Update: Reacties op gruweltesten met wilde bavianen door de KU Leuven en UCL

De KU Leuven ontkent, via een statement op hun website, dat ze de wet omzeilt en zegt dat er op dat moment geen andere keuze was. ¹ Nochtans geeft de KU Leuven in haar verklaring toe dat de onderzoek op wilden bavianen tot 2016 in Naïrobi liep, dus 3 jaar na de implementering van het verbod in de Belgische wet. De KU Leuven verklaart in haar statement dat dit soort onderzoek in België niet mogelijk was en dat ze daarom naar Kenia zijn uitgeweken:

“Een grote bavianenpopulatie houden in België was niet mogelijk en ook in het buitenland werden bavianen toen nog niet gekweekt voor onderzoek. Daarom werd ervoor geopteerd om uit te wijken naar Kenia, waar de dieren in het wild gevangen werden.”, aldus professor Jef Arnout, academisch verantwoordelijke voor het proefdieronderzoek aan de KU Leuven.

In een interview met de VRT heeft Arnout laten weten dat zulke experimenten in de toekomst mogelijk opnieuw plaatsvinden, omdat er ondertussen gekweekte bavianen in Kenia beschikbaar zijn: "Ondertussen is de situatie ook veranderd: er zijn nu wél gekweekte bavianen beschikbaar voor medische proeven. Dus als we die proeven zouden willen voortzetten, dan zou dat nu kunnen op kweekdieren." ¹

De uitspraak van Thomas D’Hooghe van de KU Leuven, die al sinds 1991 zelf experimenten op bavianen in Kenia uitvoert, is nog alarmerender.² Volgens D’Hooghe zijn de kooien en levensomstandigheden in het instituut in Nairobi in orde: “Het enige wat het centrum in Nairobi verder moet uitbouwen is hun kweekprogramma, zodat er voldoende gekweekte bavianen beschikbaar zijn voor onderzoek, en geen bavianen meer uit het wild gehaald moeten worden. Zodra dit het geval is, is het instituut compatibel met de Europese wettelijke normen.”

Susan Hartland, directeur van Animal Rights is geschrokken: “Hoe kan het zijn dat de wetenschap robots heeft uitgevonden en de mens op de maan heeft gezet, en we toch nog steeds dieren aan het uitmoorden zijn? Het is barbaars.”

Bij de UCL werd het laatste onderzoek op wilde bavianen in februari 2019 gepubliceerd.¹ Christophe Renauld, de onderzoeksleider van de UCL verklaart langs zijne kant dat alle proeven op wilde bavianen tot 2007 in Kenya gebeurden, toen zulke proeven nog wettelijk toegelaten waren en dat ze er sindsdien mee gestopt zijn. ² "De publicaties, inclusieve de meest recente van 2 maand geleden dateren allemaal van experimenten die tot 2007 uitgevoerd werden en waren goedgekeurd door onze ethische commissie”. De onderzoeker heeft ook bevestigd dat de UCL geen experimenten meer open apen uitvoert.

Jen Hochmuth: "Dit is goed nieuws van de UCL. Animal Rights voert campagne voor stopzetting van alle apenexperimenten, het vervangen van dierproeven en het uitplaatsen van ex-proefapen naar een opvangcentrum."

Ook Vlaams politicus Hermes Sanctorum klaagt de situatie aan: "Eigenlijk zou élke dierproef waar Vlaams geld aan te pas komt, even streng gecontroleerd moeten worden. Ook al gebeurt die proef heel ver hier vandaan in een land waar de Europese regels niet gelden." ¹

Bovendien worden deze onderzoeken met Belgisch geld gefinancierd, ontdekte Animal Rights. Voor een onderzoek dat liep van 1 januari 2009 tot 31 december 2012, naar de rol van het endometrium of baarmoederslijmvlies, ontving professor D’Hooghe een toelage van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) van 347.200 euro. Voor een ander onderzoek van 1 januari 2012 tot 31 december 2015, over de ontdekking van biomarkers voor endometriose, kreeg de prof 460.000 euro. Een derde onderzoek, van 1 januari 2013 tot 31 december 2016, subsidieerde het FWO dan weer voor 325.000 euro. In totaal meer dan 1,1 miljoen euro. ²

Sanctorum heeft de kwestie ook aan bod laten komen in het Vlaams parlement. ^{1 2} Ben Weyts reageerde daarop: "Uw vragen zijn absoluut terecht, maar als dierenvrienden moeten we ons ook onderling vragen durven stellen. Als het de enige manier is om die ziekte en de hieruit voortvloeiende kankers te onderzoeken, moeten we dan neen zeggen? Dat is ook een afweging. Ik bekijk het nader, maar ik wil in dit verband toch enige nuance aan de dag leggen. Ik wil de ethische afweging die soms moet worden gemaakt, hier ook even op tafel leggen. Als er geen enkele andere mogelijkheid is om dit te onderzoeken, wat ik bevestigd wil zien, moeten we dan neen zeggen tegen het voeren van een dergelijk onderzoek in de strijd tegen kanker en andere ziektes?”

Onderzoekers in de VS laten zien hoe het anders kan. Ze hebben namelijk een krachtige chips ontwikkeld waarop levende menselijke cellen van vrouwelijke voortplantingsorganen kunnen gezet worden. Er bestaan ondertussen al twee verschillende 'Organen op een chip' modellen, genoemd 'Endometrium-on-Chip' ('EndoChip') ¹ en 'EVATAR' ². Deze systemen kunnen zelf de menselijke 28-daagse menstruatiecyclus na bootsen en meten hoe hormonen en immuuncellen de voortplantingsfunctie bij de vrouw reguleren.

Deze modellen kunnen inzicht verschaffen in hoe toxische stoffen de cellen in deze weefsels kunnen veranderen en ziektes kunnen veroorzaken. Angezien deze 'Organen op een chip' modellen gemaakt zijn van menselijke cellen, is het bovendien in de toekomst mogelijk om gepersonaliseerde modellen voor elke patiënt maken. Als een patiënt met baarmoederkanker gediagnosticeerd wordt, kunnen de eigen cellen van de specifieke kanker van de patiënt gebruikt worden om medicijnen te testen die voor haar zouden werken.

Jen Hochmuth juicht dit toe: "Deze innovatieve modellen bieden het potentieel om nieuwe therapeutische benaderingen voor endometriose en zelfs kanker te screenen, identificeren en testen, zonder bijkomend dierenleed. Dierproeven zijn ondertussen geen noodzakelijk maar overbodig kwaad.¹ Daarom eist Animal Rights dat universiteiten zoals de KU Leuven en de UCL overschakelen naar proefdiervrij onderzoek."