Winst voor ‘vrijgestelde soorten’ zwarte kraai, Canadese gans en vos in Drenthe

Op 28 november 2024 besloot het college van Gedeputeerde Staten van Drenthe het bezwaar van Animal Rights en Fauna4Life tegen het Faunabeheerplan 'vrijgestelde soorten’ gegrond te verklaren en het goedkeuringsbesluit in te trekken. Het plan stond toe om zwarte kraaien, Canadese ganzen en vossen door de hele provincie af te schieten.

Landelijke vrijstelling
Omdat bepaalde diersoorten, volgens de overheid, in het gehele land schade veroorzaken en niet in hun voortbestaan worden bedreigd, heeft de landbouwminister hun bestrijding, door deze soorten opzettelijk te doden of te vangen, en voor zover het om vogels gaat ook te storen, aangewezen als vergunningvrij geval. Deze dieren mogen het hele jaar worden bestreden, als er op tenminste één perceel schade is ontstaan of dreigt te ontstaan in het huidige of komende jaar aan landbouw of aan flora of fauna. Deze vergunningvrije gevallen zijn aangewezen in artikel 4.18 en 4.27 van de Omgevingsregeling. Voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet waren dezelfde soorten landelijk vrijgesteld op grond van artikel 3.15 van de Wet natuurbescherming (Wnb). Voorwaarde om van de aanwijzing gebruik te kunnen maken, is dat de faunabeheereenheid (FBE) een faunabeheerplan (FBP) vaststelt dat de goedkeuring van het college behoeft.

Tijdlijn
Het voorliggende FBP, op 6 maart 2024 vastgesteld door de FBE Drenthe en aangevuld op 16 mei 2024, gaat in op de noodzaak en het effect van het bestrijden van alle aangewezen soorten, met als conclusie dat ‘slechts’ aanleiding bestaat om bestrijding van Canadese ganzen, vossen en zwarte kraaien toe te staan (en niet die van houtduiven, kauwen en konijnen, de andere landelijk vrijgestelde soorten).

Bij besluit van 2 juli 2024 heeft het college van Gedeputeerde Staten van Drenthe goedkeuring gegeven aan het FBP ‘vrijgestelde soorten' Drenthe 2024-2029. Dit betekent dat voor de duur van het FBP grondgebruikers gebruik kunnen maken van de ministeriële aanwijzing van vergunningvrije gevallen, voor zover het de Canadese ganzen, vossen of zwarte kaaien aangaat.

Fauna 4 Life en Animal Rights hebben hiertegen bezwaar gemaakt op 15 juli 2024.

Op 16 september 2024 werd een openbare hoorzitting gehouden bij de Commissie rechtsbescherming van de provincie Drenthe. Deze commissie bracht advies uit op 16 oktober.

Op 19 september 2024 schorste de voorzieningenrechter van de rechtbank Noord-Nederland het afschot van zwarte kraai en Canadese gans.

Lees ook: DRENTHE MOET STOPPEN MET AFSCHIETEN CANADESE GANS & ZWARTE KRAAI ALS VRIJGESTELDE SOORTEN

Het bezwaar
Animal Rights en Fauna4Life zijn van mening dat de aanwijzingen in de Omgevingsregeling van de vergunningvrije gevallen door de minister onvoldoende zijn onderbouwd. Hiertoe verwijzen de stichtingen naar de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 19 april 2023 (ECLI:NL:RVS:2023:1545), waarin de Afdeling dit over de landelijke vrijstellingen op grond van de Wnb heeft bepaald.

De stichtingen stellen dat de huidige aanwijzingen in de Omgevingsregeling op exact dezelfde informatie zijn gebaseerd als de landelijke vrijstelling op grond van de destijds geldende Wnb en dat aan deze aanwijzingen derhalve dezelfde gebreken kleven.

Het Faunabeheerplan en het goedkeuringsbesluit van Drenthe gaan niet in op de gevolgen van deze uitspraak en bovendien mist het goedkeuringsbesluit überhaupt een motivering.

Het advies
Op basis van het dossier en de standpunten die de partijen tijdens de hoorzitting naar voren hebben gebracht, stelde de commissie vast dat de partijen niet van mening verschillen dat aan de door de minister onder het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) aangewezen vergunningsvrije gevallen eenzelfde gebrek aan de onderbouwing kleeft als bij de eerdere landelijke vrijstellingen. ”Het geschil strekt zich daarmee primair uit tot de vraag of bij de goedkeuring van het Faunabeheerplan uitgegaan mag worden van de ministeriële aanwijzing van vergunningvrije gevallen.”

”De commissie leest in deze uitspraak dat wanneer de ministeriële aanwijzingen onvoldoende zijn onderbouwd niet van deze aanwijzingen mag worden uitgegaan. De onderbouwing kan ook niet worden hersteld op provinciaal niveau.
Wanneer de aanwijzing zelf niet voldoet, komt aan de vraag of de wijze waarop uitvoering aan de aanwijzing wordt gegeven geen betekenis meer toe.”

”Gelet op het voorgaande kan het college geen goedkeuring geven aan het faunabeheerplan en dient het goedkeuringsbesluit te worden herroepen.”

”De commissie concludeert op basis van het voorgaande dat de aanwijzing vrijgestelde soorten (landelijke vrijstelling) niet als grondslag kan worden gebruikt voor dit Faunabeheerplan. Dit betekent dat de schadebestrijding van de soorten in Drenthe alleen mogelijk is na het verlenen van een omgevingsvergunning voor deze activiteit.”

Besluit op bezwaar
Op 28 november 2024 besluit het college van Gedeputeerde Staten van Drenthe op basis van het advies van de Commissie rechtsbescherming van 16 oktober 2024 en de uitspraak van de voorzieningenrechter van de rechtbank Noord-Nederland van 19 september 2024 om het bezwaar van Fauna4Life en Animal Rights gegrond te verklaren. Dit betekent dat het goedkeuringsbesluit van 2 juli 2024 wordt herroepen en goedkeuring wordt onthouden.

Vossen, Canadese ganzen en zwarte kraaien kunnen in Drenthe niet langer worden afgeschoten vanuit het frivole idee dat deze dieren overal in het land schade zouden veroorzaken. In een dichtbevolkt land als Nederland is de ruimte voor wilde dieren al uiterst beperkt, waardoor conflicten tussen menselijke belangen en het welzijn van wilde dieren onvermijdelijk zijn. Helaas trekken de dieren in deze situaties bijna altijd aan het kortste eind.

Animal Rights benadrukt dat wilde dieren recht hebben op bescherming en een leefbare habitat. Het routinematig doden van deze dieren, onder het mom van schadebestrijding, gaat voorbij aan de kern van het probleem: het gebrek aan ruimte en respect voor de natuur. In plaats van de natuur naar onze hand te zetten, zouden we manieren moeten zoeken om harmonieus samen te leven met wilde dieren.