REACH EN GIFTIGHEIDSEXPERIMENTEN

REACH is de Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 betreffende de Registratie, Evaluatie, Autorisatie en restrictie van CHemische stoffen (REACH). ¹ De verordening is van kracht geworden op 1 juni 2007.

Bij wet is REACH van toepassing op alle chemische stoffen; niet alleen op de stoffen die in industriële procedures worden gebruikt, maar ook de stoffen die we in ons dagelijks leven gebruiken, bijvoorbeeld in schoonmaakproducten, verf en voorwerpen zoals kleding, meubels en elektrische apparaten. ² Daarom is de verordening van invloed op de meeste ondernemingen in de EU.

In REACH zijn procedures vastgelegd voor het verzamelen en beoordelen van informatie over de eigenschappen en gevaren van stoffen.

Bedrijven die chemische stoffen produceren of invoeren moeten erop toezien dat deze veilig kunnen worden gebruikt. ¹ Daarbij moeten ze de gevaren en potentiële risico's van de stof voor mens en milieu beoordelen. Dit gebeurt op basis van een reeks voorgeschreven standaard testen, waaronder dierproeven. Daarvoor moeten ze samenwerken met andere bedrijven die dezelfde stof registreren om zo dubbel werk en dubbel dierproeven te voorkomen.

De standaardinformatie per stof is afhankelijk van de hoeveelheid van de stof. ² Onder standaardinformatie-eisen wordt de informatie verstaan die minimaal vereist is om aan de registratieverplichtingen van REACH te voldoen. Hoe groter de hoeveelheid van een stof, hoe hoger de standaardinformatie-eisen en hoe meer dierproeven.

Deze informatie wordt aan het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) bekendgemaakt door middel van een registratiedossier met daarin de gevareninformatie en, indien relevant, een beoordeling van de risico's die het gebruik van de stof kan opleveren en de wijze waarop deze risico's moeten worden beheerst.

ECHA ontvangt individuele registraties en beoordeelt deze op naleving en de EU-lidstaten evalueren geselecteerde stoffen om duidelijkheid te krijgen over de mogelijke risico’s voor de gezondheid van de mens en het milieu. ¹ Zodra de evaluatie is voltooid, kunnen registrerende bedrijven worden gevraagd om verdere informatie over de stof in te dienen.

Een decennium nadat REACH van kracht werd, verloopt de evaluatie-procedure door ECHA heel traag. Van de 100.000 chemicaliën die momenteel in Europa worden gebruikt, is slechts een klein deel grondig geëvalueerd door autoriteiten met betrekking tot hun gezondheid en milieueigenschappen en -effecten, en nog minder worden daadwerkelijk gereguleerd. ²

De autorisatieprocedure is bedoeld om er zeker van te zijn dat zeer zorgwekkende stoffen geleidelijk worden vervangen door minder gevaarlijke stoffen of technologieën als er technisch en economisch haalbare alternatieven beschikbaar komen. ¹

Stoffen die op deze lijst belanden kunnen niet op de markt worden gebracht of gebruikt worden na een bepaalde datum ("vervaldatum"), tenzij een vergunning wordt verleend voor hun specifieke gebruik, of het gebruik is vrijgesteld van autorisatie. Deze autorisatielijst bevat de zeer zorgwekkende stoffen en wordt regelmatig door ECHA aangepast. ²

De instanties kunnen gevaarlijke stoffen verbieden als de risico's ervan niet beheersbaar zijn. Ze kunnen ook besluiten een gebruik te beperken of voorafgaande autorisatie verplicht te stellen voor de stof. ¹ Deze restrictielijst bevat alle verboden stoffen en wordt regelmatig door ECHA aangepast. ²

REACH vereist dat elk bedrijf die een bepaald stof in hoeveelheden van 1 ton per jaar of meer in de EU produceert of invoert, die stof registreert bij ECHA. ¹ Stoffen kunnen onder REACH ingedeeld worden in twee groepen: bestaande stoffen en nieuwe stoffen.

Elke groep heeft verschillende REACH-registratietermijnen. Voor bestaande stoffen waren er 3 registratiedeadlines (2010, 2013 en 2018), afhankelijk van de productiehoeveelheid van de te registrerende stof per jaar in een bedrijf.

