Het proefdieren imperium van Charles River

In 1947 begon Charles River met duizend kooien in een loods in Boston, vandaag de dag bezit het een proefdieren-imperium. Tegenwoordig werken meer dan 21.000 mensen voor de multinational op 150 locaties in 21 landen. De omzet van Charles River groeit jaar na jaar. In 2022 bedroeg de omzet 3,98 miljard dollar. ¹ Een stijging van 12,3% ten opzichte van 2021. Het is onduidelijk hoeveel proefdieren Charles River jaarlijks wereldwijd gebruikt. Volgens cijfers uit 2022 verspreid door Peta werden alleen al in de Amerikaanse proefdierfaciliteiten 16.460 apen en 9.099 honden ingezet. ²

Het bedrijf is wereldwijd een van de grootste leveranciers van proefdieren. In een catalogus per regio worden de ‘onderzoeksmodellen’ genoemd die aangeschaft kunnen worden: proefdieren met bepaalde kenmerken. In de editie voor Nederland en België staan de volgende ‘diermodellen:’ ¹

Maar liefst 31 verschillende en o.a. door inteelt gefokte ratmodellen zijn te koop: Zo kun je de 'Zucker' rat aanschaffen die geschikt is voor obesitas-dierproeven. Het model is op de markt sinds 1961. Een ander ratmodel (SHHF) is geschikt voor ‘spontane hartfalen.’ En nog een ander ratmodel (SHRSP) is vatbaar voor beroertes.

In de catalogus worden maar liefst 60 verschillende o.a. door inteelt gefokte muismodellen genoemd, zoals een haarloos model uit 1986 en de diabetesmuis. Als of dat nog niet genoeg keuzevrijheid oplevert voor de wetenschappers, biedt Charles River ernaast ook nog een gepersonaliseerde service aan om een op maat gemaakte genetische gemanipuleerde muis- of ratmodel te fokken, aan de hand van verschillende genetische manipulatietechnieken zoals CRISPR-Cas9 of 'mutagenese.'

Voor het fokken van de genetisch gewijzigde muizen en ratten is een veelvoud aan fokdieren nodig. Dieren die de gewenste "kenmerken", lees ingefokte gezondheidsproblemen, niet bezitten worden genadeloos afgemaakt.

Charles River biedt twee verschillende soorten konijnen aan: de bekende New Zeeland White uit 1991 en de Chinchilla bastard uit 1977. Op aanvraag kun je bij de proefdierfokker ook genetisch gemanipuleerde konijnen bestellen.

Cavia’s zijn er voor de dierproefnemer enkel in de Dunkin Hartley variant. Het haarloze model (dat Defensie gebruikte in zenuwgasexperimenten) is momenteel niet verkrijgbaar. Ook gerbils en hamsters worden door Charles River geleverd.

Charles River biedt verschillende operaties aan op muizen en ratten. Deze worden uitgevoerd op verschillende locaties in Europa. Zo kunnen er katheters worden aangebracht, op bestelling dieren ziek gemaakt worden (bijvoorbeeld Parkinson via chemische inductie) of meetapparatuur geïmplanteerd worden in het lichaam.

Ook kan op aanvraag weefsel, bloed, serum, plasma en organen van verschillende diersoorten geleverd worden.

Charles River in Den Bosch biedt naast proefdieren ook een brede portfolio van dierstudies aan. Het gaat om vaak wettelijk verplichte experimenten op het vlak van toxicologie en endocriene (hormoonhuishouding). Er werken 635 mensen in Den Bosch die een service aan bedrijven verlenen op het gebied van registratie en regelgeving van (agro)chemicaliën, biociden, farmaceutische producten en REACH. ^{1 2}

De dieren krijgen, onder andere via dwangvoeding, hoge doseringen giftige stoffen toegediend zodat bepaald kan worden bij welke dosering ‘reacties optreden’. Het gaat om overgeven, stuiptrekkingen en ernstige schade aan organen als lever, nieren en longen. De stoffen worden gebruikt in geneesmiddelen, industriële chemicaliën en landbouwgif. De meest gebruikte honden zijn beagles, omdat ze klein zijn en een vriendelijke karakter hebben. Het dier zal niet snel bijten als het gruwelijke experimenten moet ondergaan.

