Inhoud
De toekomst van vlees is plantaardig
In de Verenigde Staten schieten ze als paddenstoelen uit de grond. Het zijn innoverende, jonge mensen die vol enthousiasme en goede moed een bedrijfje oprichten, en producten op de markt brengen die erg veel lijken op echt vlees. Dat is niet voor niks. De consument ziet steeds vaker de nadelen in van de vleesconsumptie maar is wel verknocht aan zijn stukje vlees. De vraag naar plantaardige producten die de smaak en textuur van vlees hebben schiet dan ook naar ongekende hoogtes.
Plantaardig vlees
‘Beyond meat’1 en ‘Hampton Creek’2 zijn bedrijven die vlees namaken met de plantaardige bouwstenen die ook in vlees voorkomen. Met eiwitten, lipiden, mineralen en koolhydraten gewonnen uit erwten, soja of lupine gaan ze aan de slag en imiteren de vezelachtige structuur door een proces van verhitting, afkoeling, en druk, ook bekend als ‘high moisture extrusion’.3
Uit onderzoek blijkt namelijk dat niet de smaak van het grootste belang is, wel de vezelachtige textuur van vlees. Met burgers, chickenstrips, rundvleesballen en gehakt overtuigen ze zelfs de meest verstokte vleeseters. Vlees, maar dan puur plantaardig. Op heel wat plaatsen in de wereld zijn bedrijven en instellingen op zoek naar de perfecte methode om plantaardig vlees te maken. Nederland is daarbij een belangrijke koploper. Onder meer aan de Universiteit van Wageningen wordt onderzoek gedaan naar de ’Shear Cell technologie’,4 welke een nog betere methode zou zijn om op industriële schaal plantaardig vlees te maken.
Er is nog heel wat onderzoek nodig om de juiste combinatie van plantaardig eiwit en procesconditie te vinden om de optimale textuur te verkrijgen, maar dat is slechts een kwestie van tijd. Wat zeker helpt is het groeiende leger mensen die vlees meerdere dagen per week of compleet links laten liggen, zij zorgen namelijk voor de toenemende vraag naar de nieuwe producten.
Vlees uit stamcellen
Al reeds enkele jaren wordt onderzoek gedaan -ondermeer aan de universiteit van Maastricht- naar het ‘kweken’ van vlees uit stamcellen.1 Er wordt een zeer kleine hoeveelheid weefsel weggenomen bij een dier, waarna het weefsel gescheiden wordt in vetcellen en spiercellen. De spiercellen worden gecultiveerd in een laboratorium, waar uit 1 cel meer dan 1 triljoen cellen worden gemaakt, doordat de cellen zich gaan vermenigvuldigen. De cellen groeien aan elkaar tot stukjes spierweefsel, van waaruit men het ‘nieuwe vlees’ maakt. Niet alleen vlees overigens, ook melk en eieren worden nagemaakt uit stamcellen. En dat allemaal zonder het gebruik van dieren. Het is moeilijk te voorspellen, maar er wordt algemeen aangenomen dat dit vlees binnen 10 tot 20 jaar in de winkelrekken te koop zal worden aangeboden.
De markt veroveren
Om het ‘nieuwe vlees’ op de markt te krijgen en te promoten werden initiatieven zoals ’New Harvest’1 en ‘The Good Food Institute’2 opgericht. Ook werd ‘New Crop Capital’3 opgericht, een investeringsfonds om die jonge bedrijven van voldoende financiële slagkracht te voorzien om wilde dromen waar te maken. Ze ondersteunen onderzoekers en bedrijven die de producten ontwikkelen. Ze vormen de brug van ideeën en concepten naar de producten die in de winkels liggen. Er is immers kapitaal nodig zodat jonge entrepreneurs kunnen investeren en een winstgevend bedrijf kunnen uitbouwen. Deze ‘industrie’ staat nog in de kinderschoenen, maar is erg veelbelovend. Bekende figuren zoals Bill Gates investeren aanzienlijke bedragen in het onderzoek.4 We hopen dat de ‘vonk’ uit de Verenigde Staten ook zal overslaan naar Europa, zodat ook hier snel geïnvesteerd wordt in nieuwe bedrijven op dit gebied.
Waarom vlees namaken?
Vlees is een product dat zeer energieverslindend is. Het vergt enorme hoeveelheden water en graan om een kleine hoeveelheid ‘dierlijk vlees’ te maken. Varkens en koeien zetten slechts 15% van de plantaardige eiwitten om in dierlijke eiwitten, wat zeer inefficiënt is.1 De dieren produceren methaan, een broeikasgas dat 20 keer slechter is dan koolstofdioxide en mede oorzaak is van de opwarming van de aarde.2
Vlees is ook ongezond. Er worden enorme hoeveelheden antibiotica gebruikt, zo’n 80% van de antibiotica wereldwijd wordt in de veeteelt gebruikt.. Desondanks komen er nog heel wat gevaarlijke ziektes voor zoals influenza, mond- en klauwzeer, gekkekoeienziekte(BSE), etc. Door de intensieve veeteelt en het antibioticagebruik worden bacteriën steeds resistenter en het gevaar op een pandemie steeds groter. Rood en verwerkt vlees eten wordt gelinkt aan vele soorten kanker.3 Onderzoek wijst uit dat plantaardige voeding het risico op diabetes type II, coronaire hartziekten en bepaalde soorten kanker verlaagt.4
Wat brengt de toekomst?
Vooral in de ontwikkelingslanden is er door een stijging in de welvaart een enorme groei in de vraag naar vlees en andere dierlijke producten. De wereldwijde vleesproductie zal stijgen naar 376 miljoen ton tegen 2030, wat enorm is.1 Deze situatie is onhoudbaar, en vormt een grote impact op het milieu en klimaat. Het dierenleed dat met deze productie gepaard gaat is onnoemelijk groot. Het is dus van vitaal belang dat overheden wereldwijd de productie van plantaardig vlees stimuleren, en dat consumenten hun koopgedrag aanpassen.
Mensen zullen altijd vlees eten, dat staat vast. Of dat vlees dierlijk is of plantaardig, dat is maar de vraag. Het is aan ons om het tij te keren.
Tip: je kan de producten van Beyond Meat bestellen bij de webshop Vedge.
