Geen waarschuwing maar boete voor eendenmishandeling

In 2018 legde een undercovermedewerker van Animal Rights met een verborgen camera ernstig dierenleed vast op eendenfokkerijen in Dalfsen, Epe en Putten. Op de beelden is te zien hoe eenden aan hun nek worden gepakt en hardhandig in kratten worden gesmeten. Animal Rights woordvoerder Anna Krijger: “Eenden worden geschopt, doodgetrapt en doodgeslagen. Het zijn huiveringwekkende beelden.”

Ondanks de grove overtredingen kwamen de drie betrokken eendenhouderijen er met een waarschuwing vanaf. Alleen op het doodslaan van eenden in Epe kwam een boete te staan. Animal Rights vond de 'strafmaat' van de NVWA veel te laag en ging in beroep. De rechter oordeelde in december 2021 dat de NVWA de beelden opnieuw moest beoordelen.

In de woorden van de NVWA:

"Bij herbeoordeling van de beelden door dierenartsen (dit zijn andere dierenartsen dan bij voorgaande beoordeling) zijn er geen andere overtredingen vastgesteld dan die al eerder opgemerkt waren en waarvoor vijf schriftelijke waarschuwingen zijn opgelegd."

"In 1 geval heb ik geoordeeld dat er sprake was van ernstig vermijdbaar lijden (het doodtrappen van een eend), hiervoor is dan in eerste instantie ook een boete opgelegd."

"In het geval van het doodslaan van de eend tegen de muur heb ik geoordeeld dat er geen sprake is van ernstig lijden. Ik kan me voorstellen dat dit vreemd klinkt aangezien de eens gedood worden op een ogenschijnlijk wrede manier. De eend in kwestie is echter op een snelle manier gedood, waardoor het lijden beperkt is gebleven. Daarbij geef ik eveneens mee dat het is toegestaan om eenden met een snelle “klap op de kop” te doden. Dit betekent uiteraard niet dat het dan is toegestaan om eenden tegen de muur te slaan, maar de impact van een klap op de kop is gelijk aan die van een klap tegen de muur. Om die reden is het wel lijden, maar niet ernstig."

"Op basis van het interventiebeleid van de NVWA bestaat de interventie in het geval van lijden uit een waarschuwing. Dit interventiebeleid heb ik in eerste instantie ook gevolgd. Tijdens de heroverweging in bezwaar ben ik tot de conclusie gekomen dat de hoeveelheid overtredingen die ik waargenomen heb een reden is om af te wijken van het interventiebeleid en toch een boete aan de bedrijven op te leggen.
Uit de beelden die u mij hebt toegestuurd blijkt een dergelijke minachting voor het welzijn van de dieren, in woord en daad, dat ik niet anders kan dan concluderen dat er sprake was van een bedrijfscultuur van veronachtzaming van het welzijn van de dieren."

"Deze cultuur is voor mij reden om de bedrijven, hierboven genoemd, verantwoordelijk te houden voor de gedragingen. Deze gedragingen zijn de bedrijven toe te rekenen omdat de bedrijven er onvoldoende aan gedaan hebben dit gedrag te voorkomen." ¹

Dat de NWVA nu boetes oplegt vormt een belangrijk precedent: op zichzelf staande undercoverbeelden kunnen gebruikt worden om te handhaven.

Omdat de sector inmiddels zelf 'verbeteringen' heeft doorgevoerd, is besloten een boete van 1.500,- per bedrijf op te leggen, aldus de NVWA. "We zien dat de sector korte tijd na het zien van de beelden van Animal Rights grote stappen heeft gezet ter verbetering van het dierenwelzijn. Zo zijn bijvoorbeeld de vangmethodes aangepast, hangt deze instructie herkenbaar op grote borden in de stallen en is het kwaliteitssysteem uitgebreid met een extra standaard dat de methode van het vangen en laden van eenden moet waarborgen."

Ook de NVWA heeft haar werkwijze op een aantal punten 'verbeterd' naar aanleiding van beelden van Animal Rights, meldt de instantie zelf. Zo worden vaker vangletselinspecties uitgevoerd en wordt door de NVWA vaker onaangekondigd gecontroleerd tijdens het vangen en laden van eenden voor transport naar het slachthuis. Ook is de welzijnscheck op aanvoer van eenden op de slachterij geïntensiveerd en verbeterd.

Animal Rights onderneemt deze acties natuurlijk niet om het 'dierenwelzijn te verbeteren'. De belangrijkste belangen van de eenden zijn om geen bezit te zijn, te blijven leven, niet geterroriseerd te worden en te kunnen floreren. Bovenstaande 'verbeteringen' worden gemaakt om het imago van de industrie en haar toezichthouders op te poetsen en het opspelende geweten van de consument weer in slaap te sussen. Het einde aan de wrede eendenindustrie is ons enige streven!

Op 7 oktober 2024 ontvangt Animal Rights van de NVWA een 'Herziene beslissing op bezwaar' in deze op dat moment inmiddels ruim 6 jaar oude zaak en het nieuws is beschamend:
"Nadat ik de beslissing op het bezwaar van 3 februari 2022 had verstuurd samen met de voornemens tot boeteoplegging aan de hiervoor genoemde overtreders, stelden de bedrijven die als overtreder waren aangemerkt beroep in tegen deze beslissing. U bent in die procedure door de rechtbank aangemerkt als derde-belanghebbende. Nadat de rechtbank Rotterdam een zitting had bepaald voor de behandeling van dit beroep bleek mij dat het dossier nog niet compleet was. Ik heb de rechtbank daarom verzocht de zitting uit te stellen. Nadat de rechtbank dit verzoek gehonoreerd had, bleek mij dat de zienswijzeprocedure niet goed was opgevolgd en dat de boetes nog niet waren opgelegd. Op dat moment waren de overtredingen waarvoor ik boetes had willen opleggen inmiddels verjaard.
Ik betreur deze gang van zaken buitengewoon en ik bied u hiervoor mijn excuses aan. Ik ben nu dus niet meer bevoegd om te handhaven en daarom heb ik afgezien van de boeteoplegging waartoe ik voornemens was."

Het gaat Animal Rights echter niet om die minimale boetes, die zijn alle moeite niet waard. Het gaat Animal Rights om deze conclusie van de NVWA: “Uit de beelden die u mij hebt toegestuurd blijkt een dergelijke minachting voor het welzijn van de dieren, in woord en daad, dat ik niet anders kan dan concluderen dat er sprake was van een bedrijfscultuur van veronachtzaming van het welzijn van de dieren." Heel veel mensen in Nederland weten nu hoe het er in de eendenindustrie aan toegaat. De pers weet het en de politiek weet het. En even belangrijk: op zichzelf staande undercoverbeelden zijn nu juridisch geaccepteerd.