Slappe reactie Justitieminister Yeşilgöz op rapport van Ombudsman over Grapperhaus-uitlatingen

Dankzij een twitterende aanwezige kon heel Nederland volgen hoe Grapperhaus op 25 november 2019 tijdens de algemene ledenvergadering (ALV) van de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) zich uitgesproken neerbuigend uitliet over dierenrechtenactivisten. Hun auto's zouden mogen worden ingeladen en meegenomen, ze zouden met een hogedrukspuit verjaagd mogen worden en moeten worden beboet 'tot ze alleen nog maar een krantenwijk zouden kunnen lopen' (sic).

Nadat aangifte niet mogelijk bleek vanwege de onschendbaarheid van de minister, diende Animal Rights mede namens andere organisaties en individuele burgers een klacht in over de denigrerende en opruiende uitspraken die de oud-minister op de vergadering deed. Voor deze uitspraken is hij in een rapport van de Nationale Ombudsman op de vingers getikt.

Yeşilgöz zegt desgevraagd over de uitlatingen van Grapperhaus, dat ze “niet anders kan reageren op de conclusie van de Nationale Ombudsman in dezen dan door vast te stellen dat de lezingen van de heer Grapperhaus en de Nationale Ombudsman op dit punt uiteen lopen.”

Voor de Nationale Ombudsman, twee jaar na dato, ontkende Grapperhaus ineens de bewuste uitspraken gedaan te hebben, terwijl hij op eerdere Kamervragen over het onderwerp nog ontwijkend antwoordde. De Nationale Ombudsman oordeelt: "In reactie op de vragen van de Ombudsman heeft de minister laten weten een deel van de gestelde uitlatingen te hebben gedaan en een deel niet. Deze gedeeltelijke ontkenning is te zwak om de eerdere feitenvaststelling (zoals die is gedaan tijdens de interne klachtbehandeling) te weerleggen.”

Een belangrijke uitspraak van de Nationale Ombudsman is voor Animal Rights dan ook: “Gezien het voorgaande gaat de Ombudsman ervan uit dat de minister het merendeel van de uitlatingen heeft gedaan zoals door verzoekers is gesteld.”

De reactie van Yeşilgöz is laf en respectloos; ze tracht alsnog de conclusies van de Nationale Ombudsman te ontkrachten.

De Ombudsman toetste de uitlatingen en de opstelling van de minister tijdens de vergadering van de POV aan het vereiste van de-escalatie en concludeert: ”De ombudsman is van oordeel dat de minister met zijn uitlatingen en opstelling tijdens de ALV op 25 november 2019 het vereiste van de-escalatie heeft geschonden. [...] Bij een gespannen situatie en mogelijke escalatie tussen burgers mag van een minister worden verwacht dat hij zich terughoudend opstelt en probeert escalatie te voorkomen/beperken. Dit betekent dat de minister oog heeft voor de gespannen situatie en hij de situatie niet op scherp zet. Hierbij is van belang dat woorden zorgvuldig worden gekozen en een minister stilstaat bij het effect van zijn uitlatingen en opstelling. Door het gebrek aan nuance en het afkeuren van het gedrag van een van de partijen (de activisten), heeft de minister niet bijgedragen aan de-escalatie. De onderzochte gedraging is niet behoorlijk.”

Yeşilgöz had, zonder haar voorganger direct voor de bus te gooien, tenminste het belang van de-escalatie door en neutraliteit van een minister van Justitie en Veiligheid kunnen erkennen, maar ze besloot in haar reactie dit oordeel van de Nationale Ombudsman compleet te negeren. Een gemiste kans of bewuste onzorgvuldigheid?

Nietszeggende bureaucratische maatregelen zijn echter wel helemaal haar 'ding'. De Nationale Ombudsman heeft in zijn rapport geconstateerd dat bij de interne klachtbehandeling een factsheet aan de orde is geweest die klagers niet kenden en dat de interne klachtadviescommissie minister Grapperhaus niet heeft gehoord. Deze zaken noemt de Ombudsman in strijd met het beginsel van fair play en daarmee niet behoorlijk.
Yeşilgöz: “Hierdoor worden ambtenaren die klachten behandelen geïnformeerd over de constateringen van de Nationale Ombudsman in deze zaak. Het doel hiervan is te leren van de constateringen en hiermee rekening te houden in lopende en toekomstige klachtprocedures.”

In de beslisnota¹ van 7 januari 2023 behorende bij de ‘Reactie op het rapport van de Nationale Ombudsman over uitlatingen van minister Grapperhaus’ staat te lezen: “Behalve de VKC Justitie en Veiligheid heeft ook een dierenrechtenorganisatie gevraagd om een reactie naar aanleiding van dit rapport. Deze reactie zal u separaat worden aangeboden en deze zal inhoudelijk verwijzen naar bijgevoegde Kamerbrief.”

Animal Rights heeft deze reactie nog altijd niet ontvangen. We hebben de minister maar weer een herinnering gestuurd.

UPDATE Uiteindelijk ontving Animal Rights dan ook een brief van het ministerie van J&V met niets dan een verwijzing naar de Kamerbrief. Minister Yeşilgöz heeft dus ook geen interesse in transparantie of fatsoen.