Slachthuizen en regering spelen met mensenlevens

Het is opvallend hoeveel slachthuizen wereldwijd getroffen worden door het corona virus. De combinatie van de arbeidsomstandigheden in het slachthuis, de angst bij de veelal arbeidsmigranten voor het verliezen van hun inkomen, het vervoer van en naar het slachthuis in volgepakte busjes, de woonsituatie van de arbeidsmigranten en de medogenloosheid van uitzendbureaus en slachthuizen dragen allemaal bij aan een eenvoudige verspreiding van het virus. Daarnaast lijkt de ventilatie een rol te spelen: ruimtes waar de lucht wordt gecirculeerd en gekoeld tot 10 graden Celsius met weinig toevoer van verse lucht waarin zwaar lichamelijk werk gedaan wordt.

Wereldwijd brengen slachthuizen, naast dieren, dus ook hun medewerkers in gevaar. De Nederlandse overheid heeft de slachthuizen geschaard onder de cruciale bedrijven voor de voedselvoorziening. Dit is kolder, maar niet verbazingwekkend voor deze regering. Feit is dat niemand dierlijke producten nodig heeft en dat de levens van de slachthuismedewerkers en ook de toezichthouders nodeloos in gevaar worden gebracht.

Animal Rights zegt: slachthuizen zijn niet cruciaal, niet essentieel, en zouden gesloten moeten zijn!

In september volgt dan het bewijs dat coronavirus Covid-19 kan overleven op gekoeld en diepgevroren vlees en vis. In een studie van wetenschappers uit Singapore en Ierland werd kip, varkensvlees en zalm besmet met het coronavirus. Na 21 dagen in zowel de vriezer als in de koeling bleek het virusniveau onveranderd. De onderzoekers concluderen hiermee dat het virus kan overleven op voedsel bij de gangbare temperaturen voor verwerking, opslag en transport van voedsel. De onderzoekers vermoeden dat besmet vlees de oorzaak kan zijn van infecties in gebieden waar het virus niet voor kwam. Ook gaan ze er vanuit dat geïnfecteerde slachthuismedewerkers het virus op het vlees kunnen brengen. Het onderzoek is nog niet beoordeeld door andere wetenschappers, maar het is waarschijnlijk tijd dat het RIVM en WHO hun standpunten gaan bijstellen.

Een groot deel van de 26 Oost-Europese arbeidsmigranten uit Velp die het eerste weekend van mei 2020 met een coronabesmetting in isolatie zijn geplaatst op een passagiersboot in Arnhem, werkten bij varkensslachterij VION in Scherpenzeel. Bij Vion in Scherpenzeel werken elfhonderd mensen van wie negenhonderd oproepkrachten. Onderzoek van het RIVM en de GGD moet uitwijzen of er meer medewerkers besmet zijn. In Scherpenzeel wordt vooralsnog gewoon doorgewerkt. ¹

Scherpenzeel is niet de enige VION vestiging getroffen door corona. Meer dan 50 medewerkers van de rundveeslachterij in Bad Bramstedt, ten noorden van Hamburg, werden zondag 3 mei positief getest op het coronavirus. In totaal werken 260 mensen bij de slachterij. Zeker 110 medewerkers zijn in quarantaine geplaatst. De vestiging ligt grotendeels stil. ²

Dit was toen het tweede Duitse slachthuis waar de ziekte uitbarstte. Een week eerder werd bekend dat meer dan 300 werknemers bij de Müller-Meat Schlachthof in Birkenfeld (Baden-Württemberg) besmet zijn met Corona. ^{3 4}

De grootste vleesbedrijven uit de Verenigde Staten, zoals Smithfield Foods Inc, Cargill Inc, JBS USA en Tyson Foods Inc, hebben sinds april hun werk in ongeveer twintig slachthuizen en verwerkingsfabrieken stopgezet omdat werknemers ziek worden. Met de toename van coronagevallen onder personeel, wordt bijna een kwart van de verwerkingscapaciteit van varkensvlees stopgezet. De rundvlees- en pluimveesector zijn eveneens verstoord. Ook Canada wordt getroffen en is van plan bepaalde exporten naar de VS te blokkeren. De Braziliaanse gigant JBS, 's werelds grootste producent, waarschuwt ook voor onvoldoende productie.
Als gevolg worden op grote schaal dieren afgemaakt wegens gebrek aan slachtcapaciteit. Op pluimveebedrijven in de VS zouden al enkele miljoenen dieren zijn afgemaakt. 'Varkensstaat' Iowa spreekt van mogelijke 'euthanasie' op 700.000 varkens per week. Een tijdig fokverbod had dit kunnen voorkomen.