Alle nieuwe stoffen moeten worden geregistreerd voordat ze in een hoeveelheid van 1 ton per jaar of meer in de EU worden geproduceerd of ingevoerd. Dit zorgt ervoor dat REACH geen afgelopen project is maar een lopend proces, met als gevolg nog meer dierenleed.

Naast de hoge economische kosten van de nieuwe wet, heeft REACH ook bezorgdheid geoogst vanwege de vele dierproeven die er plaatsvinden. Bepaalde dierproeven zijn wettelijk verplicht, maar mogen slechts eenmaal per nieuwe stof uitgevoerd worden en enkel als geschikte alternatieven niet kunnen worden gebruikt. ¹ Als een bedrijf een dierproef laat uitvoeren, moet het de rechten van de resultaten verkopen aan andere bedrijven die dezelfde stof moeten registreren.

Registrerende bedrijven mogen enkel nieuwe dierproeven verrichten wanneer zij alle andere relevante en beschikbare informatiebronnen hebben uitgeput. En nog voordat er een nieuwe dierproef wordt uitgevoerd moeten ze een aanvraag indienen bij ECHA. Onafhankelijk onderzoek heeft aangetoond dat deze maatregelen om dierproeven tot een minimum te beperken maar al te vaak niet wordt toegepast. ²

REACH is het grootste dierproefprogramma ter wereld. Exacte cijfers ontbreken nog, maar volgens schattingen zijn vele miljoen proefdieren gebruikt in het kader van REACH. ³

Muizen, ratten, cavia’s, konijnen, vissen en zelfs honden werden (en worden) allemaal ingezet in pijnlijke en vaak langdurige giftigheidsexperimenten. ⁴ Na afloop van de dierproef en als de resultaten bekend zijn, worden de proefdieren afgemaakt, als ze niet al tijdens het experiment sterven.

Zo lijden cavia’s of konijnen bijvoorbeeld in pijnlijke huid- en oogtests, die ontzettend veel pijn, angst en stress bij de dieren veroorzaken. Ratten en honden worden ingezet in acute giftigheidstesten, waarbij ze een absurd hoge en dodelijke dosis chemicaliën krijgen toegediend.

Langdurige, of chronische dierproeven kunnen maanden of zelfs de hele levensduur van de proefdieren duren. Zwangere ratten, konijnen of honden, worden gedwangvoederd met een stof om te zien of hun nakomelingen geboren worden met misvormingen of zelfs sterven door giftigheid op de voortplanting.

In principe moedigt REACH alternatieve methoden voor de risicobeoordeling van stoffen aan om het aantal dierproeven te verminderen. Twee belangrijke verklaringen in de REACH-verordening met betrekking tot dierproeven en alternatieven zijn: Artikel 1.1, waarin staat dat het een van de doelen is om alternatieve methoden te bevorderen; en artikel 25.1, waarin wordt bepaald dat dierproeven alleen in laatste instantie mogen worden uitgevoerd.

De dierproefstatistieken laten zien dat er iets grondig mis is gelopen met de bevordering van alternatieve methoden en het gebruik van de dierproef als laatste middel. Animal Rights eist dat alle partijen, inclusief de Commissie, de lidstaten en de bevoegde instantie, het Europees Agentschap voor chemische stoffen, hun verantwoordelijkheid in het kader van REACH opnemen. Maak gebruik van de reeds bestaande alternatieve methoden en investeer in de ontwikkeling en validatie van nieuwe proefdiervrije methoden.

De verplichte dierproeven in het kader van REACH draaien allemaal om het afvinken van dossieradministratie. Dierproeven waarborgen geen bescherming van de gezondheid van mens en milieu. Wetenschappers twijfelen al langer aan de zin van dierproeven om uit te testen of een chemische stof wel veilig is voor de mens. De farmacoloog prof. dr. Huub Schellekens van de Universiteit van Utrecht bepleit een verbod op toxicologische of giftigheidsproeven op dieren omdat ze onbetrouwbaar zijn.

Animal Rights roept de EU op om deze ouderwetse en onbetrouwbare giftigheidsexperimenten stop te zetten om zo jaarlijks miljoen proefdierenlevens te sparen. Animal Rights eist dat de overheid meer geld beschikbaar stelt voor onderzoek naar alternatieven. Het is de hoogste tijd om wettelijk verplichte dierproeven te vervangen door moderne dierproefvrije technieken.