Slachthuis Westvlees: varkens ontsnappen aan verdoving en vallen van een trap

10/02/2021: “… om 14:25 wou een varken niet meer verder doorlopen in de drijfgang richting de elektrische verdover. Men probeerde hem verder door te drijven, wat niet lukte. Hierbij opende men de deur van de drijfgang en trok men het varken er via zijn achterpoot volledig uit. Hierna werd het varken nog verder doorgedreven tot de plaats van verdoving en optakeling.”

Bij ‘opmerkingen' noteert de dierenarts met opdracht (DMO):
“Aangezien ik op 24/11/2020 reeds een informatieformulier opgemaakt heb voor het uit de drijfgang trekken van een varken aan zijn oor, zal er verder moeten gezocht worden naar een correcte, diervriendelijke oplossing en dit met de inachtname van de nodige personeelsveiligheid.”
Het genoemde formulier van november 2020 zit niet bij de verkregen documenten; nog maar eens een aanwijzing dat wat Animal Rights hier naar buiten brengt slechts het topje van de ijsberg is.

28/06/2021: “Werknemer … gebruikte in de verzamelbox de elektrische veedrijver op 3 varkens en dit 4x na elkaar zonder tussentijd.”

”… vanaf dat de werknemer mij opmerkte stak hij vlug de elektrische veedrijver weg (en wou mij daarna niet zeggen waar hij deze gelegd had.)”
Uit deze opmerking blijkt dat de werknemers het mishandelen van de dieren buiten het zicht van de inspecteurs proberen uit te voeren. In dit geval werd de werknemer betrapt, maar hoe vaak niet? Het slachthuis sprak op aandringen van de inspecteur de werknemer aan op zijn gedrag.

Bij opmerkingen noteert de inspecteur op het formulier:
”Hiervoor heb ik reeds drie opmerkingen gegeven i.v.m. het niet correct gebruik van de elektrische veedrijver (op 4/01, 26/04 en 18/05). Deze opmerkingen werden steeds doorgegeven aan … Dit is ook reeds de 2e opmerking voor deze werknemer (18/05 en nu 28/06).”

Deze notitie laat zien dat er diverse overtredingen moeten worden begaan, voordat een inspecteur een informatieformulier opstelt; meestal wordt volstaan met een “opmerking”. Deze informatieformulieren tonen maar een fractie van alles wat er misgaat en de formulieren hebben geen effect, dit slachthuis is onverbeterlijk.

29/07/2021: ”Toen ik bij de verzamelbak aankwam, omstreeks 9u20, zag ik dat werknemer … de elektrische veedrijver gebruikte op alle varkens bij hem in de buurt. Dit waren er minstens 5. Deze varkens stonden niet stil en waren zich naar de ingang van de loopgangen, richting verdooftoestel, aan het voortbewegen. Hierbij werd de elektrische veedrijver meermaals per varken en op de verschillende varkens gebruikt, en dit aan een tempo van een 3 tal keer per seconde.”

”De backloader was op dat moment kapot, … (AWO, meestergast) was op dat moment bezig met de varkens naar de verzamelbak te leiden en stond hier op een 5m vandaan. Hij zegt dat hij niet op de hoogte was van het gebruik van de elektrische veedrijver. Hij melde me dat de backloader nog maar een paar minuten kapot was en dat men daarom waarschijnlijk de elektrische veedrijver heeft bovengehaald.
Aangezien er bij de verzamelbak geen camera’s staan, zijn hier geen beelden van. Ik heb wel gecontroleerd wanneer de backloader dienst weigerde en dit was omstreeks 8u30.
Ik heb … (AWO, slachthuisverantwoordelijke) van dit alles op de hoogte gebracht maar zij wenste dit document niet af te tekenen.”

Werknemers mishandelen de dieren en het toezicht faalt. Wanneer de Animal Welfare Officer (AWO) / meestergast op het gedrag van een ondergeschikte wordt aangesproken, wordt er gelogen en naar uitvluchten gezocht. Vervolgens weigert de AWO / slachthuisverantwoordelijke het geconstateerde te erkennen. Bij dit slachthuis gaat er dus structureel iets mis; de leidinggevenden maken zich medeplichtig aan dierenmishandeling door het te faciliteren.