Op 7 mei stelden de vakbonden in een brief aan het ministerie van LNV dat de werkzaamheden in slachterijen met onmiddellijke ingang stopgezet dienen te worden, totdat de gezondheid en veiligheid van de medewerkers kan worden gewaarborgd. Ze deden dit nadat ze meldingen en documenten ontvingen waaruit blijkt dat op diverse slachthuizen niet volgens de RIVM-richtlijnen gewerkt kan worden. ⁵

Op 8 mei werd het Duitse vleesvarkensslachterij Westfleisch in Coesfeld, zo’n 30 kilometer van de grens bij het Achterhoekse Winterswijk, verboden te slachten nadat ruim 150 medewerkers met corona besmet bleken. Dat besloot de minister van Volksgezondheid van de deelstaat Noordrijn-Westfalen in Düsseldorf. Daarmee vervielen 50.000 slachtingen per week, 5% van de Duitse capaciteit.

Op 20 mei antwoordt minister Schouten nog op Kamervragen: "Ik herken mij niet in het beeld dat over de hele linie maatregelen niet worden nageleefd. Daar waar maatregelen niet worden nageleefd, worden slachthuizen hier op aangesproken en worden indien nodig maatregelen genomen. Dit heeft in enkele gevallen geleid tot het tijdelijk stilleggen van het slachtproces."

Die dag werd echter ook slachthuis Vion in Groenlo preventief gesloten toen bleek dat van de 212 geteste medewerkers er 45 besmet waren. Alle 600 medewerkers moesten vervolgens 14 dagen in thuisquarantaine en hen was bovendien verboden naar het werk komen. Uiteindelijk blijken 147 medewerkers besmet te zijn. ⁶

Vanaf 23 mei begon de De GGD medewerkers van varkensslachthuis Van Rooi in Helmond te testen op het coronavirus, nadat twee keurmeesters en een dierenarts van de NVWA die in Helmond werken, positief testten op Covid-19. ⁷ Op 29 mei moet Van Rooi Meat sluiten tot en met dinsdag 2 juni, nadat zeker 21 werknemers positief testten. ⁸ Op dinsdag 2 juni besluit de voorzitter van de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost dat slachterij Van Rooi Meat gesloten blijft tot 17 juni. Het bedrijf kent een besmettingsgraad van 17%. Dat percentage is zodanig hoog dat we kunnen spreken van een besmettingshaard. Op 9 juni mag het slachthuis op beperkte schaal toch weer opstarten.

Op 25 mei zegt de minister ineens dat slachthuizen die onvoldoende aantonen dat zij al het mogelijke doen om coronabesmettingen te voorkomen dicht gaan. Dat is dus drie maanden te laat minster Schouten!

Een dag later blijken die woorden alweer gebakken lucht. ⁹ Schouten zegt een ’intens gesprek’ te hebben gevoerd met vertegenwoordigers van de vleesverwerkende industrie over de corona-uitbraak bij slachterijen, maar van de strenge waarschuwing een dag eerder is weinig over: „Ik ga geen slachthuizen sluiten. Slachthuizen hebben zelf de sleutel in handen. Ze sluiten op het moment dat het niet meer veilig is.”

Op 27 mei blijkt bij een politiecontrole dat zeventien busjes vol arbeidsmigranten op weg naar Vion in Apeldoorn de coronamaatregelen van gezondheidsinstituut RIVM niet naleefden. ¹⁰ Het slachthuis werd gesloten. Ook op een retailvestiging van vleesverwerker Vion in Groenlo vond die middag een grootschalige controle plaats. Daar zijn zo’n 200 mensen werkzaam. "Je zou bijna de conclusie trekken dat Vion een door en door corrupt bedrijf is," zegt Animal Rights campagneleider Erwin Vermeulen.

Op 2 juni blijkt dat bij 's lands grootste slachthuis van de 105 medewerkers die in eerste instantie getest werden, er 18 besmet zijn. ¹¹ Vion Boxtel blijft echter gewoon open, maar er worden wel minder varkens geslacht.

Die week blijkt opnieuw dat dit wereldwijd speelt. In Brazilië zijn bij verschillende slachthuizen coronabesmettingen vastgesteld bij de medewerkers. ¹² In de Braziliaanse staat Rio Grande do Sul zijn 3201 medewerkers van vierentwintig verschillende slachthuizen positief getest op het coronavirus. Van de in het tweede weekend van juni vastgestelde 9.332 nieuwe besmettingen in deze regio, werkt ruim 25 procent in een slachthuis. JBS en BRF zijn de grootste vleesverwerkers van Brazilië. Zij hebben recentelijk meerdere locaties moeten sluiten in Brazilië vanwege meerdere besmettingen van medewerkers met het coronavirus.