In 2019 toonde Humane Society International misselijkmakende beelden van een giftigheidsexperiment met pesticiden bij Charles River in Michigan in de VS.³ In Nederland vinden er gelijkaardige experimenten plaats.

In het NRC artikel ‘een dierproef omdat het moet’ wordt uitgebreid ingegaan op de verouderde wetgeving en dito diertesten: ¹

Toxicologen en proefdierspecialisten in Nederland zien dat in hun vakgebied – van voeding tot chemicaliën en medicijnen – nutteloze dierproeven gedaan worden. De proeven detecteren te veel risico’s of juist te weinig, geven grillige resultaten, zeggen weinig over de mens, of zijn verouderd. Maar toch worden ze gedaan. Want ze zijn verplicht, voordat potentieel gevaarlijke stoffen de markt op mogen. Bijna altijd vanwege internationale regels.

Het gaat niet om enkele uitzonderingen. In juli 2009 schreef de Duitse toxicoloog Thomas Hartung er in Nature al een snijdende review over. Tachtig jaar geleden, beschrijft Hartung, kwam het besef op dat je mensen niet zomaar kon blootstellen aan chemische stoffen. Halverwege de twintigste eeuw werden daarom allerlei proeven ontwikkeld, vooral dierproeven. En toen viel het systeem „in slaap”, aldus de toxicoloog. „Er is bijna geen ander wetenschappelijk vakgebied waarin de belangrijkste experimenten in meer dan veertig jaar nauwelijks veranderd zijn.”

Ondanks de wetenschappelijke kritiek op de wettelijke verplichting van een deel van de dierproeven, blijft de huidige regelgeving en daarmee de vele diertesten, de standaard. In Nederland zijn 35% van alle dierproeven die worden uitgevoerd, wettelijk verplicht zijn. ¹ Een groot deel van deze testen worden uitgevoerd bij Charles River. Bio-ethicus en voormalig lid van het Nationaal Comité advies dierproeven, Henriëtte Bout, zegt hierover in Scienceguide: ²

“Het staat nu eenmaal in de wet dat in het kader van veiligheid bepaalde dierproeven moeten worden gedaan. Ook al zeggen de wetenschappers van nu dat sommige van die voorgeschreven proeven achterhaald zijn, dan nog moeten die dierproeven worden gedaan. De overheid moet die wetgeving aanpassen, maar dat blijkt niet makkelijk te gaan. Soms vind ik dat frustrerend.”

Animal Rights is uiteraard groot voorstander van de aanpassing van de huidige, gedateerde wetgeving die voornamelijk immens lijden voor proefdieren oplevert en niet leidt tot betrouwbare resultaten. ³

In 2021 diende Charles River een aanvraag in om de vestiging in Den Bosch uit te breiden met twee laboratoria. Bezwaren van dierenorganisaties werden afgewezen. De uitbreiding betrof niet enkel bouwvergunningen, Charles River vroeg ook om toestemming om 122.300 dierproeven te gaan uitvoeren bovenop de 265.850 dierproeven die ze al deden!¹

In april 2022 werd opnieuw een vergunning voor het uitbreiden van het aantal proefdieren verleend. Vijf jaar lang mag het multinationale bedrijf 649.495 dieren ziek maken, verminken en doden in giftigheidstesten. Animal Rights diende bezwaar in, maar dat werd eind augustus 2023 afgewezen. Animal Rights laat het daar niet bij en ging in beroep. We wachten op dit moment nog op de behandeling van dit beroep.

Begin 2023 demonstreerde Animal Rights voor de poorten van Charles River in Den Bosch tegen de martelpraktijken op proefdieren.

Charles River wordt sinds 2023 strafrechtelijk onderzocht door het Amerikaanse Ministerie van Justitie en de U.S. Fish & Wildlife Service voor mogelijke overtredingen van de weten bij het importeren van java-apen.¹ De apen zouden mogelijk afkomstig zijn van illegale wildvangst uit Cambodja en vervolgens verkocht als zijnde gefokte apen. Java-apen zijn volgens de IUCN een bedreigde diersoort. De handel is daarom aan bepaalde regels onderworpen.