Bij de opmerkingen noteert de dierenarts opnieuw dat het slachthuis regelmatig is verwittigd over dierenmishandelingen die plaatsvinden en dat er geen verbetering waarneembaar is:
”Hiervoor heb ik reeds vier opmerkingen gegeven i.v.m. het niet correct gebruik van de elektrische veedrijver (op 4/01, 26/04, 18/05 en 28/06). Deze opmerkingen werden steeds doorgegeven aan …”

Het is volgens de EU-Verordening inzake de bescherming van dieren bij het doden, bijlage III, punt 1.9 verboden de veedrijver meerdere keren na mekaar te gebruiken, deze te gebruiken wanneer de dieren in beweging zijn, of op een ander lichaamsdeel dan de achterhand en het is verboden stroomstoten van meer dan een seconde toe dienen.

11/08/2021:

”Omstreeks 9:05 merkte ik een varken op die op het platform, aan de zijkant van het verdooftoestel, tussen de 2 trappen zat.
Enkele minuten voordien (9:03) was er reeds een varken aan de andere kant van het verdooftoestel van de trap afgedaald. Deze werd correct verdoofd.
Men probeerde meermaals nadien het varken, die zich op het platform tussen de 2 trappen bevond, van de trap te krijgen. Ik heb voorgesteld dit varken te verdoven met het penetrerend penschiettoestel, men deelde mij ook mee dat men met de elektrische verdovingstang niet aan het varken kon.
Omstreeks 9:13 probeerde men met de elektrische verdovingstang dit varken te verdoven. Deze verdoving was onvoldoende op het moment het varken van de trap viel.
Dit is niet de eerste keer, 29/12 heb ik voor het eerst hier een opmerking over gemaakt. Dit heb ik aangekaart aan … tijdens onze vergadering op 13 januari en gevraagd om dit probleem aan te pakken (poortje/plank/...). Ook daarna bleef het probleem van de trappen zich verschillende keren voordoen. Tot op vandaag heb ik hier nog geen poortje/plank/... gezien om dit te voorkomen."

In 2022 wordt er rapport opgemaakt over het gebruik van metalen stokken bij het opdrijven: Frequentie van afdrukken op de karkassen is een bewijs dat dit de gangbare manier van opdrijven is. Het ene lot varkens loopt al wat beter dan het andere, maar de opdrijfmiddelen worden systematisch gebruikt. Hierbij worden ‘moeilijke lopers’ te hardhandig en te veelvuldig aangetikt. Een aanpassing van de opdrijfgang zodat de dieren meer spontaan hun weg vervolgen is noodzakelijk.

En de misstanden gaan tot ver in 2023 door. Een aantal van de problemen in dit slachthuis zijn structureel. Op 22 mei 2023 stuurt de afdeling Dierenwelzijn van de Vlaamse overheid een waarschuwingsbrief naar Westvlees met een aantal overtredingen die “min of meer regelmatig” terugkomen en daarom een structurele aanpak vergen. Het gaat daarbij om:

• Loskaden zijn glad zijn waardoor varkens vaak uitglijden;

• Te vaak wordt gelost in grote groepen waardoor het moeilijk tot onmogelijk wordt om “attentievarkens” af te zonderen, er vaak onrust ontstaat in de groep en dieren soms op elkaar springen;

• De varkens worden systematisch aangetikt met peddels;

• Varkens komen met de poten vast te zitten in verzonken afvoerputjes;

• Er is een te grote overgang van lichtintensiteit in de drijfgang en de lichten zijn vaak erg vuil, de gangetjes zijn nauw, bevatten blinkende structuren, er is een hels lawaai en er is een plotse overgang van donker naar licht;

• Sommige dieren willen de individuele drijfgangen niet in;

• Een verzamelruimte is donker met glimmende vloer door het water dat gebruikt wordt voor het drijven waardoor varkens weigerachtig zijn om de ruimte te betreden; De vloer van opdrijfgang is beschadigd; In het laatste deel van de opdrijfgang wordt te frequent en regelmatig hardhandig gebruik gemaakt van voorwerpen om de varkens vooruit te drijven. Letsels (krassen, afdrukken) werden sporadisch op het karkas waargenomen; In het laatste deel van de opdrijfgang is er veel lawaai;

• Er werden afdrukken gezien op de karkassen van een pneumatisch toestel voor het drijven van de dieren;

• Het manueel verdoven van “attentievarkens” door het personeel is vaak niet-conform;

• Af en toe vertonen varkens nog contracties na kelen en ophalen;

• Overnachten van dieren dient vermeden te worden (slachtplanning). Dieren die niet binnen 12h na aankomst in het slachthuis zijn geslacht moeten worden gevoederd en voorzien worden van een adequate hoeveelheid strooisel of gelijksoortig materiaal. (opmerking 14/09/2022);

• Er is vaak onrust in de stallen door de aanwezigheid van intacte beren.

