Oneindig lijden voor kippen in de vleesindustrie

Lees ook: Undercover: Vleeskuikens lijden in Vlaams slachthuis

Op de beelden zien we de lijdensweg van de vleeskuikens in het slachthuis. De dieren worden aan de poten opgehangen aan de slachtlijn om eerst in het elektrische waterbad verdoofd te worden en erna automatisch bij het verbloedingsmes gekeeld te worden terwijl ze ondersteboven hangen. We zien duidelijk hoe een kuiken zowel het waterbad als het verbloedingsmes mist. Het kuiken wordt door een slachter uit de slachtlijn getrokken en bij bewustzijn gekeeld.. Sommige dieren flapperen nog met de vleugels nadat ze uit het bad komen, zoals in de Animal Rights beelden te zien is, bij anderen zie je oogreflexen of slikbewegingen. Ook kunnen kippen verdoofd lijken, maar blijken ze enkel fysiek ‘immobiel’ door de schok. Ze zijn dus nog bij bewustzijn, voelen alles en worden vervolgens levend gekeeld.

In het pluimveeslachthuis van Kruishoutem worden dagelijks 93.000 tot maximum 125.000 vleeskuikens geslacht. ¹ De kuikens zijn slechts zes weken oud en gaan piepend het slachthuis binnen. In 2013 werden zo’n 24.302.135 vleeskuikens geslacht, enkel en alleen in dit slachthuis. ²

Volgens slachthuis Nollens worden de dieren ‘diervriendelijk vervoerd’ en zij gebruiken daarvoor hun eigen vrachtwagens. ³ Animal Rights kon echter filmen dat sommige dieren dood aangevoerd worden en dus sterven in de vrachtwagens.

Jaarlijks worden er in België zo’n 295 miljoen kippen geslacht. Dat blijkt uit de cijfers van Statbel. Maandelijks gaat het om gemiddeld zo’n 23 miljoen kuikens. ¹ “Het gaat hier om een hallucinante hoeveelheid dieren die dagelijks het leven laten in de meest gruwelijke omstandigheden. Er bestaat geen enkele ethische manier om iemand het leven te ontnemen, die niet wil sterven”, zegt Van Campenhout.

Op de Animal Rights beelden bij slachthuis Nollens is te zien dat sommige kuikens sterven tijdens het transport. Dat dit vaker gebeurt toonde Animal Rights al aan in 2019 met rapporten die opgevraagd werden via de wet Openbaarheid van bestuur. Het gaat om inspectiegegevens met betrekking tot vleeskuikens die vanuit Nederland naar Belgische slachthuizen werden vervoerd.

Uit deze rapporten bleek dat Nederlandse kuikens dood aankwamen bij slachthuis Nollens: “Op 17 februari 2016 worden 4080 ‘braadkippen' afkomstig uit Yerseke afgeleverd bij slachthuis Nollens in Kruishoutem. 83 van de kippen zijn dood bij aankomst - dat is 2,03% - na een rit van twee-en-een-half uur bij een buitentemperatuur van -6 graden.”

Volgens cijfers van 2016 komen zo’n 600.000 kippen per jaar dood aan bij Belgische slachthuizen. ¹

In Vlaanderen gebruikt een grote meerderheid van de pluimveeslachthuizen nog altijd waterbadverdoving. Wetenschappelijke studies stellen dat zeker 5% van de kippen via een waterbad niet goed verdoofd wordt, wat in België neerkomt op een jaarlijks totaal van meer dan 10 miljoen kippen. Dat is de meest conservatieve inschatting door wetenschappers. De meest pessimistische inschatting komt uit op 50%, ofwel meer dan 100 miljoen kippen die jaarlijks onverdoofd geslacht worden. ¹

De discussie over het onverdoofd slachten in de moslim- en joodse gemeenschap ging over 40.000 dieren per jaar. De verontwaardiging over onbedwelmd ritueel slachten is, terecht, groot, maar tegelijk slachten we jaarlijks miljoenen kippen onverdoofd voor consumptie.

