Konijnen genetisch gewijzigd en uitgemolken in absurde dierproeven

Het NVWA beloofde het jaaroverzicht dierproeven en proefdieren vòòr het einde van het volgende jaar bekend te maken, maar de 'Zo doende 2018' is pas 31 januari 2019 gepubliceerd. In 2018 zijn er 448.399 dierproeven uitgevoerd, dat is 15,5 procent minder dan in 2017. Maar daar profiteren niet alle dieren van: In een jaar tijd is het aantal konijnen in dierproeven met 41% procent gestegen.¹² Werden in 2017 nog 9.764 konijnen ingezet voor experimenten, in 2018 steeg dat tot 13,788 konijnen.

Konijnen worden veel gebruikt in de farmaceutische industrie voor veiligheidstesten van vaccins en geneesmiddelen. Omdat ze zich snel voortplanten, worden ze ook vaak gebruikt voor proeven rond embryotoxiciteit: teststoffen worden aan zwangere konijnen toegediend om te kijken in hoeverre ze schade aanrichten aan de jongen in hun buik. Konijnen worden in de farmaceutische industrie ook gebruikt voor de productie van antistoffen. Ze worden ingespoten met ziekteverwekkers, waardoor hun afweersysteem geactiveerd wordt. De konijnen ontwikkelen antistoffen in het bloed als reactie op de besmetting. Vervolgens wordt bloed afgenomen van de konijnen om de antistoffen te verzamelen. De antistoffen worden gebruikt bij het bereiden van vaccins en geneesmiddelen.

Het aantal cavia’s in dierproeven is in 2018 bijna verdubbeld. In 2017 werden er 5.816 cavia’s gebruikt in dierproeven, maar in 2018 waren dit er 11.443. Cavia’s worden veel gebruikt voor toxiciteits- en veiligheidstesten in de farmaceutische industrie, vooral voor vaccintesten.

Cavia’s zijn ook veelgebruikte studiemodellen voor onder meer longaandoeningen waaronder rokersziekten en astma, voor onderzoek van het immuunstelsel, multiple sclerose, en voor hersenstudies met betrekking tot het gehoor. In het hersenonderzoek worden cavia’s geopereerd aan het binnenoor om slechthorendheid of doofheid te induceren en krijgen ze elektroden ingeplant om oorzenuwen en hersenen te bestuderen.

Er is brede consensus dat dierproeven onnodig zijn’’, zegt Robert Molenaar van Animal Rights. “Daarom is het extra wrang dat van sommige soorten het aantal dieren dat sterft in pijnlijke experimenten alleen maar toeneemt.”

In 2016 was het nog de ambitie van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit om in 2025 internationaal koploper tezijn op het gebied van proefdiervrije innovaties. In hun advies had het Nationaal Comité advies dierproevenbeleid (NCad) onder meer voorzien dat het gebruik van proefdieren ten behoeve van het wettelijk voorgeschreven veiligheidsonderzoek vóór 2025 uit te faseren valt.¹ Dit betreft proeven waarvan de wetgever vereist dat deze worden uitgevoerd alvorens een bepaald product op de markt mag worden verhandeld. Denk hierbij aan medicijnen en vaccins (giftigheidsexperimenten).

Sindsdien heeft NCad de ambitie grotendeels afgezwakt omdat minister Schouten niet langer koploper proefdiervrije innovaties wil zijn maar voorloper. ² Het aantal veiligheidstesten of giftigheidsexperimenten is van 67.609 in 2017 naar 70.474 in 2018 met 2.865 dierproeven gestegen. Terwijl in 2017 25,6% van alle dierproeven die werden uitgevoerd uit dergelijke giftigheidsexperimenten bestonden, was dat in 2018 29.4%.

Jen Hochmuth: “Zonder een duidelijk en strikt proefdierbeleid verwatert elke nog zo veel belovende ambitie. Het is duidelijk dat het bij loze beloftes blijft omdat het vervangen van dierproeven geen prioriteit is.”

Het aantal genetisch gekweekte konijnen is bijna verdubbeld in 2018 ten opzichte van 2017. Volgens Animal Rights zal dit aantal de komende jaren alleen maar stijgen. De Centrale Commissie Dierproeven heeft namelijk in 2017 een vergunning afgegeven voor een project van het farmabedrijf Pharming om de melk van 1500 genetisch gewijzigde konijnen te gebruiken voor een potentieel nieuw medicijn voor angio-oedeem. Angio-oedeem is een erfelijke aandoening die voor zwellingen in het menselijk lichaam zorgt. ¹ Vrouwelijke dieren worden meerdere keren per jaar zwanger gemaakt en na de bevalling worden de dieren dagelijks gemolken op een speciaal ontwikkelde melkstellage tot dat ze na gemiddeld 2 jaar uitgemolken zijn en afgemaakt worden.

Jen Hochmuth van Animal Rights: “Het feit dat proefdieren eerst genetisch gewijzigd dienen te worden is al een bewijs dat hun voorspellende waarde voor de mens nooit voldoende gaat zijn. Als we werken met menselijk materiaal kunnen we meteen de juiste onderzoeksvragen in het 'systeem' stellen dat we willen genezen, namelijk de mens.”

Animal Rights is een petitie gestart voor een EU verbod op de genetische modificatie van dieren en roept de EU op om de wetgeving te herzien.

Jen Hochmuth: “Gedwongen genetische modificatie is een schending van de integriteit van het dier en daarmee van zijn of haar basisrechten. Het gaat om het manipuleren van dieren voor menselijke doeleinden wat de intrinsieke waarde van die dieren ontkent alsof ze niets anders zijn dan menselijk eigendom. Daarom pleiten we ook voor de volledige vervanging van dierproeven.”