Op 8 februari 2023 ziet een toezichthouder dat een varken op de grond ligt russen de steektafel en het broeibad. De 'steker' zet de elektrische tang op de buik van het varken en herhaalt dat nog een tweede keer, voordat de toezichthouder kan ingrijpen. De man spreekt alleen Arabisch. De afdeling Dierenwelzijn plaatst vraagtekens bij de opleiding en begeleiding van het personeel.

Dat het slachthuis enkel een waarschuwing krijgt als reactie op deze waslijst aan overtredingen is ondermaats.

De meermaals genoemde slachthuisverantwoordelijke / Animal Welfare Officer is Liesbeth Vermeulen, officiële titel: ’productieverantwoordelijke slachthuis Westvlees’.
Op de webpagina van Belgian Pork Group ¹ babbelt ze over “beroepstrots” en ”West-Vlaamse nuchterheid”, maar doet ze uitspraken die niet te verenigen zijn met de feiten uit de informatieformulieren. Zo zegt ze bijvoorbeeld: ”Al wil ik ook niet de hele tijd focussen op enkel het dierenwelzijn. Dat is voor ons bij Westvlees al lang een evidentie.” Of: “Door mijn job kan ik er zelf voor zorgen dat alles verantwoord gebeurt en dat is het belangrijkste.”
Uit de hierboven geciteerde informatieformulieren proef je echter dat inspecteurs gefrustreerd raken door het alsmaar moeten melden van het mishandelen van varkens met tasers, of het aandragen van oplossingen voor varkens die van een trap af vallen, zonder dat Liesbeth Vermeulen daar iets mee doet. Dierenwelzijn is geen ”evidentie” bij Westvlees en Liesbeth Vermeulen zorgt er niet voor ”dat alles verantwoord gebeurt”.

Verder heeft deze vrouw het over een sector die wordt ”geplaagd door stereotiepe vooroordelen” en ”beelden die uit hun context gerukt worden”. De informatieformulieren over Westvlees en Liesbeth Vermeulen’s rol aldaar, vertegenwoordigen uitstekend bewijs dat de beelden die Animal Rights en anderen in slachthuizen maken, geen ”stereotiepe vooroordelen”, en niet ”uit hun context gerukt” zijn. Ze vormen, helaas, de harde, wrede realiteit.

Westvlees wordt zelfs door de minister als propagandamateriaal gebruikt om varkensvlees internationaal aan de man te brengen. In april dit jaar bracht de minister, samen met de chinese ambassadeur een bezoek aan het bedrijf om "de export van het zeer kwalitatief Vlaams varkensvlees" te bevorderen.²

Wat we lezen in de rapporten is slechts het topje van de ijsberg. In de eerste plaats omdat het gaat om documenten van de inspecteurs van Dierenwelzijn Vlaanderen, die met enige regelmaat slachthuizen aangekondigd én onaangekondigd bezoeken. Het slachthuispersoneel moet al erg onoplettend zijn om de regels te overtreden waar de inspecteur op staat te kijken. En ook omdat de mishandelingen eerst door een inspecteur geconstateerd moet worden, en die het dan ook nog de moeite waard moet vinden om het bijbehorende papierwerk te verrichten. Het is aannemelijk dat er nog veel meer misstanden gebeuren wanneer er geen inspecteurs aanwezig zijn. De pakkans is enorm klein.

Bij Westvlees zijn er reeds bijkomende maatregelen: er is cameratoezicht en er is een Animal Welfare Officer. Een maatregel die door Ben Weyts en slachthuizen zelf naar voren wordt geschoven als oplossing voor de structurele misstanden die steeds opnieuw aan het licht komen. Meer nog andere slachthuizen van de Belgian Pork Group kunnen ook meekijken met de camera's. Aan ogen dus geen gebrek, maar toch gaat het nog altijd regelmatig grondig mis. Effectiviteit van cameratoezicht staat of valt met de mentaliteit van degene die de beelden bekijkt en de effectiviteit van het benoemen van een AWO staat of valt met de mentaliteit van de aangestelde persoon en die van de bedrijfscultuur.

Begin 2022 werd Slachthuis Ryckaert in Eeklo voor 4 weken gesloten vanwege grove misstanden. Eind 2022 overkwam schapenslachter Moerbeko hetzelfde. Animal Rights vindt het onbegrijpelijk dat met name bij westvlees niet tenminste dezelfde maatregel werd genomen. Animal Rights neemt gerechtelijke stappen tegen het slachthuis. Wij eisen onmiddellijke sluiting!