Op 17 juni blijkt dat er opnieuw een corona hotspot in een Duits slachthuis werd ontdekt. Dit keer bij varkensslachthuis Tönnies in Rheda-Wiedenbrück. Maar liefst 675 van de 1000 testen bleken positief te zijn. Het slachthuis werd per direct gesloten. Alle scholen en kinderdagverblijven werden ook gesloten, zo'n 7000 mensen worden aangemaand om binnen te blijven. ¹³ De tweede week van juli starten onderhandelingen voor heropening.

Eind juni blijkt dat het aantal bekende besmettingen met het coronavirus bij Britse vleesbedrijven is opgelopen tot circa 650. Een locatie van 2 Sisters in Anglesey in Wales blijft voorlopig gesloten nadat daar 200 werknemers besmet bleken. De autoriteiten in Anglesey bekijken nog of er een regionale lockdown nodig is. Bij een vestiging van Kepak in Merthyr Tydfil zijn ook 35 werknemers positief getest.

Begin juli zijn ook in Oostenrijk in drie grote vleesverwerkende bedrijven COVID19-besmettingen onder het personeel geconstateerd. In totaal twaalf medewerkers zijn positief getest op het COVID19-virus.

30 juli wordt in een slachterij van de Deense vleesverwerker Danish Crown het coronavirus vastgesteld. Binnen 48 uur werden 3 werknemers positief getest. Tot op heden leken Scandinavische slachterijen aan de coronaproblematiek te ontkomen. Op 2 augustus hebben al 79 werknemers positief getest. Normaal gezien worden wekelijks ongeveer 35.000 varkens geslacht, maar dat aantal is nu aanzienlijk teruggedrongen. ¹⁴ Een van de slachterijen van Danish Crown in Denemarken gaat de tweede week van augustus voor voorlopig een week dicht. In de vestiging in Ringsted in het oosten van het land is het aantal met corona besmette slachterijmedewerkers opgelopen naar 150.

Op 5 augustus breekt de eerste grote besmetting uit in een Belgisch slachthuis: bij Westvlees in het West-Vlaamse Staden. 18 medewerkers zijn besmet met het virus. Alle 225 medewerkers werden in quarantaine geplaatst en werden getest. De kans bestaat dat het aantal besmettingen nog zal oplopen. ^{15 16}

Een dag later op 6 augustus is het opnieuw raak: in het tweede Belgische slachthuis, Plukon in Olen, is een coronabesmetting geconstateerd. Media berichten dat de de werknemers ongerust zijn: "Het was één van de werknemers die ons contacteerde om de coronabesmetting aan het licht te brengen. “Wij als werknemers moeten vandaag gewoon verder werken met een masker en handschoenen. We zijn angstig om onder deze omstandigheden te werken”, aldus de werknemer van het vleesbedrijf." ¹⁷

Op 7 augustus wordt bekend gemaakt dat 67 werknemers bij Westvlees in Staden positief getest hebben op het virus. De versnijderij werd gesloten, maar het slachthuis blijft voor de rest gewoon open. In de gemeente Staden geldt intussen ook een mondmaskerplicht in het centrum n.a.v. de besmettingen in het slachthuis. ¹⁸

Op 10 augustus hebben intussen 74 werknemers bij Westvlees positief getest op covid-19. Er zitten nog steeds 261 werknemers in quarantaine en de versnijderij blijft voorlopig gesloten. De kans bestaat dat het aantal besmettingen nog zou oplopen. ¹⁹

Op 14 augustus zijn alle resultaten van de tests bij Westvlees binnen: 94 van de 225 werknemers bleken besmet te zijn met het virus. ²⁰

Tegelijkertijd zijn ook bij zeker vier vleesfabrieken in het midden van Ierland clusters coronabesmettingen onder het personeel vastgesteld. In totaal gaat het om meer dan 300 besmette werknemers. De vleesbedrijven in onder meer Kildare en Offaly zijn tijdelijk gesloten. ²¹

Op 19 augustus wordt bekend dat de grootste pluimvee slachterij in Schotland voor 2 weken moet sluiten vanwege corona. Bij het bedrijf in Coupar Angus, onderdeel van 2 Sisters Food Group, zijn op dit moment 9 besmettingen vastgesteld. Het testen van de circa 1000 medewerkers is nog niet afgerond. ²²

In Noord-Ierland sluit op 22 augustus het varkens slachthuis Cranswick zijn deuren en schort de export naar China op nadat bekend is geworden dat 35 werknemers positief zijn getest op Covid-19. Alle 500 medewerkers zullen getest worden op het corona virus. ²³