze ouders is echter wel verwijtbaar. Een 'therapie' van twee weken bij het Curaçao Dolphin Therapy & Research Center (CDTC) kost al gauw zo'n 8.000 euro - de vliegreis en het verblijf niet meegerekend!¹ Aan interactie met een hond uit het asiel, die in principe hetzelfde 'zalvende' effect heeft op kinderen, is een stuk minder geld te verdienen. Animal Rights vindt het verwerpelijk dat ouders of sponsoren van kwetsbare kinderen de prijs betalen voor kwakzalverij.

Belangrijker nog is dat dolfijnen ernstig lijden in gevangenschap. In het wild zwemmen dolfijnen wel zo'n zestig kilometer per dag: in een dolfinarium zwemmen ze eindeloos dezelfde rondjes in een betonnen bak. Bovendien leven ze van nature in families; ook dat kan niet in een dolfinarium. Dolfijnen raken vaak ernstig overstuur van gedwongen contact met nieuwsgierige en al te gretige mensen. Stress gerelateerde ziektes en zelfs het overlijden van dolfijnen zijn dan ook geen zeldzaamheid.² Onlangs overleed dolfijn Mosa in het Fakieh Aquarium in Saoedi-Arabië door zelfdoding, hoogstwaarschijnlijk vanwege stress en paniek.

Animal Rights roept burgers en consumenten op om geen dolfinarium te bezoeken, waar ook ter wereld. Niet voor een show met kunstjes, maar ook niet voor de zogenaamde therapie. Dolfijnen zijn geen circusartiesten of genezers van allerhande aandoeningen. Er is geen enkele reden om een dolfijn (of welk dier dan ook) te misbruiken voor financieel gewin.