Inhoud
Animal Rights dient verzoek tot handhaving in tegen varkensexporteurs
Het begon allemaal met een informatieverzoek onder de Wet openbaarheid van bestuur die Animal Rights in België indiende bij het Federaal agentschap voor de veiligheid van de voedselketen FAVV. Tussen de stukken over Belgische slachthuizen vonden we 5 gevallen waarin NVWA inspecteurs in Nederland varkens goedkeurden voor internationaal transport, die vervolgens door hun Belgische collega’s van het FAVV als niet-transportwaardig werden beoordeeld. We deelden deze informatie met onderzoeksjournalisten van RTL Nieuws die het onderwerp uitbouwden tot de uitzending van 12 juni.
Het kan toch niet zo zijn dat de veroorzakers van dierenleed wegkomen met hun misdaden omdat de NVWA haar werk niet doet
RTL
"Het gaat hier om heel duidelijke ziektebeelden", zegt een NVWA'er tegen RTL Nieuws. "Deze gevallen hadden er niet tussendoor mogen glippen, anders had de Belgische dierenarts ze er ook niet uitgehaald. Deze gebreken moeten ook al op de exportverzamelplaats aanwezig zijn geweest.” 1
FAVV
De FAVV, de Belgische NVWA, schreef dan ook niet mis te verstane rapporten over de misstanden. Over een transport uit Reusel zei men: “Dieren in algemene slechte conditie; cachexie; manke dieren; 3 dieren die niet zelfstandig konden lopen ten gevolge van letsel aan poten; navelabcessen zelfs één tot op de grond; een voetbal-groot abces in de hals. Staartbijters; Deze varkens komen van een Nederlands verzamelcentrum.” Over een transport vanuit Knegsel schreef de FAVV inspecteur van dienst: “Van de 21 reformen fokvarkens waren er 10 die niet in staat zijn pijnloos te kunnen lopen …”
NVWA
Toch zegt de NVWA in haar reactie dat ze normaal gesproken niet achteraf ingrijpt (dus na melding). Ze vervolgt: “Nadat certificering heeft plaatsgevonden, kan alleen tegen een ondernemer een maatregel worden opgelegd in geval er achteraf naar aanleiding van de melding voldoende bewijs voor een overtreding is. De bewijsvoering hiervoor is buitengewoon moeilijk boven tafel te krijgen.” 1
Animal Rights
“Dit is voor Animal Rights onacceptabel,” zegt campagneleider Erwin Vermeulen. “Het kan toch niet zo zijn dat de veroorzakers van dierenleed wegkomen met hun misdaden omdat de NVWA haar werk niet doet?” Vermeulen: “De misstanden zijn duidelijk opgetekend door de FAVV, de namen van de betrokken veehandelaren, verzamelplaatsen, transporteurs en NVWA inspecteurs zijn bij ons bekend, en we dienen dan ook een handhavingsverzoek in bij de NVWA.” “Daarnaast sluiten we vervolgstappen, zoals een klacht tegen de NVWA zelf of de betrokken inspecteurs, niet uit,” voegt Animal Rights directeur Susan Hartland hier aan toe.
Aantallen
De NVWA zegt gemiddeld per jaar bij het Nationale Contact Punt zo'n 35 officieel geregistreerde meldingen uit België en Duitsland samen te ontvangen. In 2018 waren er 41 officiële meldingen. In 2018 heeft de NVWA 28.371 zendingen met in totaal 8.226.125 varkens en runderen naar België en Duitsland gecertificeerd. 1
Aantal genegeerde misstanden waarschijnlijk hoger
Het aantal transporten waarbij de NVWA misstanden mist of negeert ligt waarschijnlijk hoger. Want het totaal aantal meldingen dat de dienst uit heel Duitsland zegt te hebben ontvangen (14), is al lager dan deelstaat Nedersaksen aan RTL Nieuws heeft gemeld (25). Daarnaast is er geen reden om aan te nemen dat de competentie en mentaliteit bij de Duitse en Belgische zusterorganisaties van de NVWA anders zou zijn dan in Nederland het geval is, en ook zij dus dierenleed, bewust of onbewust, zullen laten passeren. 1
Verzamelplaatsen
Een NVWA-medewerker zegt over de situatie in Nederland tegen RTL: "De controles op de exportverzamelplaatsen stellen geen flikker voor. Handhaven en rapporten schrijven is een restpost, want alles is erop gericht om de export niet in de weg te zitten.” 1
Minister
Minister Carola Schouten van Landbouw beweert geschrokken te zijn. "Dit mag absoluut niet", zegt ze in een reactie tegen RTL Nieuws. De minister benadrukt echter, net als Animal Rights, dat niet alleen de NVWA verantwoordelijk is voor het goed vervoeren van landbouwdieren. "Uiteindelijk zijn het de transporteurs en handelaren die ervoor moeten zorgen dat dieren niet onnodig lijden.” En laten we ook de veeboeren zelf niet vergeten. 1
In een brief aan De Tweede kamer zegt Schouten: “De beelden zijn afschuwelijk en ik neem deze signalen over de complexe problematiek bij het transport van niet-transportwaardige dieren zeer serieus. Onderzoeksbureau 2Solve neemt dit daarom mee in het onafhankelijke externe onderzoek dat ik heb ingesteld naar de gang van zaken rond (signalen over) de noordelijke slachthuizen en de wijze waarop de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) hierop heeft gereageerd.”
