Red de bijen

We zien ons zelf graag als het intelligentste wezen op aarde, maar hoe definieer je intelligentie? Bestaat dat uit een raket naar de maan kunnen schieten of betekent het eerder in balans met de aarde en de andere aardbewoners kunnen leven?

Feit is dat als de mens morgen zou verdwijnen, de wereld zou blijven draaien met erg weinig verandering. Sterker nog: praktisch al het leven op deze planeet zou beter af zijn zonder ons. Terwijl de aarde de mensheid kan missen, zou het verdwijnen van aardwormen die de bodem omwoelen, insecten die dode biomassa weer omzetten in voedingsstoffen, of bestuivers een enorme impact hebben op al het andere leven.

De waarheid is dat we ongewervelde dieren nodig hebben. Als alle ongewervelde dieren zouden verdwijnen, zou de menselijke soort niet meer dan een paar jaar overleven. Het verdwijnen van aardwormen die de bodem omwoelen, insecten die dode biomassa weer omzetten in voedingsstoffen, of bestuivers die de planten die ons voeden bestuiven, zou een enorme impact hebben op al het andere leven.

Einstein vatte het zo samen: Geen bijen, geen bestuiving, geen planten, geen dieren, geen mensen.

Bestuiving

De meeste planten moeten bestoven worden om zich te kunnen voortplanten. Dit betekent dat stuifmeel van een mannelijke bloem op de stamper van een vrouwelijke bloem terecht moet komen. Bij sommige planten vindt de verspreiding van stuifmeel plaats via wind of water, of de plant doet aan ‘zelfbestuiving’. Het gemiddelde aandeel van door dieren bestoven planten neemt toe van 78% van de soorten in gematigde zones tot 94% in tropische gemeenschappen.

Bijensterfte

Bestuiving door insecten is noodzakelijk voor een groot deel van de voedingsgewassen en wilde planten. Honingbijen, wilde bijen, zweefvliegen en hommels zorgen ervoor dat wij kunnen genieten van heerlijk fruit zoals kersen, appelen, aardbeien, bessen, frambozen en mango's. Ook groenten zoals courgettes, tomaat, tuinboon, paprika’s, prei, kool, uien en avocado’s zijn van de bij en andere bestuivers afhankelijk en bijvoorbeeld ook producten als zonnebloemolie en mosterd.

Belangrijke redenen voor het afsterven van bijenvolken is de kwalitatieve en kwantitatieve afname van geschikt leefmilieu en het gebruik van pesticiden en chemicaliën door de mens. Door klimaatverandering en intensieve monocultuur worden bijen wereldwijd uitgeroeid. Niet alleen honingbijen, maar vooral ook wilde bijen hebben hieronder te lijden.

Een andere reden voor de sterfte van honingbijen is de varroamijt (Varroa Destructor). Dit is een parasiet die teert op honingbijen om te overleven, waardoor de bij erg verzwakt en haar levensduur halveert. Opvallend is dat vooral bijen die in kasten leven getroffen worden door de parasiet.