Het waterbad is een smalle, hoge, langwerpige, polyester waterbak. Door de waterbak loopt een metalen elektrode, die de ‘plus’ vormt in een elektrisch circuit. De slachthaken zijn verbonden met de aarde en staan niet onder stroom en vormen de ‘min’. De elektrische stroom loopt vanaf het water door het kuiken (leghen, kalkoen, eend, et cetera) naar de slachthaak en vloeit uiteindelijk weg. Hoeveel stroom er door een vogel gaat hangt af van de hoogte van de spanning, de frequentie en de weerstand.

Deze laatste parameter is weer afhankelijk van een aantal andere factoren, zoals lichaamsmassa, vuil op de slachthaak, de grootte van het contactoppervlak tussen de poten en de slachthaken, et cetera. Hoe kleiner de weerstand des te groter de hoeveelheid stroom door het kuiken en de elektrische schok die deze krijgt. Bij een grote weerstand bestaat de kans dat een kuiken niet volledig wordt bedwelmd. De mate waarin spieren samentrekken hangt af van de frequentie. Lage frequenties geven een acute hartstilstand. Hoe hoger de frequentie, hoe minder samentrekkingen, maar ook botbreuken en bloeduitstortingen, het gevolg zijn. Waterbadbedwelming kent dus veel variabelen waarmee iets mis kan gaan.

Hoewel Europese Verordening 1099/2009 een minimum stroomsterkte van 100 mA voorschrijft voor het waterbad bij kippen, mochten de Belgische slachthuizen die normen met goedkeuring van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu in Vlaanderen tot 2019 met de voeten treden uit economische overwegingen. Er werd 60 tot 80 mA toegepast uit vrees voor karkasbeschadiging.
Dit is een esthetische en commerciële afweging, niet een van voedselveiligheid. De bloedingen in borst- en pootspieren zijn zichtbaar als roodbruine stipjes (zogeheten puntbloedingen) op bijvoorbeeld kipfilet. ¹

Deze misstand speelde jaren. Via een audit uitgevoerd door het Europese Voedsel- en Veterinair Bureau (VVB) eind 2014, kwam dit al aan het licht. Het VVB schreef letterlijk in zijn eindverslag dat de bevoegde autoriteiten de gerapporteerde vleeskwaliteitsproblemen hebben laten primeren over de vereisten inzake dierenwelzijn. Het onderwerp werd een eerste maal op vraag van de heer Engelbosch in de commissie Dierenwelzijn in januari 2016 besproken. Het werd geagendeerd in de plenaire vergadering van juni 2017 toen Hermes Sanctorum-Vandevoorde minister Ben Weyts over dit thema ondervroeg. Het werd opnieuw in de commissie in maart 2018 besproken. ²

Een studie van de Universiteit Gent (UGent) ontkrachtte de beweringen dat de voorgeschreven 100 mA tot meer karkasschade leiden en dat er meer dieren zouden sterven voor de keling. Sinds 1 januari 2019 worden er, volgens Ben Weyts, geen uitzonderingen meer toegestaan op de toepassing van de voorgeschreven stroomsterktes. Of dat nageleefd wordt, is iets anders.

De onderzoekers zijn er echter niet in geslaagd om aan te tonen dat bij gebruik van de door de Europese regelgeving vereiste stroomsterktes de dieren ook effectief beter bedwelmd worden.

Maar de waterbadverdoving werkt dus lang niet altijd. Sommige dieren flapperen nog met de vleugels nadat ze uit het bad komen, zoals in de Animal Rights beelden te zien is, bij anderen zie je oogreflexen of slikbewegingen. Ook kunnen kippen verdoofd lijken, maar blijken ze enkel fysiek ‘immobiel’ door de schok. Ze zijn dus nog bij bewustzijn, voelen alles en worden vervolgens levend gekeeld.

Er zijn nog meer problemen met waterbadbedwelming. De dieren kunnen een ‘pre-bedwelmingsschok’ krijgen wanneer kippen die de waterbak al zijn ingegaan tegen de kippen aankomen die nog niet zover zijn en de elektrische schok doorgeven. Soms komen de vleugels in het waterbad voordat de kop het water raakt. Dit gebeurt onder andere met dieren die slechts aan één poot opgehangen zijn, zoals in de Animal Rights beelden te zien is. Ook kan het voorkomen dat de kip de kop optrekt waardoor deze de waterbak ‘overvliegt’ zonder het water te raken en dus niet bedwelmd raakt. Dit kan ook gebeuren bij kleine kuikens of kuikens die verkeerd, en daardoor hoger, zijn opgehangen, zoals in de Animal Rights beelden te zien is. Sommige kippen ontwijken (o.a. door de hoge snelheid van de slachtlijn) geheel of gedeeltelijk het verbloedingsmes, of worden door de slachter ‘gemist’ waardoor ze levend in de broeibak terecht komen. Deze kippen worden ook wel rode kippen genoemd, vanwege de rood-paarse huidskleur die ze krijgen omdat het bloed nog in het lichaam zit. Indien deze gemiste kippen niet handmatig door een controleur uit de slachtlijn worden gepikt, wacht hen een verdrinkingsdood in een broeibak van (minimaal) 50 °C of worden ze levend geplukt.