Ook gaat bij de export het “vierogenprincipe” worden toegepast: “In mijn brief van 7 mei heb ik aangekondigd dat er minimaal voor de duur van het onderzoek zoveel als op korte termijn mogelijk is het “vierogenprincipe” wordt toegepast bij de middelgrote slachthuizen in Noord- Nederland. Deze maatregel is nu ook uitgebreid naar het toezicht bij vijf verzamelcentra waar verhoudingsgewijs meer zwakke dieren worden aangeboden. Dit betekent dat bij exportcertificering op deze verzamelcentra twee NVWA dierenartsen worden ingezet.” 2
Excuses
De NVWA reageert op haar website eerst met: “Ieder geval waarbij een dier letsel of onnodig lijden wordt berokkend is er 1 te veel.”
Vervolgens gaat de NVWA echter naar excuses zoeken: “Een dier dat licht kreupel is, is niet bij voorbaat niet-transportwaardig. Echter, tijdens transport kunnen zich voorvallen voordoen die de lichaamsgesteldheid van het dier negatief beïnvloeden. Ook kan het zijn dat het dier, zonder dat de dierenarts dat weet, pijnstillers toegediend heeft gekregen, waardoor problemen op het moment van certificeren worden gemaskeerd. Dit alles neemt niet weg dat het nooit voor 100 procent valt uit te sluiten dat er geen inschattingsfout is gemaakt tijdens het certificeren.” 1
Hebben ze de begeleidende foto’s dan niet gezien of de rapporten gelezen? Een voetbal-groot abces in de nek groeit niet tijdens een paar uur transport, noch een navelabces tot op de grond.
PvdD
De Partij van de Dieren wil met een parlementaire enquête duidelijkheid krijgen over het 'jarenlang falende' toezicht op de veehouderij en de vleessector in Nederland. 1
Update
- Op 16 december 2019 wijst de NVWA handhaving af.
- Op 24 januari 2020 maakt Animal Rights hier bezwaar tegen.
- Op 6 mei 2020 verklaarde het veterinair Tuchtcollege de klachten van Animal Rights tegen de dierenartsen niet-ontvankelijk. De dierenartsen staan op het standpunt dat Animal Rights niet-ontvankelijk dient te worden verklaard, omdat Animal Rights geen eigenaar, houder of verzorger is van desbetreffende dieren. Het Veterinair tuchtcollege ging daarin mee.
- Op 3 juli heeft Animal Rights tegen deze uitspraken beroep ingesteld. Alle vier de dierenartsen hebben een verweerschrift ingediend.
- Op 14 augustus 2020 diende een NVWA jurist het verweerschrift in tegen dit beroep, waarna op 13 oktober een beslissing op het bezwaar werd genomen, zoals gewoonlijk te laat. Het bezwaarschrift werd ongegrond verklaard. Het verweer van de NVWA komt er op neer dat hun dierenartsen onfeilbaar zijn en dat Animal Rights maar moet bewijzen dat de dieren al kreupel waren, abcessen en prolapsen hadden voor vertrek. Ze hebben geen boodschap aan wat hun Belgische collega's beweren. De NVWA kent geen fatsoen. We gaan natuurlijk in beroep.
- Het Veterinair Beroepscollege heeft de beroepen op 23 september 2020 gezamenlijk behandeld. De dierenartsen zijn daarbij niet verschenen. Het Veterinair Beroepscollege oordeelde, zoals Animal Rights aanvoerde, dat de kring van belanghebbende ruimer is dan houders of eigenaren van dieren. Animal Rights heeft "gelet op haar statutaire doel een rechtstreeks en bovenindividueel belang [...] bij het in voorkomende gevallen en daar waar de zorgplichten als bedoeld in artikel 4.2 van de Wet dieren in het geding zijn, indienen van een tuchtrechtelijke klacht tegen een dierenarts." Het oordeel luidt dan ook: "Gelet op deze feitelijke werkzaamheden kan de stichting naar oordeel van het Veterinair Beroepscollege als belanghebbende worden aangemerkt." Het beroep van Animal Rights is daarmee gegrond. "Doende hetgeen het Veterinair Tuchtcollege had moeten doen zal het Veterinair Beroepscollege de stichting alsnog ontvangen in haar klachten tegen de vier dierenartsen."
- Op 30 april 2021 staat Animal Rights voor het Veterinair Beroepscollege om de 4 klachten tegen de 4 dierenartsen (waarvan er een voor twee transporten toestemming heeft verleend) inhoudelijk te laten behandelen. De uitspraak wordt binnen 8 weken verwacht.