De kuikens kunnen water ‘inademen’ wanneer zij met hun kop in de waterbak terechtkomen. Deze waterbak is ook nog eens vervuild met kippenuitwerpselen, omdat de dieren, zodra ze een stroomschok krijgen, de neiging hebben om hun ontlasting te doen.

”Verdoving van pluimvee met een elektrisch waterbad geeft geen garantie op degelijke verdoving en moet afgebouwd worden. Op termijn moeten we naar een verbod.” Dat schreven ze in Nederland in een overheidsrapport in 2009. Meer dan 10 jaar geleden wisten onze noorderburen al dat elektrisch verdoven te veel risico’s inhoudt. In veruit de meeste pluimvee slachthuizen aldaar worden de dieren nu eerst met gas bedwelmd in de kratten en worden daarna pas opgehangen aan de lopende band. Ze zijn al buiten bewustzijn nog voor ze aangehaakt worden.

Waarom niet in België? Het gaat om geld. De pluimveesector wil niet investeren in duurdere gasbedwelming. Per geslachte kip gaat het om één eurocent meer, maar België slacht honderden miljoenen kuikens per jaar… ¹

De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft reeds lang geleden aanbevolen om het gebruik van koolstofdioxide voor varkens en het gebruik van waterbadbedwelmers voor pluimvee geleidelijk uit te bannen. De Verordening zegt daarover dat “die uitbanning op dit moment in de Europese Unie economisch nog niet haalbaar is.” Dit is misdadig. Honderden miljoenen kippen worden in de EU onverdoofd geslacht omdat andere methoden meer geld kosten.

De Europese Verordening inzake de bescherming van dieren bij het doden zegt: “Bij het doden van dieren en daarmee verband houdende activiteiten wordt ervoor gezorgd dat de dieren elke vermijdbare vorm van pijn, spanning of lijden wordt bespaard.” Dit is bij waterbadbedwelming niet het geval. Het levend aanhangen en de falende bedwelming veroorzaken lijden dat vermijdbaar is door voor een andere bedwelmingsmethode te kiezen. De waterbadmethode dient onmiddellijk verboden te worden!

Als de Belgische overheden hier niet onmiddellijk werk van gaan maken, zal Animal Rights kijken of we hier een gerechtelijke uitspraak over kunnen krijgen.

Van geboorte tot dood is het leven van industriële vleeskuikens vooral een lijdensweg. Doorgefokt op vleesgroei, geboren zonder hun moeders, gehuisvest op kleine oppervlaktes, ledematen breken bij het vangen en in kratten proppen voor transport en vervolgens slachten we ze op een wijze die aantoonbaar faalt in de bedwelming.

De tijd in het slachthuis is ook uitermate stressvol voor de kuikens. Na aankomst worden de kuikens bruut uit de transportkratten gegraaid, levend aan hun poten ondersteboven opgehangen aan haken verbonden met een lopende band en door een waterbad gevoerd dat onder spanning staat. Daar worden ze met hun kop ondergedompeld, krijgen een elektrische schok en zijn theoretisch verdoofd. Vervolgens gaan ze naar een machine die hen automatisch de keel oversnijdt. Ze bloeden dood, gaan in een broeibad en worden machinaal geplukt.

"Hoe dan ook, zelfs als de verdoving werkt, eindigen de kuikens hun leven in paniek en stress", zegt Van Campenhout.

Het moge duidelijk zijn dat Animal Rights tegen iedere vorm van slacht is. Wil je niet medeplichtig zijn aan deze mistoestanden, kies dan voor plantaardige voeding en producten!